Пишува: Д-р Симонида Котларова – Попоска
Гинеколог
Хуман папилома вирусот – ХПВ ја предизвикува најчестата полово пренослива инфекција во светот и е одговорен за речиси сите случаи на карцином на грлото на матката. Гениталната инфекција со хуман папилома вирус може да се подели во инфекција со низок ризик (предизвикува генитални брадавици) и инфекција со висок ризик (предизвикува цервикална интраепителна неоплазија и цервикални и други карциноми).
Иако најголемиот број инфекции со хуман папилома вирус се разрешуваат спонтано во рок од две години, некои, со висок ризик, опстојуваат и се сметаат за прекурсор на карциномот.
Се проценува дека 80-100 отсто девојки на возраст од 18 до 25 години доаѓаат во контакт со овој вирус при полов однос, додека 30 отсто девојки развиваат симптоми на инфекција. Причина за ова е спонтаното самоизлекување, процес кој многу зависи од состојбата на имунолошкиот систем на инфицираната личност.
РИЗИЧНИ ВИДОВИ
Идентификувани се околу 130 вида хуман папилома вируси. Тоа е група на ДНА-вируси кои инфицираат човечки епителијални клетки. Околу 40 од нив предизвикуваат генитална болест, а 15 вида се со висок ризик кои можат да предизвикаат интраепителни лезии и цервикални и други карциноми. Иако карциномот на грлото на матката повеќе не е чест во развиениот свет поради широко распространетиот скрининг, тој, сепак, останува да биде третиот најчест карцином кај жените во светот.
ХПВ-инфекцијата е најчеста полово пренослива инфекција кај жените и околу 80 отсто од сексуално активни жени се заразуваат со ХПВ во текот на животот.
Но инфекцијата обично е минлива и без симптоми. Преваленцата на гениталните брадавици, највидливата манифестација на ХПВинфекцијата, се јавува кај само еден отсто од сексуално активни жени. Пациентите кои имаат клинички симптоми претставуваат само мал дел од популацијата со латентната инфекција. Хроничната ХПВ-инфекција го зголемува ризикот за настанување на ракот на грлото на матката за 65, а кај онкогените високоризични типови и за 130 пати.
Повеќето жени со позитивен ХПВ тест сепак нема да добијат генитални брадавици или цервикална дисплазија, иако кај други жени ХПВ-инфекцијата се поврзува со настанувањето на ракот на грлото на матката.
Слабеењето на имунолошкиот систем поради хроничен емоционален или друг стрес, лоша исхрана, земање алкохол и пушење, може да бидат причина за промена во имунолошкиот одговор, кои може да ја започнат активноста на вирусот.
ПРЕНЕСУВАЊЕ НА ВИРУСОТ
ХПВ се пренесува преку контакт со инфицираната генитална кожа или лигавица. Гениталните брадавици се високо инфективни поради нивното високо вирусно внесување, односно до 65 отсто од сексуалните контакти развиваат инфекција. Вообичаениот инкубациски период за брадавиците е од три недели до осум месеци, со просек од 2,9 месеци. Оралната инфекција со гениталните ХПВ-типови може да се случи, но ризикот од преносот е мал. Перинатален пренос исто така може да се случи, но тоа е ретко.
СИМПТОМИ
Кај мажите гениталните брадавици се јавуваат на главата на пенисот и на перпуциумот, а кај жените на малите усни, по целата површина на вагината, на перинеумот или околу чмарот. Ако бројот на кондиломите е умерен и чешањето е умерено.
Во случај на поголем број кондиломи, и ако тие се во групи, можни се крвавења и тогаш кондиломите се многу болни. Инфекцијата со високо ризичните типови може да биде придружена или да се јави изолирано, и обично се открива преку ХПВ-брис од грлото на матката, кој се препорачува да се направи при ненормалности во ПАП-тестот.
КЛИНИЧКИ ТЕК И МАНИФЕСТАЦИИ
ХПВ-инфекцијата може да биде латентна, субклиничка или клиничка.
Може да биде инфекција со ниско вирусно внесување без клиничка болест, или инфекција со високо вирусно внесување со клиничка болест. Таква болест може да се манифестира како генитални брадавици или како интраепителијална лезија од низок или од висок степен. Кај 90 отсто од инфицираните со ХПВ со висок или со низок степен инфекцијата се исчистува за време од две години. Средното време до исчистување од гениталните брадавици по третманот е околу шест месеци. Кај жените, до 30 отсто од случаите гениталните брадавици спонтано се повлекуваат во период од четири месеци.
Не е јасно дали ова имуно-посредована регресија ја елиминира инфекцијата или ја супресира за стално, но и во двата случаи вирусот престанува да манифестира лезии. Во помал број случаи каде што инфекцијата не се исчистува, постои ризик од прогресија во малигнитет.
