ЕКСТРЕМНИ ТОПЛИНИ-ГРИЖА ЗА СТАРИ ЛИЦА

Грижата за стари лица (возрасни луѓе) за време на екстремни температури (особено над 35–40°C или под 0°C) е исклучително важна, бидејќи нивниот организам потешко се прилагодува на нагли климатски промени. Со возраста се намалува чувството за жед, способноста за терморегулација и реакцијата на телото на прегревање или замрзнување.

Грижата за стари лица (возрасни луѓе) за време на екстремни температури (особено над 35–40°C или под 0°C) е исклучително важна, бидејќи нивниот организам потешко се прилагодува на нагли климатски промени. Со возраста се намалува чувството за жед, способноста за терморегулација и реакцијата на телото на прегревање или замрзнување.

☀️ Грижа на стари лица при високи температури (лето, над 35–40°C):

🥤 1. Хидратација

  • Да пијат вода на секои 1–2 часа, дури и ако не се чувствуваат жедни.

  • Избегнување алкохол, кофеин и премногу солени оброци.

  • Супи, овошје (лубеница, краставица) и чаеви може да помогнат како дополнителна хидратација.

🧊 2. Останување во ладни простории

  • Престој во проветрени, засенчени или климатизирани простории.

  • Вентилација без директно струење.

  • Ако немаат клима: мокри пешкири, ставање нозе во млака вода, туширање со млака вода, замрачување на просторијата во пладневните часови.

👕 3. Облека

  • Светла, лесна, памучна облека.

  • Широки парчиња и избегнување синтетички материјали.

❗ 4. Следење на симптоми на топлотен удар

  • Знаци за аларм: главоболка, конфузија, црвена и топла кожа, забрзано срце, вртоглавица, несвестица.

  • Во тој случај – веднаш лекар и разладување со мокри ткаенини, ладна вода, сенка.

Старите лица со хронични болести се особено ранливи при екстремни топлини (над 35–40°C), бидејќи нивните организми потешко се адаптираат, а некои лекови дополнително го зголемуваат ризикот од дехидратација, топлотен удар или влошување на болеста.

⚠️ Групи хронично болни стари лица што треба особено да внимаваат на екстремна топлина:

❤️ 1. Срцево болни

  • Лица со срцева слабост, ангина пекторис, аритмии, хипертензија.

  • Топлината го оптоварува срцето – го забрзува пулсот, го намалува крвниот притисок и може да предизвика колапс.

  • Многу срцеви лекови (нпр. диуретици, бета-блокатори) ја зголемуваат чувствителноста на топлина.

🧠 2. Лица со мозочни удари или невролошки нарушувања

  • Потешко ја чувствуваат топлината или не можат сами да реагираат соодветно.

  • Ризик од повторен мозочен удар се зголемува при дехидратација и прегревање.

🫁 3. Пациенти со хронични белодробни заболувања

  • Како ХОББ (хронична опструктивна белодробна болест) или астма.

  • Жешкиот воздух, особено со влага и загаденост, може да го отежне дишењето и да предизвика егзацербации.

🧂 4. Лица со бубрежни заболувања

  • Особено ако примаат диуретици или имаат намалена функција на бубрези.

  • Брзо губење течности и електролити може да биде животозагрозувачко.

🧬 5. Дијабетичари

  • Наглите температури влијаат на нивото на шеќер во крвта.

  • Можат полесно да се дехидрираат и да доживеат хипогликемија или хипергликемија.

🧠 6. Лица со деменција или Алцхајмер

  • Не чувствуваат жед.

  • Не се сеќаваат да пијат вода или да се разладат.

  • Можат да се изгубат надвор и да не побараат помош.

💊 7. Лица кои земаат одредени лекови:

  • Диуретици – ги исфрлаат течностите и ја зголемуваат дехидратацијата.

  • Антидепресиви и антипсихотици – можат да ја попречат терморегулацијата.

  • Антихолинергици – го намалуваат потењето.

  • Бета-блокатори – ја намалуваат способноста на срцето да реагира на топлина.

✅ Што треба да прават овие лица (или нивните негуватели)?

  • Да бидат редовно хидрирани и под постојан надзор.

  • Да не се изложуваат на сонце и да остануваат во ладна и проветрена просторија.

  • Редовно мерење на притисок, шеќер, пулс.

  • Да не ги менуваат лековите сами – туку во консултација со лекар.

БОНУС ИНФО

❄️ Грижа на стари лица при ниски температури (зима, под 0°C):

🧥 1. Облека во слоеви

  • Повеќе слоеви облека, вклучувајќи капа, шал, ракавици, топли чорапи.

  • Да се избегнува излегување по мраз или снег, особено наутро или доцна навечер.

🔥 2. Загревање на домот

  • Температурата дома да биде најмалку 20–22°C.

  • Да не спијат во ладна соба – затворени прозорци навечер, користење ќебиња и затоплување пред спиење.

🍵 3. Топли оброци и пијалаци

  • Често внесување на топли оброци и пијалоци, но не врели.

  • Избегнување на алкохол – иако дава чувство на топлина, всушност го зголемува ризикот од хипотермија.

🚶 4. Сигурност при движење

  • Стари лица се склони на паѓања – избегнување мраз, снег, влажни плочки.

  • Вежби за рамнотежа и стабилност можат да се практикуваат дома.

🩺 Општи совети:

  • Редовно мерење притисок, шеќер и лекови како што се препорачани од лекар.

  • Чести посети или повици од роднини, соседи или социјални служби.

  • SOS копчиња или аларм-системи за самечки лица.

  • Во екстремни временски услови – никогаш да не бидат оставени сами подолго време.

ПОВРЗАНИ НАПИСИПОВЕЌЕ ОД АВТОРОТ