Овие се најчестите прашања за инфекцијата со омикрон варијантата на коронавирусот.
СИМПТОМИ
Најчести симптоми на пациентите по зараза со омикрон се болно и надразнетог рло, кашлица, затнат нос и течење на носот, како и замор. За разлика од претходните варијанти, пациентите не пријавуваат губење на осетот за мирис и вкус. Тоа може да биде еден од знаците дека сте заразени со омикрон или со делта.
Еден од карактеристичните симптоми на омикрон е и интензивното и силно потење, особено навачер, покрај тоа и главоболка, грчеви во стомакот, повраќање и дијареа. Додека претходните соеви ги напаѓаат клетките на белите дробови и почесто предизвикуваат воспаление на белите дробови, омикрон повеќе се размножува во грлото, односно во горните респираторни органи.
Според податоците од земјите кои се веќе зафатени со бранот омикрон, оваа варијанта предизвикува поблага форма на КОВИД-19, иако и понатаму, особено невакцинираните, може да заболат од потешка форма и мораат да бидат хоспитализирани. Потврдени се и десетици смртни случаи по инфекција со омикрон. Во Данска, каде вакцинираноста е со висок процент, а кде омикрон предизвика нагло зголемување на инфекциите, сега се полнат и болниците, но се чини дека, за разлика од претходните варијанти, на многу помал број лица им е потребна интензивна нега.
ПЕРИОД НА ИНКУБАЦИЈА
Период на инкубација е времето од инфекцијата до појавата на првите симптоми на болеста и кај омикрон е значително пократок отколку кај претходните соеви. Кај оригиналната верзија, тоа време можеше да биде и повеќе од една недела, кај делта и околу четири дена, а при омикрон, според Американскиот центар за контрола на инфективни болести, само 33 до 75 часа, главно околу 2,5 дена.
Треба да се нагласи дека инфекцијата може да се пренесе на други и пред појавата на симптомите. Впрочем, овој период сме најзаразни и голема е веројатноста дека и брзиот тест ќе покаже позитивен резултат.
КАКО ЗАБОЛУВААТ ПРЕЛЕЖАНИТЕ?
Се до делта, прележувањето се сметаше за релативно добра, со околу 80% заштита од повторна инфекција. Кај омикрон, пациентите се разболуваат најмалку пет пати почесто. Се уште нема сигурни податоци за тоа колку тешко заболуваат.
Додека претходна инфекција со една од претходните варијанти не штити од омикрон, некои истражувања сугерираат дека тоа би можело да биде спротивно. Според една студија од Јужна Африка, оние кои ја прележале омикрон формата на КОВИД-19 имаат четири пати поголема отпорност на делта од оние кои не прележале. Поради тоа, вирусолозите веруваат дека омикрон може брзо да ја победи делтата и да стане доминантна верзија ширум светот.
Се уште нема одговор на прашањето може ли инфекцијата со омикрон да предизвика и долг КОВИД-19. Стручњаците предвидуваат дека дури и поблага болест по инфекција со новата варијанта, може да доведе до долготрајни проблеми. Истражувањата покажуваат дека вакцинацијата во голема мера ја намалува можноста за долготраен ковид.
КАКО ЗАБОЛУВААТ ВАКЦИНИРАНИТЕ?
Многу почесто се зарзени и вакцинирани лица. Кај вакцинираните со векторски вакцини, заштитата од инфекција е речиси никаква. Кај целосно вакцинираните (две дози) со Мрна вакцини, заштитата од инфекција треба да биде околу 30%, а кај оние со бустер доза околу 70%.
Вакцинацијата многу добро штити од тешка форма на болеста, што би наложувало кислород или дури и механичка вентилација со помош на респиратор. Во САД омикрон бранот моментално е во пикот. Според тамошните лекари, болеста кај вакцинираните лица се разликува на следниов начин:
- Вакцинираните со бустер доза (Фајзер/Модерна) заболуваат во поблага форма
- Вакцинирани со две дози (Фајзер/Модерна) заболуваат во малку потешка форма: повеќе кашлаат, поуморни се, температурата им е повисока или подолго трае, но немаатѕ отежнато дижење или краток здив.
- Вакцинираните со векторски вакцини се разболуваат во уште потешка форма: се чувствуваат многу слабо, имаат температура што трае неколку дена, посилна кашлица и краток здив. Но, проблемите не се толку сериозни за да им треба хоспитализација и/или да им треба кислород. Со оглед дека имаат релативно слаба заштита, бустер доза со Мрна е многу препорачлива за оние кои се вакцинирани со векторски вакцини
- Речиси сите кои морале да бидат згрижени во болница, биле невакцинирани.
ТОЧНОСТА НА БРЗИТЕ ТЕСТОВИ
Брзите тестови исто така покажуваат и инфекции со омикрон, но според некои истражувања тие се помалку чувствителни.
Антигенскиот тест функционира на начин да ја препознава присутноста на протеините од обвивката на вирусот специфични за коронавирусот, без оглед на сојот (алфа, делта, омикрон…). Меѓутоа,потребна е одредена количина на вирус за тестот да покаже позитивен резултат. Можно е брзите тестови послабо да ја препознаат инфекцијата со омикрон, бидејќи предизвикува поблаги симптоми и затоа што болеста трае пократко.
Со оглед дека омикрон побрзо се размножува во грлото, во некои земји сега се земаат брисеви од грлото, а не од назофаринксот како кај нас. Кај некои пациенти тестот покажал негативен резултат, кога им бил земен брис од носот, а позитивен кога бил земен од грло. Затоа, логично е при тестирање со брз тест дома, прво да земеме брис од грлото, а потоа од носот.
Некои експерти посочуваат:
“Со оглед дека омикрон подобро се врзува за клетките и се размножува во клетките на горниот респираторен тракт, можно е да се промени доктрината за земање на брисеви. Засега нема информации дека некаде е променет начинот на земање брисеви. Меѓутоа, назофаринксот е исто така дел од горниот респираторен тракт и според тоа, брис од назофаринксот е совршено соодветен примерок“.
Бидејќи брзите тестови се сигурни само кога имаме голема количина на вирус, има смисла да ги повторуваме почесто, особено ако сме биле во ризичен контакт. Иако првиот тест ќе покаже негативен резултат, се препорачува подоцна да тестираме уште неколку пати.
Доколку имаме симптоми слични на настинка, се препорачува нашиот лекар да не упати на ПЦР тестирање. ПЦР тестовите се многу сигурни без оглед на варијантата на коронавирусот.
ЗАРАЗНОСТ
Студијата на истражувачи од Медицинскиот факултет на Универзитетот во Хонг Конг покажала дека омикрон во респираторните органи се размножува дури 70 пати побрзо од делта. Причината за неговата висока заразност би можела да се поврзе со тоа што повеќе се размножува во грлото и помалку влијае на белите дробови.
Со омикрон, коронавирусот мутираше во најзаразната варијанта досега, како што се гледа во земјите каде што е доминантната верзија.
ДАЛИ ЌЕ ДОЗНААМ ДЕКА СУМ ЗАРАЗЕН СО ОМИКРОН?
Не. По ПЦР тестирањето ќе дознаете само дали сте позитивни, но не и со која варијанта сте заразени.
Дали станува збор за одредена варијанта, во овој случај омикрон, во лабораторија може да се утврди со метода на секвенцирање, при која се прегледува низата на комплетниот геном на вирусот. Се работи за комплексно испитување, рутински не се прегледуваат сите примероци, туку само мал дел. Испитувањето се право со цел да се утврди која варијанта преовладува на одередно подрачје и со која бризна се шири, а не со цел да се утврди варијаната за секого.
