Од страна гледано во споредба со другите спортови ракометот делува како груб спорт, но за некои коишто биле поранешни играчи и кои прават споредба со сегашната игра, а и со сигурност можам да потврдам дека е така, како спорт е многу повеќе исчистен во делот на грубостите за разлика од она што било порано. Но сепак, да влезете во судир со човек од 2 м и со 120 кг не е едноставно, при тоа и да треба да го надмудрите и него и играчите до него кои играат одбрана, некогаш и голманот, некогаш играте и против судијата, сето бара навистина голема концентрација, голема физичка подготовка, спремност, психолошка подготовка. Спортот како спорт и во делот на рекреација е здравје, меѓутоа во спортот кога доаѓа до оној сериозен дел, односно високо ниво на спорт или врвен спорт, многу малку останува нишката дека тој придонесува за здравје. Тие играчи се платени, тие играчи тренираат по два – три часа дневно, некогаш еднаш некогаш два пати, сигурно имаат од седум до десетина тренинзи неделно, неретко и по два натпревари во неделата, а сето тоа ги троши и е фактор и предуслов за добивање на повреди.
Некоја моја лична поделба на повредите се: објективни повреди, а тоа се повреди на прсти, на фалангите на прстите, скочен зглоб, повреда на лакт или рамо… Тоа е нешто што самата структура на играта го предвидува и тие се некои ризик фактори кои тешко можат да се контролираат. Има друг тип на повреди коишто ги сместувам во директна одговорност на тренерот или на стручниот штаб што работи. Тука, пред се, мислам на повредите на колено и на рамо, кои, пред се, се должат на претренираноста, неправилниот тренинг, истрошеноста на организмот, на мускулите, меките и сврзните ткива, едноставно, прашање на време е доколку не се тренира правилно кога ќе се случи таа повреда. Значи, уште еднаш да повторам ги делам на објективни повреди, коишто можат да настанат од икс фактори кои се, да речеме, фактор среќа; и повреди коишто се во најголем процент поврзани со стручноста, односно правилниот начин на тренинг и работа на самите стручни штабови во клубовите, репрезентациите…
Организмот алармира, но тоа треба да се препознае!
Во ракометот сте си оставени сами на себе, иако организмот, односно телото дава знаци. Оној кои умее да ги прочита може да алармира, тука е одговорен доста и тренерот и стручниот штаб, исто така, да предвиди или да види дека нешто се случува со организмот или самиот играч. Тука е оној дел на искуство и играчко, но и наобразба. Постојат најразлични тестови за тоа во каква состојба се наоѓа играчот, дали е претрениран, дали е во фаза на акутен или хроничен замор, и сето тоа треба да се следи и биде проследено со соодветно вежбање, односно соодветна работа на физичката сила, соодносот на начинот на кој се работат мускулите. Си има принципи и законитости во делот на работата на подобрување на силата и силовите способности, па така ако дојде до несоодветна распределба на силата на едни и други мускули, односно ако нивното развивање е несоодветно тогаш настанува дисбаланс во организмот, во самиот мускулно-скелетен апарат и прашање на време е кога ќе настане повреда на некој од зглобовите. Како најтешки повреди во ракометот се кои било повреди на коленото и посебно на зглобот на рамото.
Важноста на исхраната како превентива
Исхраната е многу важна посебно во делот на развојот на младите играчи, во периодот на раст и нормално специјална исхрана во делот на сениорските играчи во соодветните екипи во зависност од тоа во кој период од натпреварувачката сезона се наоѓаат. Значи, во делот на исхраната во периодот на развој на младите играчи треба да се истакне тоа дека треба да се јаде здрава храна, разновидна, богата со калциум, колаген и да се одбегнува пржена храна, брза храна каде што има голем број на слободни радикали, сето тоа условува за порано завршување на растот кај децата, зголемување на процентот на поткожно масно ткиво што негативно влијае на најголем дел од спортовите, па и на ракометот освен кај позицијата пивот, тоа е исто така, докажано. Едноставно треба да се создаде услов преку исхраната да му се дозволи на организмот сите оние генетски предиспозиции што ги има да ги достигне во максимална фаза. Неправилната исхрана е еден од главните предуслови за рано завршување на растот, затворање на епифизите на коските и едноставно генетската предиспозиција да не ја достигне во вистинската форма. Како структура на храна потребна за тренинг треба да има соодветно внесување на јаглехидрати, претежно сложени, протеини посебно растот некаде 1 до 1,5 г протеин на телесна маса и периодот кога почнува лачење на машки и женски хормони кои се важни за мускулната градба. А што се однесува до врвните играчи, кај нив многу е важно храната да е соодветна на тренажниот процес, освен одморот таа е многу важна за брза рекуперација и враќање на организмот во првобитна состојба или блиску до првобитната состојба за да може да одговори на следниот предизвик. Тука нутрицинистите во најголем дел треба да си ја земат својата обврска како дел од стручниот кадар, но и самите тренери треба да имаат општи познавања, односно да ги познаваат своите играчи, да ги знаат типовите на градба на своите играчи…
Некогаш е неопходна прва помош во сала, но лекувањето продолжува во соодветна установа
На самите тренинзи се случуваат секакви повреди, претежно тоа се луксации на зглобови – дали се тоа на прстите, дали на скочните зглобови, контузии, истегнувања на одредени лигаменти, меки ткива, повреди предизвикани од силни удари или статички дуели помеѓу одбранбени или напаѓачки играчи…, во потешки случаи и руптури делумни или целосни на лигаменти, менискуси, меки ткива. Во делот на акутните помали повреди како помош тука е криотерапијата, односно нанесување мраз на повредените места, подобрување на циркулацијата локално, на самото место за да можат тие микрохематоми да се повлечат навремено. Се друго е во делот на медицинска заштита, нивно иследување да се види што е дијагнозата и понатамошно лекување ако е потребно или рехабилитација, пред се. Во принцип не би требало ние сами да преземаме нешто на самиот терен, но се случувало многу често онаму каде што имало сериозни луксации, на пример, пред се, на колено и на рамо да морало да се реагира и да се направи обид сето да се врати на место, а потоа да се транспортира спортистот до болница и да се преземат сите други мерки.
Третманот е комплетен кога лекувањето завршува со соодветна рехабилитација
Повредите кое се гореспоменати, почнувајќи од оние на горен екстремитет може да се повреди на раката како истегнување на тетиви, изместување на зглобови, исчашување на зглобовите на прсти, раката, лактот или рамото, како и повреди на мускулите како што се парцијално или комплетно раскинување на мускул.
Исто така, и долниот екстремитет може да ги има истите повреди на зглобовите и мускулите, но тука, како што е истакнато и погоре од почитуваниот професор, коленото со своите елементи е тоа кое најчесто страда, потоа и скочниот зглоб, тука не смеат да се заборават и скршениците како тежок вид на повреда. Сите овие повреди може да се поделат во две групи за третирање – тие кои барат конзервативен третман и тие кои барат оперативен или хируршки третман. Истегнувањата, исчашувањата, парцијалните расцепи на мускули и вообичаено скршениците на горен екстремитет, таканаречени некомлицирани, може да се третираат конзервативно, додека сите други, како на пример, скршеници на долен екстремитет, расцепи комплетни на тетиви, мускули и лигаменти и сл. барат оперативен или хируршки третман. Секако, треба да се истакне дека после првичната прва помош на терен повредениот задолжително да се испрати во соодветна здравствена институција каде ќе се прегледа и третира од трауматолог, ортопед или хирург. Третманот е комплетен кога лекувањето завршува со соодветна рехабилитација водена од страна на физијатар и физиотерапевт.
