Пишува: Д-р Зоран Јовановски
Гинеколог-акушер
Миомите (леиомиоми, фиброиди, фибромиоми) се најчести бенигни тумори на матка и се јавуваат кај 20-25 отсто од жените во репродуктивен период. Медицината сe уште нема одговор зошто тие настануваат, но утврдила дека се појавуваат со растење на еден клон на мазна мускулна клетка, а од такви клетки, всушност, е и изграден миомот.
Миомите не се јавуваат пред пубертетот и зачестеноста им опаѓа во менопаузата.
Миомите растат под влијание на хормони (естрогени) во генеративен период. Ретко се појавуваат поединечно и вообичаено се по неколку. Обликот и големината им се различни – од најмали до големи со тежина од 40 килограми. Положбата им е различна. Можат да бидат во ѕидот на матката, на површината на матката на широка основа или да висат на петелка, да се од внатрешна страна и да се испакнуваат во празнината на матката или да се појавуваат во цервикалниот канал. Можат да бидат тврди како камен или многу меки, ако има дегенеративни процеси во нив. Иако немаат вистинска капсула, добро се ограничени од околината со сврзна псевдокапсула (лажна), што овозможува релативно лесно одвојување на миомот од мускулатурата на матката. Најчесто еден поголем крвен сад го снабдува секој миом посебно.
Дијагнозата на миом најчесто се поставува при рутински гинеколошки преглед со ултразвук (ЕХО), кога се наидува на неправилно растење на матката. Меѓутоа, секој тумор во малата карлица може да се замени со миоматозно променета матка, па затоа, во нејасни случаи, дијагнозата треба да се дополни со други дијагностички постапки.
Важно е да се знае дека женските хормони, односно естрогените, не предизвикуваат настанок на миоми, но го поттикнуваат нивното растење. Искуството покажало дека миомите растат под дејство на естрогени и во тек на бременост, а се смалуваат во периодот по последната менструација (менопауза).
МИОМИ КАЈ БРЕМЕНИ
Ако миомите се единствена причина за неплодност, по нивното отстранување, 40 отсто од тие оперирани жени забременуваат. Ако жената е бремена, а има миоми, во втор и трет триместар на бременоста тие можат да почнат наеднаш да растат и да поттикнат спонтани абортуси или предвремено породување.
Поради тоа кај трудницата е потребно болките да се смират, а контракциите на матката да се запрат со давање токолитични лекови. Понекогаш, ако има компликации, потребен е и хируршки зафат за отстранување на миомот. За време на породување миомите можат да предизвикаат инерција на матка (слаби и неправилни контракции), ако се поголеми, можат да предизвикаат неправилна положба на бебето или попречување на родилниот канал, па раѓањето треба да се заврши со царски рез. По породувањето може да се јават силни контракции на матка и пообилни крвавења.
КОМПЛИКАЦИИ И МАЛИГНОСТ
Миомите можат да направат компликации, но многу ретко можат злокобно односно малигно да се променат во т.н. саркоми на матка. Тој процент е само 0,1 до 0,5 насто.
Во компликации ги вбројуваме ситуациите кога миомите, поради слаба прокрвеност, можат да се распаднат, кога можат да омекнат и кога ќе се зголемат, па притискаат на околните органи. Исто така, тие можат да се инфицираат и да се комплицираат со висока температура, болки, треска и воспаление на стомачната празнина, па да доведат до итна хируршка операција.
Во компликациите од миомите е и т.н. хијалина дегенерација, при што ткивото на миомот се распаѓа и се создава цистична формација исполнета со кашеста течност и таа може да прсне и да се излее во стомачната празнина.
Миомите што се на петелка на површината на матката може да се увртат и да предизвикаат многу силни болки и состојба (акутен абдомен) што бара итна операција. Понатаму, миомите што се појавуваат низ цервикалниот канал можат да предизвикаат обилни крвавења со силни болки, а неплодност можат да предизвикаат поради деформирање на матката, притисок на јајцеводите и нивна опструкција.
