Д-р. сци. мед. Снежана Ивиќ-Колевска
Специјалист-микробиолог
МИКРОБИОЛОГИЈА НА УРИНАРЕН ТРАКТ
Дисталната третина од уретрата ги содржи следните микроорганизми: коагулаза негативни стафилококи, вириданс и нехемолитични стрептококи, лактобацили (lactobacilus), коринебактерии (Corynebacterium species), пропионибактерии (Propionibacterium), анаеробни коки и анаеробни Грам негативни бацили, комензални микобактерии и квасници.
Стерилни делови на уринарниот тракт се мочниот меур, уретрата и бубрезите.
Најчести предизвикувачи на цистити се: ешерихиа (Еscherichia coli), клебсиела (Кlebsiella species), протеус (Proteus species), стафилококи (Staphylococcus saprophyticu), псеудомонас (Pseudomonas aeruginosa), ентерококи (Еnterococcus species), бета хемолитички стрептококи и други аеробни Грам негативни бактерии. Пиелоневритите се најчесто предизвикани со резистентни соеви на ешерихиа (Еscherichia coli), клебсиела (Кlebsiella pneumoniae), протеус (Proteus mirabilis), псеудомонас (Pseudomonas aeruginosa) и ентерококи (Еnterococcus species).
Уринарните инфекции најчесто се предизвикани од една бактерија (околу 80 отсто), а можни се и инфекции и со две (постоење на фистула, инфициран камен во бубрег или катетер). Доколку има повеќе од две бактерии, станува збор за контаминација и поради тоа микробиолошкиот преглед на урина треба да се повтори по соодветна тоалета на гениталните органи. Уропатогените Грам негативни бактерии најчесто водат потекло од цревниот тракт. Од Грам позитивните бактерии значајни за уроинфекциите се: стафилококите (Staphylococcus aureus, Staphylococcus aureus meticilin rezistenten (МRSA), Staphylococcus saprophyticus), ентерококите (Еnterococcus) и стрептококите (Streptococcus agalactiae).
Покрај бактериите, причинители на уроинфекциите се и кандидите (Candida albicans, Candida species) и криптококите (Criptococcus neoformans).
ДИЈАГНОСТИКА
Инфекциите се дијагностицираат со биохемиски преглед на урината со докажување присуство на леукоцити, еритроцити, бактерии, епителни клетки, калциум, калцификати, песок.
Микробиолошкиот преглед на урината се нарекува уринокултура.
Уринокултурата служи за потврдување на дијагнозата за уринарна инфекција, присуство на бактерии во урината, видот и количеството на бактерии во еден милилитар урина. Врз основа на изолат се прави и соодветен антибиограм според чија осетливост треба да се пропише терапија за инфекција. За уринокултура е препорачливо мочниот меур да не е испразнет најмалку два часа пред оставање примерок урина за анализа.
Урина за микробиолошка анализа може да се земе на повеќе начини: со спонтана микција (во стерилен сад среден уринарен млаз по направена локална тоалета на надворешните делови од генитален тракт во правец од напред кон наназад кај женската популација), со катетеризација, со супрапубична пункција и со урина земена со ќесичка кај бебиња кои не можат да соработуваат (од ќесичка која не е налепена повеќе од 15 минути).
Примерокот од урината треба да стигне во лабораторија во рок од два часа од моментот на земање на примерокот, а доколку е тоа невозможно, примерокот од урината да се чува во фрижидер на температура до +4 целзиусови степени најмногу 24 часа.
ЗАШТИТА
За да се справиме со овие инфекции, кои се долготрајни и макотрпни за пациентите, потребни се редовна медицинска контрола и примена на профилактички мерки. Најзначителни профилактички мерки се: пиење 2-3 литри вода и течност на ден, пиење две чаши вода (по можност алкална) пред спиење, пиење сода-бикарбона пред спиење заради намалување на киселоста (pH) на урината, незадржување на урината подолго и мокрење на секои 2-4 часа, редовна хигиена на урогениталниот тракт пред и по полов однос, пиење вода пред и по полов однос за одмивање на бактериите, туширање наместо капење в када полна со вода и да не се носи тесна облека на долниот дел од телото.
Третман, антибиограм, антибиотици…
Третманот на уринарните инфекции се темели првенствено врз клиничката состојба на болниот, но големо влијание во изборот на антибиотикот има и растечката зачестеност на резистентните бактериски видови. Дисталните уринарни инфекции кај млади жени кои не се бремени, кои се без анатомски или функционални абнормалности на уринарниот тракт, кои немаат примано антибиотици и кај кои не се изведувани инструментални манипулации на уринарниот тракт, се лекуваат како некомплицирани уринарни инфекции. Најдобри резултати во лекувањето на уринарните инфекции се постигнува со терапија според антибиограм. Пациентите со лесни симптоми можат да бидат лекувани амбулантски со примена на орален антибиотик во текот на 14 дена и внимателно следење на состојбата. Кај многу пациенти со пиелоневрит се препорачува парентерална примена на антибиотици поради неможноста за нивна орална примена од гадењето и повраќањето. Асимптоматската бактериурија кај дијабетичарите, кај бремените жени и кај имунокомпромитираните лица треба да се лекува. Најефикасен пристап кон инфекцијата на катетеризираниот мочен меур, е избегнување или барем минимизирање на користењето катетер. Ризикот од инфекции кај пациентите со катетер се движи од 3 до 10 отсто за секој изминат ден. Услов за ефикасно лекување на овие инфекции со антибиотска терапија е вадење на катетерот.
