Пост-ковид синдромот се дефинира како задржување на симптоми и по 12 недели од почетната инфекција со коронавирус, а кои не можат да бидат објаснети со некоја друга болест или потешкотија. Пост-ковид синдромот по инфекција со SARS-CoV-2 вирусот не е редок, а здравствената заедница допрва работи на дефинирање на конкретни информации и објаснувања на симптомите.
Податоците покажуваат дека само 12 проценти од заболените од коронавирус не доживуваат пост-ковид симптоми.
Симптомите на пост-ковид синдромот може да траат со недели или со месеци и може да бидат физички и ментални. Најчесто се работи за проблеми со системот за дишење, хроничен замор, дигестивни проблеми, како и кардиоваскуларни потешкотии.
ШТО Е ПОСТ-КОВИД СИНДРОМ?
Пост-ковид синдромот првенствено се дефинира врз основа на траењето. По прележувањето на КОВИД-19 болеста, и по негативен тест, симптоми може и понатаму да се појават и да траат. Ако симптомите траат од четири до 12 недели по почетната инфекција, тоа се смета за продолжен симптоматски коронавирус. Пост-ковид синдромот се појавува кога симптомите траат и по 12 недели, а не може да ги објасни некоја друга болест или состојба.
Кај акутниот КОВИД-19 изразени се разни симптоми кои кај болниот може да се појават во помала или поголема мера. Обично се работи за кашлица, температура, проблеми со синусите, замор, болки во коските и мускулите, потешко дишење и губење на мирис и вкус, но и апетит. SARS-CoV-2 има способност да продре во мозочното ткиво каде може да предизвика директно воспаление на мирисниот нерв, што доведува до губење на мирис, а често со тоа и на вкус. Овој симптом поради тоа, може да трае со месеци и кога лицето веќе не е заразно.
Иако болеста е исклучително распространета, повеќето пациенти може да се лекуваат на домашно лекување без хоспитализација. И покрај тоа, пост- ковид синдромот може да се појави по лесна и тешка акутна болест. Се јавува и кај пациенти кои болеста ја излекувале дома и кај оние кои поминале болничко лекување.
Но, како да знаете дали се работи ковид синдром или продолжено опоравување? Доколку симптомите кои го отежнуваат секојдневниот живот се појават 12 недели по првичната инфекција, станува збор за пост-ковид синдром и препорачливо е да се посети лекар.
СИМПТОМИ НА ПОСТ-КОВИД СИНДРОМ
КОВИД-19 може да има физички и ментални симптоми кои може да останат и по прележувањето. Најчестата потешкотија ја создаваат физичките симптоми кои јасно укажуваат дека лицето се уште не е во полна сила како што било пред заразата.
Симптомите на пост-ковид синдромот најчесто вклучуваат:
- хроничен замор и покрај спиење и одмор
- краток здив и брзо заморување при нормални активности
- болка во градите и кашлица
- долготрајно губење на мирис и вкус и апетит
- дигестивни проблеми како дијареа
- главоболка
- опаѓање на косата
- зголемено потење
- болки во мускулите и зглобовите
- вознемиреност, анксиозност, нервоза, проблеми со помнењето и концентрацијата
Наведените симптоми се појавуваат во различна мера, но сите досега се препознаени. Се работи за симптоми кои сами по себе не се животозагрозувачки, но доколку чувствувате зголемена болка во градите и потешкотии со дишењето кои не престануваат, задолжително јавете се на лекар. Освен физички симптоми, може да се појават и психички или ментални како вознемиреност, заборавеност и потешкотии со концентрацијата. Причината за тоа е фактот дека SARS-CoV-2 вирусот го напаѓа централниот нервен систем и така влијае на нивото на допамин и серотонин кои се заслужни за добро или лошо чувство. Намалувањето на нивоата на допамин и серотонин, може да влијае на чувството на зголемен замор.
Во продолжение ќе ви ги објасниме трите најчести симптоми на пост-ковид синдромот и како да ги следите и да ги надминете.
- ХРОНИЧНИОТ ЗАМОР КАКО ПОСТ-КОВИД СИМПТОМ
Чувството на замор по прележување на коронавирусот е многу повеќе од заморот што можеме да го почувствуваме ако не сме спиеле доволно или ако тело ни е исцрпено поради некоја друга причина. Заморот по коронавирусот е интензивен и не се решава по квалитетен сон или одмор. Податоците покажуваат дека околу 30 проценти од пациентите го доживуваат овој пост-ковид и тоа околу 16 недели по почетната инфекција.
Најчесто се манифестира со брз замор по лесни активности, како и чувство на замор веднаш по будењето. Нивото на замор може да варира од ден на ден, но обично се чувствува дури и по кратка прошетка или одење по скали. Со заморот, може да се појават и зголемени болки во мускулите и зглобовите, кои се интензивираат со физичка активност и движење.
До засилен замор доаѓа и поради влијанието на SARS-CoV-2 вирусот на централниот нервен систем, односно на рамнотежата на хормоните. Допаминот и серотонинот се хормони одговорни за добро чувство, а кога ќе дојде до нарушена рамнотежа, доаѓа до промени. Освен чувството на нервоза и тага, физичка последица може да биде и заморот кој неретко е пропратен симмптом на анксиозноста и вознемиреноста.
Заморот после КОВИД-19 може да се намали и за почеток можете да се обидете да си помогнете со неколку трикови. Не занемарувајте го квалитетниот сон и придавајте му посебно значење. Направете го тоа така што нема да си легнувате со телефон во рака или гледање телевизија, или пак да легнете веднаш по оброкот. Дајте му на телото што е можно повеќе простор да се одмори. Обидете се почесто да медитирате, да правите вежби за опуштање и вежби за дишење. Сето ова ќе помогне да се намали анксиозноста и чувството на неподготвеност. Намалете го обемот на задачите во текот на денот и правете ги потребните паузи, не претерувајте со активности, но не избегнувајте ги целосно. Обидете се постепено да го навикнете телото на активностите, особено ако претходно сте вежбале. Јадете доволно овошје и зеленчук, а доколку е потребно внесувајте витамини и преку додатоци во исхраната. Не заборавајте да внесувате доволно вода во текот на денот. Ако после сите овие трикови сè уште чувствувате интензивен замор, консултирајте се со лекар.
- БОЛКА ВО ГРАДИТЕ ПО КОРОНАВИРУС
Еден од забележаните пост-ковид симптоми е неспецифична болка во градите. Болката во градите може да се појави од повеќе причини и неопходно е да се разликува за што се работи. Болката во градниот кош кај пост-ковид синдромот може да укажува на оштетување на срцевиот мускул, аритмија и миокардитис. Болката во градите може да се појави во неспецифични делови на градниот кош и може да зафати поголемо или помало подрачје. Најчесто се јавува на подрачјето под левата брадавица и може да биде остра или тапа, а трае неколку секунди. Кај ваквите симптоми, причината обично не е позната.
Болката во градите по КОВИД-19 може да биде мускулно-коскена која е ограничена на помало подрачје. Може да дојде и до зафаќање на целиот мускул. Во овој случај, целото подрачје е болно на допир и движењето ја засилува болката. Коронавирусот може да им наштети на еритроцитите, што кај потешките пациенти придонесува за појава на лоша рамнотежа на црвените крвни зрнца. Ова доведува до оштетување на ендотелните клетки на крвните садови што може да доведе до зголемена шанса за формирање на крвни згрутчувања. Доколку чувствувате зголемена болка во градите која не се јавува со респираторни проблеми, консултирајте се со вашиот лекар за кардиоваскуларен преглед.
- КАШЛИЦА
Доколку пациентот имал полесна форма на КОВИД-19, но белите дробови биле зафатени и се уште постои кашлица, неопходно е да се посети пулмолог за понатамошни испитувања. Особено ако и недели по првата инфекција се појавуваат болки во градите проследени со кашлица. Со кашлицата обично се појавува и задишување, брзо заморување, како и тешко спроведување на секојдневните активности.
Кај лицата кои имале оштетување на респираторниот систем поради инфекцијата, до закрепнување доаѓа дури околу 50-тиот ден од почетокот на болеста. Ако симптомите на кашлица се појавуваат со отежнато дишење, а немало оштетување на белите дробови, тоа нужно не мора да значи дека имало промени на дишните органи. Во случај на пост-ковид синдром, кашлицата обично е со послаб интензитет и се јавува со задишување. Кога овие симптоми траат, потребно е да се консултирате со лекар за да се постави дијагноза и да се утврди дали се работи за сериозна компликација. Групата на испитувања е широка и зависи од индивидуалната ситуација. Важно е инфекцијата да се препознае на време и да се лекува што е можно поскоро.
Кај некои пациенти, може да се јават видливи промени на снимките на белите дробови кои остануваат трајно во вид на лузни.
ЛЕКУВАЊЕ НА ПОСТ-КОВИД СИНДРОМ
Со оглед на тоа дека пост-ковид синдромот може да има последици со различен интензитет кај луѓето, ќе се лекува во склад со симптомите. Не постои точно одреден лек за пост ковид синдром, туку терапијата се добива во зависност од симптомите. Односно, се лекуваат и решаваат симптомите дел по дел.
Некои симптоми поминуваат сами од себе со текот на времето и со промена на секојдневните навики, повеќе движење на свеж воздух, квалитетен сон, вежби за дишење и подобрување на исхраната и додатоци на исхрана. ементите. Ако симптомите ниту 15 недели по првичната инфекција не се повлекуваат, обратете се кај вашиот лекар.
