Херпес зостер е еден од осумте видови на вирусот херпес. Последица е на секундарно активирање на варичела-зостер вирусот, кој кај првата инфекција предизвикува овча сипаница. До реактивирање на овој вирус може да дојде како резултат на слабеење на имунитетот на организмот, тешка болест или кај телесна и емоционална траума. Еден напад на херпес зостер најчесто врз болниот остава доживотен имунитет на вирусот, меѓутоа понекогаш овој вирус може да се јави и повеќе од еднаш во животот. Кај личности кои имаат послаб имунитет болеста може да биде исклучително тешка и проследена со ризик од ширење во мозокот, црниот дроб и белите дробови, додека кај постарите лица може да се јави синдром на хронична болка која може да трае со месеци или години.
За време на заразата со овчи сипаници тој вирус може да пробие до коренот на некој нерв во мозокот или во ’рбетниот мозок. Таму вирусот може да мирува со години додека не го активира некој физички или емотивен стрес, па заради тоа е мошне тешко да се одреди периодот на инкубација кај херпес зостер. Кога ќе се реактивира вирусот може да се јават силни болки во зафатеното подрачје. На кожата се создаваат меурчиња, односно збир од меури. Главен проблем на херпес зостер се токму тие меурчиња кои се мошне непријатни и долготрајни. Заразен е само за личностите кои не прележале овча сипаница и најчесто се јавува кај возрасни личности на возраст над 50 години, а кај децата ретко. Се јавува кај личности кои имаат ослабен имунитет, како и кај личности кои биле подложени на хемотерапија. Во повеќето научни студии се востановило дека херпес зостер е најчест кај постарите лица, како и дека го следат исклучително болни симптоми карактеризирани со осип и мачнина. Се појавува како повеќе групирани меурчиња на кожата кои најчесто се јавуваат на едната страна на лицето или телото, како и во пределот на вратот и усната шуплина. Меурчињата можат да се појават дури и на јазикот.
Симптоми:
Вообичаено започнува со чувство на општа слабост, со блага температура, печење и болка на едната страна од телото. После неколку дена доаѓа до појава на меурчиња, а зафатено подрачје станува чувствително, болно и може да чеша. Може да го зафати речиси секој дел од телото, но најчесто се јавува на торзото. Најлоши се случаите кога ќе го зафати делот околу очите и тогаш постои опасност од оштетување на рожницата на окото. Меурчињата после една до две недели поминуваат и се создаваат красти, при што болката и понатаму може да биде присутна.
Вообичаените симптоми на херпес зостер се:
- Благо покачена температура;
- Слабост и умор;
- Чувство на печење, боцкање и чешање;
- Црвенило на кожата со групирани меурчиња;
- Жарење или болка која може да биде повремена или постојана;
- Мачнина;
- Пролив;
- Потешкотии со мокрењето.
Истражувањата покажале дека симптомите се разликуваат по интензитетот на болката. Како резултат на ова некои пациенти доживеале парестезија (чувство на трнење), дистезија (болна чувствителност на допир), алодинија (болна чувствителност на обични безболни дразнења) и хиперестезија (претерано или предолго чувство на болка). Во одредени случаи кога е зафатен и делот во подрачјето на нервот тригеминус, во делот на ушниот или лицевиот нерв, можни се компликации во облик на конјунктивитис, оштетување на рожницата или ушниот нерв, како и и парализа на лицевиот нерв. После херпес зостер остануваат белези баш како и оние при овча сипаница.
Промените кои се случуваат на кожата обично се локализирани еднострано, иако можат да се јават и на двете страни (зостер дуплекс).
Иако бројни американски стручњаци тврдат дека херпесот кај многумина нема никогаш да се врати откако еднаш го прележале, ризикот од повторно појавување се движело во распон од 1 до 6 отсто, иако долгорочни дополнителни истражувања покажале и поголем ризик (5-6%).
Дијагноза и лекување
За поставување на дијагнозата обично се доволни клиничката слика и симптомите на болеста. Лекувањето треба да почне во рок од 72 часа од избивањето на осипот. Кај лекувањето на хепрес зостер се користат препарати од групата на витаминот Б. Во случај на суперинфекција со бактерии се применува и терапија со антибиотици или антибиотски креми, додека болките се ублажуваат со аналгетици. Во ублажувањето на болките можат да помогнат и ладни облоги. Ако со инфекцијата е зафатено окото, потребна е редовна офталмолошка контрола.
Еден напад на херпес зостер обично остава доживотен имунитет, со оглед на тоа дека рецидивите се јавуваат во помалку од 4 отсто од случаите. Повеќето луѓе се опоравуваат без последици, но можни се и белези дури и тогаш кога не настапила секундарна инфекција. Веднаш јавете се на лекар ако инфекцијата го зафатила лицето. Понекогаш потребно е да се направи лабораториска анализа за да се исклучи некоја друга основна болест. Лекувањето главно се темели на ублажување на симптомите.
Како да се ублажат симптомите и хигиена:
Како што веќе им е познато на повеќето – вирусите се отпорни и ужасно досадни, меѓутоа природата ни подарила неколку лекови со чија помош можеме да го ублажиме интензитетот на симптомите:
- Маточина – докажано е дека има влијание на вирусите од семејството на херпесите, како и на останатите вирусни инфекции. Резултати освен со кремите кои содржат маточина, може да се постигнат и со чај од оваа билка.
- Црвена пиперка – капсаицинот ќе помогне во лекувањето на болките кои ги предизвикува херпес зостер. Помага во блокирање на болките кои доаѓаат од нервите.
- Пасифлора (Исусов венец) – добро ќе дојде за смирување на болките.
- Пијте сок од круша или јадете свежи плодови од оваа овошка.
- Сладунец – коренот од ова растение е познат стар рецепт кој содржи неколку состојки што имаат силно влијание врз вирусите.
- За ублажување на болките може да помогне и сојата.
- Белезите кои настануваат како последица од херпесот може да се третираат со маст од невен.
Обидете се повеќе да се одморате за да може вашиот имунолошки систем подобро да се брани.
За време на нападот на херпес зостер би било добро почесто да ги менувате постелнината и пешкирите, како и да носите памучна облека и да внимавате на нејзината сувост. Хигиенските навики не треба значително да се менуваат. После туширање не го тријте зафатеното место со пешкирот, туку само благо тапкајте го за меурчињата да не пукнат и да не предизвикате инфекција и белези.
