Јошинори Осуми е јапонски клеточен биолог кој на 3 октомври 2016 година доби Нобелова награда за физиологија или медицина за откритието на механизмот на автофагија. Автофагијата е процес кој клетките го користат за да ги разградат и рециклираат клеточните компоненти. Како образложение за добивањето на наградата Комитетот за доделување го издаде следното соопштение: „Откритијата на Осуми доведоа до нова парадигма кој објаснува како клетките ја рециклираат својата содржина. Неговите откритија отворија пат кон разбирањето на фундаменталната важност на автофагијата за различните физиолошки процеси, како што се адаптацијата на глад или одговорот на инфекција. Автофагијата е процес на користење и рециклирање на несаканите делови од клетките, односно различното „ѓубре“ насобрано во нив. Самиот термин со кој е наречен овој процес, е направен од два грчки збора кои во превод значат „само-јадење“. Фактот дека овој феномен воопшто постои го откриле научниците во 60-те години на минатиот век, но тие не можеле да ја разберат комплицираноста на методот. Во деведесеттите Осуми го направил тоа. Додека ги спроведувал своите експерименти, открил и гени кои се одговорни за автофагијата. И речиси четврт век подоцна, наградата го пронајде човекот кој стана 39. научник во историјата кој е награден со Нобелова награда.“
Автофагијата е својствена за сите живи организми, вклучително и човекот. Благодарение на овој процес, клетките се ослободуваат од непотребните делови, а телото во целина – од непотребните клетки.
Природата мудро им подарила на клетките толку неверојатна и корисна способност да го исфрлат она што им „изгледа“ одвишно или штетно. Клетките делуваат како и ние само автоматски. Спакуваниот „отпад“ се сместува во посебни ќеси – автофагосоми и потоа се преместува во „контејнери“ – лизозоми во кои се вари и уништува. Преработените производи се „рециклираат“ и враќаат во производството на гориво за напојување на клетките. Благодарение на автофагијата клетката е исчистена од инфекциите кои влегле во неа и токсините кои настанале за време на клеточните процеси.
Кога најинтензивно се случува автофагијата?
Кога телото е под стрес! На пример, кога се изгладнуваме. Во овој случај клетката ја зема енергијата од своите внатрешни ресурси од кое било наталожено „ѓубте“ што вклучува и патогени бактерии. Со ова Нобеловецот потврдил дека понекогаш е корисно да гладуваме и постиме затоа што тогаш нашето тело се чисти.
Механизам на автофагија
Осуми ги уверил колегите дека автофагијата го штити организмот од прерана старост. Дури и го подмладува затоа што создава нови клетки, ги отстранува дефектните протеини и оштетените клеточни елементи од телото, одржувајќи го во добра состојба. Исто така, Осуми вели дека нарушувањето на процесот на автофагија може да доведе до Паркинсонова болест, дијабетес, па дури и рак. Научниците денес ова откритие го користат за да направат нови лекови кои би го потпомогнале овој процес и би пронашле лек за тешките болести.
