Од претходно е познато дека хроничниот стрес влијае на менталната и емоционалната состојба и на физичкото здравје на луѓето. Истражувањата досега хроничниот стрес го поврзуваа со забрзаните когнитивни оштетувања, и со поголемиот ризик од срцеви и дигестивни здравствени тегоби. Претходни истражувања упатуваат и на тоа дека долготрајната изложеност на стрес може да го забрза развојот на ракот преку негово влијание на активностите на гените.
Неодамна, научници од Медицинскиот факултет Далиан во Кина, во соработка со колеги од целиот свет, откриле клучен механизам кој поттикнува хроничен стрес, а тој повторно поттикнува раст на матичните клетки на ракот од кои се создаваат туморите. Попрецизно, стручњаците го проучувале овој механизам на глувци и слуачи на рак на дојка.
Резултатите од нивната студија објавени со стручното списание The Journal of Clinical Investigation, прстот го вперуваат во хормонот епинефрин. Научниците истовремено предлагаат нова стратегија која би можела да го спречи ефектот на механизмот на стрес на клетките на ракот.
“Можете да ги уништите сите клетки во туморот, но ако не ги уништите матичните клетки, туморот ќе продолжи да расте и потоа да метастазира“, вели еден од авторите на студијата, Кит Кели, од Универзитетот Илиноис во Чикаго.
Авторот потсетува дека одамна е познато дека туморите се состојат од различни видови на клетки, кои имаат ботно различен “степен на малигност“, но најлоши се матичните клетки, кои се околу 1% од сите туморски клетки. Тие се како јадро од кое се се создава. Станува збор за бесмртни клетки кои имаат можност за создавање на оддалечени метастази. Опстојуваат и по сите агресивни терапии, бидејќи имаат неверојатна можност за самообновување.
“Ова е една од првите студии кои го поврзуваат хроничниот стрес токму со растот на матичните клетки на ракот на дојка“, објаснува Кели.
СТРЕСОТ ПОТТИКНУВА РАСТ НА ТУМОРОТ
За да утврдат на кој начин стресот влијае на растот на клетките на ракот кај глодарите, истражувачите на една недела ги сместиле во мали затворени простори, а потоа ги поделиле на две групи. Едната ја сметиле во пространа и удобно оградена просторија, а целта била да се прекине нивната изложеност на стрес. Ова била контролна група на глувци. Втората група и во наредните 30 дена останала во мал затворен простор. Тие биле експериментална група. Недолго по почетокот на истражувањето, стручњаците утврдиле дека групата глувци изложена на стрес почнала да покажува промени во однесувањето кои упатувале на депресија и анксиозност, а истовремено туморите кај нив биле поголеми од оние забележани кај контролната група. Тие забележале и дека туморите кај глувците од експерименталната група имаат поголем број на матични клетки на ракот, отколку кај оние глувци од контролната група.
Водачот на истражувањето, Квентин Лиу од Институтот за матични клетки на ракот на факултетот Далиан, вели дека “повеќе сознанија од областа на биохемијата треба да ги доведат научниците до поврзаност помеѓу стресот и ширењето на ракот и да овозможи откривање на нови целни лекови“.
ВИНОВНИК Е ЕПИНЕФРИНОТ, А НЕ КОРТИЗОЛОТ
Бидејќи испитале на кој начин се менувале разните физиолошки фактори кај глувците кои биле изложени на хроничен стрес, научниците утврдиле дека станува збор за хормонот епинефрин. Во групата глувци по стрес било откриено многу поголемо ниво на овој хормон, воо споредба со глувците во контролната група. Истовремено, кај глувците од експерименталната група кои добиле лек кој го блокирал рецепторот за епинефрин (ADRB2), биле забележани помали тумори, а бројот на матични клетки на ракот бил помал.
“Кога луѓето ќе помислат на стрес, помислуваат на кротизол бидејќи знаат дека тој гоо уништува имуниот систе. Неверојатно е дека во овој случај, нивото на коритзол беше помало и еден месец по изложеноста на стрес“, изјавил Лиу.
Како епинефринот поттикнува развој на матичните клетки на ракот?
Авторите на студијата појаснуваа дека кога тој хормон ќе се врзе за рецепторот ADRB2, интеракцијата го зголемува нивото на лактат дехидрогеназа – ензим кој во состојба на опасност, на мускулите им дава “инјекција“ на енергија, што на лицето му овозможува да се соочи со заканата или од неа да побегне. Поголемата количина на енергија влијае на производството на органското соединение лактат, а кај заболените од рак, штетните клетки се хранат токму со него. Тој им оозможува поголема количина на енергија. Тоа значи дека ако поединецот е изложен на хроничен стрес во организмот и има премногу лактат дехидрогеназа, тоа ги активира гените поврзани со развојот и растот на ракот и поттикнува раст на клетките на ракот.
