Периферно артериско заболување е чест циркулаторен проблем при што стеснатите артерии го намалуваат протокот на крв на долните екстремитети.
Toчната инциденца на периферна артериска оклузивна болест не е позната. Околу 30% од артериските лезии се лоцирани во илијачните артерии. Периферното артериско заболување (ПАЗ) има влијание врз 27 милиони луѓе во Европа и Северна Америка. Според Американската асоцијација за срцеви заболувања, околу 8 милиони возрасни во САД имаат ПАЗ и ова заболување е почесто кај жените отколку кај мажите.
Дваесет проценти од луѓето со ПАЗ страдаат од нефатален срцев удар или мозочен удар и триесет проценти умираат за време од 5 години. Ампутација е потенцијална последица на ПАЗ. Продолжувањето на живот после ампутација е помалку од 5 години. Дијабетесот е водечки ризик фактор на ПАЗ. Според Транс Атлантискиото Интер-Општествен Консензус за управување со периферни артериски заболувања (ТАSC II), ако глужд-брахијалниот индех е помал од 0.9 тоа е знак на Периферно артериско оклузивно заболување (ПАОЗ), но се уште само 20-25 % од пациентите ќе бидат симптоматични. Хирушки и ендоваскуларни интервенции не се индицираат кај глужд-брахијален индех <0.4, при отсуство на клинички симптоми на критична исхемија на нога (КИН).
Најважни ризик фактори за прогресирање во напредната фаза на периферно артериско оклузивно заболување (ПАОЗ) се возраста, употребата на тутун и дијабетес
Оклузија на периферна артерија може да предизвика:
- интермитентна клаудикација (ИК) дефинирана како исхемична болка која се случува при вежбање и која се поминува со одмор,
- критична исхемија на нога (КИН) која е дефинирана како исхемична болка при мирување, или
- исхемична кожна лезија или улкуси или гангрена а ова може да придонесе до големи компликации како инфекции, ампутација па дури и смрт.
Транс атлантискиот интер-општествен консензус за управување со периферни артериски заболувања (ТАОК II) ги дели аорто-илијалните окулсивни заболувања на четири типа:
Ендоваскуларниот пристап се препорачува кај А и Б тип на лезија, a хирушки пристап кај Ц и Д лезии. Ендоваскуларниот третман се препорачува и кај пациентите со лезија од тип Ц, кои имаат низок потенцијал на излеченост со хирушката реваскуларизација.
ИНДИВИДУИ СО РИЗИК НА ДОЛНИТЕ ЕКСТРЕМИТЕТИ ОД ПЕРИФЕРНО АРТЕРИСКО ЗАБОЛУВАЊЕ
Идентификување на индивидуите изложени на ризик на долните екстремитети ПАЗ е основен дел на васкуларниот преглед на системи. Индивидуи со ризик на долните екстремитети од периферно артериско заболување се:
-
Лица со помалку од 50 години со дијабетес и со еден од атеросклеротични ризични фактори (пушење, дислипидемија, хипертензија или хиперохомоцистеинемија);
-
Лица на возраст од 50 до 69 год. со историја на пушење и дијабетес;
-
Лица на возраст од 70 год. и постари;
-
Лица со симптоми на потешкотии кај нозете (кои укажуваат на клаудикација) или исхемична болка при мирување;
-
Абнормален пулс на долните екстремитети при преглед;
-
Позната aтеросклеротична коронарна, каротидна или ренална артериска болест.
Десет до дваесет проценти од пациентите со ИК преминуваат во КИН во текот на нивното заболување. Најважните ризик фактори за прогресирање во напредната фаза на ПАОЗ се возраста, употребата на тутун и дијабетес.
Периферното артериско заболување (ПАЗ) има влијание врз 27 милиони луѓе во Европа и Северна Америка
ТРЕТМАН
Третманот при ПВЗ може да се одреди на два начина, првиот начин е да се контролираат симптомите, а потоа да се запре прогресирањето на болеста за да се минимализираат компликациите. Третманот на ПВЗ вклучува промени во начинот на живот, третман на постоечките ризик фактори (дијабетес и хипертензија), медикаменти, ангиопластика и васкуларна хирургија.
Производителите на периферно васкуларни уреди го стимулираат третманот на потешки лезии од тип Ц и Д. Тие излегуваат со нови производи кои ја подобруваат грижата која се појави од поранешните производи и излегуваат во пресрет со барањата на хирурзите. Па така пазарот за периферни васкуларни уреди се проширува со зголемувањето на возраста кај населението, со промената на начинот на живот и инциденца на ПВЗ на глобално ниво.
