Пишува: Д-р Весна Петреска Дуковска
Оториноларинголог-хирург
Носниот септум е коскено -`рскавична преграда што ја раздвојува носната шуплина на два дела и е одговорна за статиката, а со тоа делумно влијае и на естетскиот изглед на носот. Предните партии се `рскавични, а задните се коскени структури, обложени со лигавица. Доколку носната преграда има деформација, таа може да создава здравствени проблеми.
Деформацијата може да биде вродена и стекната, а нејзиното решавањето е хируршко.
СИМПТОМИ
Стекнатата деформација може да настане при тешко породување или уште интраутерино (додека плодот се носи во матката) во текот на бременоста, поради некоја негова одредена положба. Најчесто настанува поради повреда или пад директно на носот, а понекогаш и по некои болести во носната шуплина. Траумата најчесто се случува во првата година од животот, кога детето учи да оди, меѓутоа често останува непрепознаена, бидејќи единствени симптоми се плачот и само неколку капки крв од носето.
Девијацијата може да има најразлични облици и тоа од латинична буква S, потоа може да има облик на гребен, трн или да има нерамнини и задебелувања.
Симптомите на девијацијата на носниот септум се респираторни, а тоа најчесто значи отежнато дишење на нос. Искривениот носен септум ја нарушува проодноста на воздухот низ синусните остиуми и предизвикува рецидивирачки синузитис.
Кај овие пациенти често се јавуваат:
- Главоболки
- Болки во грлото
- Хроничен фарингитис (воспаление на грлото)
- Бронхитис, кога девијацијата на носната преграда е асоцирана со алергиски ринитис (симптоматско нарушување на носната слузница кое се јавува по контакт со алергени).
Неправилната вентилација преку нос ја иритира носната лигавица, што доведува до хипертрофија на носните школки и предизвикува хронична слузава хиперсекреција, која влијае на нарушување на функцијата на ждрелниот дел на евстахиевта туба (ги поврзува средното уво со носот и со грлото). Тоа, пак, резултира со тубарен катар (воспаление на евстахиевата туба), наглувост и атхезивни процеси (слепувања) во средното уво.
Многу често пациентите, поради неупатеност и ненавремено одење на преглед, сами уште повеќе ја влошуваат состојбата, предизвикувајќи т.н. медикаментозен ринитс поради злоупотреба на капки, односно назални вазоконстриктори. Тие стануваат зависници од капки за нос и без нив не можат да функционираат, имаат чувство дека ќе се задушат.
ДИЈАГНОЗА И ОПЕРАЦИЈА
Дијагнозата се поставува од доктор-оториноларинголог со риноскопија, фиберназоендоскопија, компјутерска томографија, додека најобјективно степенот на носната опструкција се утврдува со риноманометрија.
Решавањето на овој проблем е хируршко. Кога да се направи?
Индикација е да се направи што порано, пред појава на штетни последици врз белите дробови и работата на срцето, особено кај оние пациенти кои се изложени на зголемен телесен напор во својата професија, како на пример спортистите.
За хируршката интервенција нема ограничувања во однос на возраста, со исклучок кај децата. Кај нив интервенциите се прават обично по завршување на растот на носот, односно по завршување на пубертетот, секако со одредени исклучоци, кога постои екстремно тешка девијација која го опструира нормалниот раст и развој на детето.
Треба да се напомене дека оваа интервенција – септопластика, секогаш им претходи на тонзилектомијата или на интервенциите на средното уво, бидејќи за успешноста на овие интервенции најмногу влијае правилното дишење низ нос. Резот се прави одвнатре, минимално инвазивно со ласер и по операцијата тој не е видлив.
Правилно поставена дијагноза е половина пат до излекувањето, а нестручно изведен оперативен зафат е чекор назад, кој тешко може да се поправи.
Редукцијата на зголемените носни школки се изведува, исто така, со контактна коагулација со диоден ласер за да се доведе до минимална загуба на крв и да нема постоперативен едем и болка.
По операцијата пациентот има тампони, кои се вадат третиот ден, но во носот две недели остануваат назални силиконски сплинтови и служат да не дојде до формирање на атхезии, односно до прираслици помеѓу оперираната носна преграда и носните школки. Со нив пациентот ги врши секојдневните обврски, односно е комплетно функционален.
Нестручното изведување на овие рутински операции може да резултира со компликации кои понекогаш се тешко поправливи. Оштетувањето на слузницата најчесто резултира со перфорација (дупнување) на септумот.
