Пишува: Д-р Виолета Христова-Јаниќ
Интернист-гастроентерохепатолог
Бактеријата хеликобактер пилори е една од најчестите бактерии што се појавуваат кај луѓето. Во својот желудник ја има половина од населението од модерниот свет, а во неразвиените земји ја имаат над 80 отсто од популацијата. Со неа може да се заразат и возрасните и децата. Оваа бактерија се наоѓа во слузта над епителот на желудникот, каде што има совршени услови за живот и до неколку децении.
Инфекцијата со хеликобактер се пренесува преку фекално-орален или орално-орален пат. Кај децата може да се јави уште од најрана возраст при пиење нечиста вода или при јадење нечисто овошје и зеленчук. Поретко бактеријата може да се пренесе и од човек на човек преку плунка, повратена содржина или при евентуална интервенција со заразени и нестерилизирани ендоскопски инструменти.
ЧИРЕВИ ШТО КРВАВАТ, А ПОНЕКОГАШ И РАК
Најголем број инфицирани со години немаат симптоми што би укажале на присуството на оваа бактерија. Кај другите, пак, се јавуваат болки во стомакот под градната коска, жарење, печење во пределот на желудникот, чувство на надуеност, гадење и повраќање.
Присуството на хеликобактер предизвикува создавање системски и локални антитела како резултат на имун одговор. Бактеријата не може да се прошири во другите органи и во крвта како некои од другите типови бактерии.
Доколку инфекцијата со хеликобактер навремено и соодветно не се третира, бактеријата може да предизвика воспаление на желудникот и дванаесетпалечното црево и појава на чиреви.
Повеќе од 80 отсто од чиревите на дванаесетпалечното црево и повеќе од 60 отсто од желудочните чиреви се поврзани со колонизација на оваа бактерија. Самите чиреви, зависно од нивната големина и локализација, може да направат крвавење и продор во соседен орган. Крвавењата, пак, може да бидат животозагрозувачки.
АЛАРМ
Ако пациентот повраќа содржина како талог од кафе или темноцрвена содржина, или, пак, има црна столица, тогаш тоа се алармантни знаци дека треба да се направи ургентен ендоскопски преглед, како и понатамошен третман за спречување на крвавењето.
Поретко, долгогодишно присуство на бактеријата во желудникот предизвикува промени од кои настанува рак на желудникот (аденокарцином и МАЛТ-лимфом), во чие создавање се важни и фактори на околината, како што се пушењето и солена и конзервирана храна, наспроти јадењето храна богата со антиоксиданти и витамин Ц. Од овие причини потребно е навремено да се открие и да се лекува оваа бактерија.
Дијагнозата се поставува со два типа тестирање:
Инвазивен тест, кој се прави со гастроскопија (преглед со тенок флексибилен инструмент со камера што се внесува преку уста) и биопсија на желудник (анализа на ткиво земено од него), и неинвазивни тестови, кои се прават кај помлади пациенти кај кои лекарот е сигурен дека не треба да се исклучи карцином со гастроскопија.
Како се открива бактеријата?
Тестовите за откривање хеликобактер пилори можат да се направат:
- Преку крв, при што се откриваат антителата. Во одредени случаи кај некогаш инфицирани и излекувани пациенти, тестот може да биде лажно позитивен, иако пациентот повеќе не е инфициран;
- Преку столица, при што се открива антиген на бактеријата;
- Уреа-издишен тест, кога пациентот пие раствор со радиоактивен јаглерод;
- CLO-тест (се смета за најсигурен), кој се прави со земање тенко парче од желудник при гастроскопија.
ТРОЈНА ТЕРАПИЈА
Има ставови што укажуваат дека пациенти со докажана бактерија без никакви симптоми не треба да се лекуваат зашто таа мо же да стане поотпорна, поради несаканите дејства на антибиотиците, како и можна појава на анксиозност при неуспешен третман.
Во преостанатите случаи, лекувањето е со т.н. тројна терапија. Тоа значи третман со два различни антибиотика и инхибитор на протонска пумпа – ИПП (кој намалува лачење на желудочната киселина). Терапијата најчесто трае од седум дена до две недели, а по неа одреден период се продолжува со третман само со ИПП. Доколку повторно имаме присуство на бактерија и покрај упорната терапија, а пациентот има тегоби, се повторува тројната терапија со замена на еден антибиотик, па ду ри и се користи четворна терапија. Порано успехот за отстранување на бактеријата бил над 90 отсто, а денес, поради големата употреба на антибиотици, таа станува отпорна на терапија и успехот е 75-80 отсто.
Од стручните теми со д-р Виолета Христова-Јаниќ, прочитајте и:
♦♦♦♦ Психичкиот фактор има голема улога при појавата на нервозно дебело црево
