Подготви:
Aлександра Стојановска/saska@panacea.mk
Нов тип на коронавирус се шири во Кина, регистрирана е првата жртва, а седум лица се во критична состојба.
Каков вирус е во прашање и дали има причина за страв дека ќе се прошири и кај нас?
Поради новиот вирус расте загриженоста во целиот свет поради очекуваните патувања за време на кинеските новогодишни празници кои се кон крајот на јануари, а кинеските власти очекуваат дека 440 милиони лица ќе патуваат со железнички сообраќај, а уште 79 милиони со авиони.
Според епидемиологоѕ д-р Предраг Кон, корона е респираторен вирус, а некои од неговите форми се и САРС, како и МЕРС вирусот, но оваа форма која сега е актуелна во Кина се уште нема име и не се знае неговиот потенцијал, ниту моќта на трансмисија.
“Светската здраваствена организација издаде предупредување за сите кои патуваат во Кина, особено во градот Вухан. Се препорачуваат мерки на заштита како кај респираторните инфекции“, велат епидемиолозите. Тие мерки, додава тој, подразбираат пред се избегнување на контакт со заболени, како и “пристојна оддалеченост“ од најмалку еден метар и половина, како и често миење на рацете.
Специфичен лек нема, како ни вакцина.
“Кога ќе се разболи, тоа е друга работа. Се уште не се знае епидемискиот потенцијал на овој вирус. Корона вирусите во 21. Век покажаа дека предизвикуваат сериозни респираторни инфекции и сериозни состојби. Овој вирус кој сега е актуелен во Кина, предизвикува пневмонија, но не е познато што уште може. Се чека кинеските стручњаци и Светската здравствена организација да соопштат уште сознанија“, објаснува епидемиологот д-р Кон.
“САРС предизвика епидемија, МЕРС повремено се појавува, а нема толкав потенцијал. Сега овој вирус нема име, целосно е нов, но ќе го добие. Не сакам да шпекулирам дали тоа ќе биде некој подвид на МЕРС. Во наредните недели ќе видиме, а доколку не се појави во други градови во Кина или во светот, тоа секако е позитивно“, вели д-р Кон.
Според надлежените од Институтот за јавно здравје во земјава, коронавирусите (CoV) се големо семејство на вируси кои предизвикуваат болести кои се движат од обична настинка до потешки заболувања, како што се Блискоисточен респираторен синдром (MERS-CoV) и Тежок акутен респираторен синдром (SARS-CoV).
“Нов коронавирус” е нов вид на коронавирус што претходно не бил идентификуван кај луѓето.
Коронавирусите кај луѓето најчесто доведуваат до заболувања на горните дишни патишта (обична настинка) и/или појава на гастроинтестинални симптоми. Потешки клинички слики на болеста главно се регистрираат кај доенчиња, постари лица и лица со ослабен имун систем.
Коронавирусите може да предизвикаат и заболување на долните респираторни патишта и воспаление ан белите дробови кај новороденчиња, доенчиња и постари лица, вклучувајќи и заболувања слични на грип и акутни егзацребации (влошувања) на хроничниот бронхитис.
Постојат четири главни подгрупи на коронавируси.
Вообичаените хумани коронавируси од кои луѓето најчесто заболуваат се: Coronavirus 229E, NL63, OC43 и HKU1. Понекогаш, анималните коронавирус (присутни кај животните) можат да еволуираат и да ја прескокнат бариерата животно-човек, односно да се пренесат кај луѓето. Три неодамнешни примери за тоа се новиот Коронавирус 2019 (nCoV), SARS-CoV и MERS-CoV.
Вообичаените знаци на инфекција вклучуваат респираторни симптоми – треска, кашлица и тешкотии во дишењето. Во потешките случаи, инфекцијата може да предизвика пневмонија, тежок акутен респираторен синдром, откажување на бубрезите, па дури и смрт.
Не постои специфичен третман за заболување предизвикано од нов коронавирус, слично како за најголем број од вирусите. Сепак, многу од симптомите можат да бидат третирани и затоа третманот треба да е врз основа на клиничката состојба на пациентот. Покрај тоа, адекватната нега на заболените лица може да биде многу ефикасна.
Стандардните препораки за спречување на ширење на инфекцијата вклучуваат редовно миење на рацете, покривање устата и носот при кашлање и кивање, темелно готвење на месо и јајца, избегнување близок контакт со секој што покажува симптоми на респираторно заболување, како што се кашлање и кивање.
- САРС вирус
Тешкиот акутен респираторен синдром или САРС коронавирус, кој во 2003. Предизвика меѓународна епидемија на тежок акурен респираторен синдром е еден од најдобро проучените коронавируси. Во епидемијата заболеа 8.422 лица, од кои 916 завршија летално.
- МЕРС вирус
MERS-CoV е за прв пат пријавен во 2012 година во Саудиска Арабија. Од тогаш се детектирани случаи во многу земји во светот, сите поврзани на некој начин со Арабискиот полуостров, кој останува најзасегнат од ова заболување до денешен ден. Болеста се манфестира со симптоми како зголемена температура, кашлица, проблеми со дишењето и треска.
