Д-р. сци. мед. Снежана Ивиќ-Колевска
Специјалист-микробиолог
Уринарниот тракт е погодно место за влез и присуство на многу бактерии, кои предизвикувајќи уринарна инфекција можат сериозно да го нарушат здравјето. Овие инфекции се најчести заболувања на уринарниот тракт и се на второ место меѓу инфекциите кај човекот, веднаш зад оние на респираторниот тракт. Поради тоа на нив треба да им се пристапи крајно сериозно при лекувањето, а потоа и при заштитата од повторно појавување.
РИЗИЧНИ ГРУПИ
Уринарните инфекции се јавуваат кај сите возрасти од двата пола. Меѓутоа, најризични групи се жените во репродуктивно доба, помеѓу 15 и 50 години, бремените жени, возрасните над 65 години и децата кои престојуваат во градинка или во други колективи. Уринарните инфекции се почести кај жените, односно околу една третина и повеќе од женската популација во текот на животот има уринарна инфекција, а кај околу 40% од нив уринарната инфекција се повторува. Уринарните инфекции кај жените се почести во менопаузата, кај дијабетичарките и кај жените со дефицит на естрогени.
Кај возрасните жени треба да се одреди местото на инфекцијата (горен или долен уринарен тракт) и да се превенираат рецидивите. Екстензивните испитувања за откривање на анатомската промена, која го предиспонира настанувањето на овие инфекции, ретко се потребни, бидејќи најголем број од нив (медуларна спонгиоза на бубрегот, полицистични бубрези, везикоуретерален рефлукс) веќе се дијагностицирани во детството.
Кај децата, како и кај возрасните мажи, уринарните инфекции многу често се поврзани со анатомски абнормалности на уринарниот тракт. Уринарните инфекции се почести кај мажите со хипертрофија на простатата, со невролитијаза, кај катетеризирани пациенти, трансплантирани, кај пациенти под имуносупресивна терапија, како и кај оние на дијагностичка или на тераписка инструментализација.
ПОДЕЛБА НА УРИНАРНИТЕ ИНФЕКЦИИ
Инфекцијата многу често од долните уринарни патишта може да се прошири (асцедентно) на горниот дел од уринарниот тракт (проксимални уринарни инфекции, пиелоневрит, гломерулоневрит) или на долниот дел од уринарниот тракт (дистални уринарни инфекции, цистит или уретрит). Разликата меѓу инфекциите на горниот и на долниот уринарен тракт е важна, бидејќи компликациите на пиелоневритот се многу потешки од компликациите на циститот или на уретритот, па треба да бидат соодветно лекувани.
БАКТЕРИИ ВО УРИНАТА
Присуството на бактерии во урината се нарекува бактериурија и таа може да биде асимптоматска и симптоматска.
Асимптоматска бактериурија значи присуство на бактерии во урината кај пациенти кои немаат никаков симптом на уринарна инфекција. Се потврдува со две позитивни уринокултури и честа е кај жени, кај трудници и кај повозрасни лица. Асимптоматската бактериурија е честа во староста, па терапија обично не е потребна. Од друга страна, возрасните луѓе често не ги забележуваат или не ги кажуваат симптомите на уринарна инфекција, па тие можат да бидат извор на сериозна состојба кај оваа популација, како што е сепсата. Затоа, возрасните лица со асимптоматска бактериурија треба внимателно да се следат, а одлуката дали ќе се лекуваат со антибиотици зависи од нивната општа состојба, како и од карактеристиките на изолираниот патоген. Бактериуријата кај бремените жени, доколку не се лекува може брзо да прогресира кон пиелоневрит.
Симптоматската бактериурија може да биде некомплицирана и комплицирана. Некомплицирани се бактериските и габичните инфекции кај структурно или невролошко нормален уринарен тракт, и најчести се акутните цистити (воспаление на мочниот меур, инфекција на долниот уринарен тракт) проследени со често мокрење, дисурија, супрапубична неудобност, отсуство или присуство на треска, матна урина. Болката, може да се шири кон ‘рбетот и бубрезите. Комплицирани се бактериските и габичните инфекции кај уринарен тракт со структурни или невролошки абнормалности. Во комплицирани инфекции спаѓаат акутниот пиелоневритис и повторувачките инфекции. Акутниот пиелоневрит е проследен со треска, со абдоминална болка и болка во грбот, гадење, повраќање, дисурија, супрапубична неудобност и напнатост. Можна е и појава на еритроцити во урината, таканаречена хематурија.
Повторувачки инфекции се: рекурентни инфекции, релапс и реинфекција.
За рекурентни инфекции зборуваме кога пациентот има три инфекции во текот на една година или повеќе од две за време од шест месеци потврдени со уринокултура. Релапс има кога инфекцијата се повторува во рок од две недели со ист предизвикувач по престанување со антибиотската терапија, а за реинфекција станува збор кога инфекцијата се појавува за повеќе од четири недели од претходната инфекција со различен предизвикувач, по престанувањето со антибиотската терапија.
