Пишува: д-р сци. Александар Сајковски
специјалист педијатар-неонатолог
Коронавирусите (CoV) е едно широко семејство на вируси за кои е карактеристично дека предизвикуваат заболувања кои се од ранг на полесни како што е настинката до тешки форми на болести како што е Средно источниот респираторен синдром познат како MERS-CoV и Акутниот респираторен синдром познат како SARS-CoV.
Новиот тип на коронавирус (nCoV) кој актуелно се шири на Далечниот исток е нов синџир кој претходно не е идентификуван кај хуманата популација. Оваа форма односно синџир на вирусот се уште е непознат и во однос на неговиот потенцијал, моќта, ниту во однос на неговата трансмисија.
Треба да се има предвид дека коронавирусите се зоонозни вируси, што подразбира дека тие се пренесуваат помеѓу животните и луѓето. Епидемиолошко клиничките евалуации покажале дека на пример SARS-CoV се пренесува од мачки на луѓето, а MERS-CoV од камили на луѓе. Инаку постојат неколку форми на коронавируси кои циркулираат помеѓу животните, а се уште ги немаат афицирано луѓето.
ХРОНОЛОГИЈА
- На 31 декември 2019 година, канцеларијата на Светската здравствена организација во Кина пренесе информација за појава на случаи на пневмонија кај луѓе од непознат причинител откриени во градот Вухан, провинција Хубеи во Кина. Новиот коронавирус (2019-nCoV) е идентификуван како причинител на овие инфекции од страна на Кинеските медицински авторитети на 7 јануари 2020 година.
- Веќе на 10 јануари 2020 година Светската здравствена организација публицираше цела низа на привремени протоколи за сите земји како треба да се подготват за овој вирус. Тие протокли вклучуваат начин на мониторирање на веќе заболени лица, начин на земање на примероци и начин на тестирање за дијагностика на овој вирус, контрола на оваа инфекција во медицинските центри и начинот на комуникација и информирање на јавноста во однос на ширењето на инфекцијата. До сега се потврдени над 40 заболени лица, два смртни случаи, а потврдени се заболени и во Јапонија и Тајланд.
- Најголемиот број на пацинети кои се пријавени во градот Вухан во Кина, имаат контакт односно врска со трговија со морска храна и животни, што укажува на ширење на ова заболување од животни на човек. За некои од заболените постои податок дека немале таква изложеност на пазарите на животни, што укажува на тоа дека се јавува и одредено ограничено ширење од личност до личност. Иако епидемиолошката евалуација се уште нема финален одоговор, сепак во тек се иследувања за утврдување на начинот на ширење. Притоа треба да се има предвид дека оваа состојба брзо се надополнува со нови информации и истите се ажурираат.
- Последната информација од стручниот тим на Националната здравствена комисија на Кина од 20 јануари 2020 година е потврден пренос на новиот корона вирус од човек на човек и дека е заразен и медицински персонал.
Инаку најчести симптоми на ова заболување вклучуваат респираторни симптоми како што се:
- Фебрилност
- Кашлица
- Скратување на време траењето на респирациите
- Потешкотии со дишењето
- Во потешките случаи инфекцијата предизвикува пневмонија, тежок акутен респираторен дистрес синдром, бубрежна слабост па дури и крајно смртен исход.
Врз основа на моментално достапните информации за оваа болест, Светската здравствена организација се уште не препорачува ограничување на патувањето во ризичните земји или спречување на трговија со истите. Во актуелниот момент се препорачува да се зајакне подготвеноста за прифаќање на итните случаи во согласност со меѓународните здравстени регулативи од 2005 година.
Стандардните препораки официјално се за спречување на ширењето на инфекцијата, да се одржува високо ниво на лична хигиена, редовно миење на рацете, покривање на устата и носот при кашлање и кивање, студиозно термичко преработување односно варење на месото и јајцата при нивната подготовка за исхрана. Се препорачува избегнување на контакт со секој оној кој има симпотми на респираторно заболување, како што се кашлица, кивање, фебрилност.
Во тек е од страна на Комитетот за вонредни состојби на Светската здравствена организација разгледување на можноста и потребата од издавање на препораки за објавување на глобална вонредна состојба, соработка и финансирање во борба против вирусот. Светската здравствена организација (СЗО) доцна синоќа соопшти дека новиот коронавирус во следниот период најверојатно ќе се прошири и во другите делови од Кина и можеби и во други земји.
Специфична терапија за новиот корона вирус засега нема во класичен смисол на зборот.
Препорачано е користење на антипиретици за намалување на телесната температура, редовно испирање на усната шуплина, посебна хигиена на носната шуплина, адекватен внес на течности за превенциија на дехидратација, но и избегнување на кисели сокови кои може да го потенцираат оралниот дискомфорт и болка. Посебен е третманот на пациенти кои развиваат пневмонија.
Сепак, како и кај други акутни вирусни инфекции, така и кај инфекциите предизвикани од новиот корона вирус огромен терапевтски бенефит може да се добие со употреба на Inosine acedoben dimepranol.
Тоа е препарат кој спаѓа во групата на неспецифични имуномодулатори со директно антивирусно дејство, кој инаку е синтетички пурински дериват, кој се употребува за лекување или регулирање на клеточниот имунитет, имунодефицијенцијата или имунолошката дисфункција, како клинички третман на симптомите кои се поврзани со голем број на вирусни инфекции вклучително и инфлуенцата.
Inosine acedoben dimepranol има особина да ги нормализира дефицитарните или дисфункционалните состојби кај клеточниот имунитет, со стимулириање на Th1 делот на имунолошкиот одговор кој пак директно иницира Т-лимфоцитно созревање и диференцијација, како и потенцирање на индуцирани лимфопролиферативни одговори, во митогенски или антиген-активирани клетки. Слично на тоа, ефикасен е во моделирање на Т-лимфоцитите и природните клетки убијци, како и во зголемувањето на нивото на Имуноглобулинот Г. Тој го зголемува производството на цитокинот ИЛ-1 и цитокинот ИЛ-2. Оваа негова функција значително ја зголемува секрецијата на ендогениот интерферон-γ и го намалува производството на ИЛ-4. Ги поттикнува неутрофилите, моноцитите и макрофагите на хемотакса и фагоцитоза.
Со сите овие ефекти ова е антивирусен лек кој може безбедно да се користи во третман и лекување на акутните вирусни инфекции.
Интересен е и фактот дека овој препарат може да ја инхибира синтезата на вирусната РНК што се постигнува преку многу комплексни биолошки карики со воведување на инозинот со посредство на оротичната киселина во полирибозомите, инхибиција на поли-адениличната киселина која е приврзана за месинџерот на вирусната РНК и молекуларна реорганизација на трансмембранските протеински комплекси кои се вклучени во сигнализација преку Т-клетка и специфичниот рецептор (TсR) во лимфоцитната интрамембранска плазма (IMP), што резултира во речиси трикратно зголемување на густината. Со сите овие ефекти ова е неспецифичен антивирусен лек кој може безбедно да се користи во лекување на акутните вирусни инфекции.
