Кога се зборува за грипот, кој е карактеристичен во зимските месеци се поставуваат неколку прашања? Како стандардната вакцина се бори против грипот? Како се одлучува за составот на вакцината? Сведоци сме на редови на постари луѓе кои секојдневно пред амбулантите чекаат да ја примат својата овогодинешна доза. Од што зависи нејзиниот состав? Како се следи грипот од меѓународните здравствени организации, и СЗО низ светот? За овие прашања одговор ќе ни даде д-р Силви Брајанд.
Навистина, гледаме скок на респираторните вируси, сите видови вируси, СОВИД 19, грип, РСВ. Ова не е изненадување. Секогаш гледаме зголемување на респираторните заболувања во зима за северната хемисфера. Зошто е тоа така ќе се обидеме да објасниме?!
Прво затоа што повеќето од 175-те типови на циркулирачки респираторни вируси претпочитаат студено и влажно време. Повеќето од нив предизвикуваат блага болест, но некои од нив како СОВИД-19, грип или РСВ може да предизвикаат тешка болест што доведува до хоспитализација, па дури и до смрт.
Второ, кога времето е студено или влажно, луѓето имаат тенденција да се собираат во затворени простории, во помалку проветрени простори и на тој начин се повеќе изложени на инфекции.
Сепак, оваа година е малку посебна. Гледаме повеќе респираторни заболувања од вообичаено. Сметаме дека ова зголемување се должи на најмалку 2 фактори:
Во изминатите три години луѓето применуваа лични заштитни мерки како маска, миење раце, помалку собири. Но, оваа година, во многу земји, повеќето од овие превентивни мерки повеќе не се применуваат.
Дополнително, луѓето веројатно изгубиле дел од имунитетот воопшто против респираторните вируси, со оглед на слабата циркулација на респираторните вируси во изминатите години благодарение на заштитните мерки.
Затоа, сега циркулираат многу вируси на грип. Знаеме најмалку три големи семејства: AH1N1, AH3N2 и B вируси. Она што е важно да се знае е дека овие вируси еволуираат постојано. Како што се размножуваат во човечките клетки, вирусите се менуваат. Ова е како да имаш „родителски вирус“ кој прави многу деца, а потоа има многу внуци и многу правнуци.
Вакцината против грип, тоа е како слика на вирусот: слика на непријателот што е прикажана на нашата внатрешна одбрана, антителата. Кога антителата ќе ја видат сликата на вирусот. Можат да го препознаат и да се борат против него.Значи, кога вирусот ќе влезе во телото, антителото може да го истисне. Вака функционира вакцината против грип. Меѓутоа, поради постојаната еволуција на вирусот, треба редовно да го ажурираме составот на вакцината против грип, така што сликата на непријателот што се прикажува на антителата не е сликата на матичниот вирус што циркулираше минатата година, туку сликата од вирусите на правнуци кои циркулираат оваа година.
СЗО има мрежа на лаборатории низ светот наречена GISRS, Глобален систем за надзор и одговор на грипот. Оваа мрежа е составена од повеќе од 150 лаборатории во 137 земји. Тие лаборатории ги собираат и следат вирусите на грип во текот на целата година. Собраните вируси на национално ниво потоа редовно се испраќаат до центрите кои соработуваат со СЗО за глобална проценка.
Експертите редовно се состануваат за да ги следат циркулирачките вируси, да проценат кои се доминантни и потоа да дефинираат кои треба да се земат предвид за вакцината, така што сликата на непријателот е најдобрата можна слика за обука на нашите антитела за борба против вирусот. Ова претставува огромна количина на работа. Но, многу земји во светот учествуваат во овој напор бидејќи грипот е важно јавно здравствено прашање и убива од 200 до 600 илјади луѓе секоја година, што претставува скоро 8000 смртни случаи неделно во просек. Така, вакцината против грип е безбедна и многу ефикасна за заштита од тешки болести, хоспитализација и смрт.
Вакцината против грип силно се препорачува за луѓе со ризик од тешки болести како што се постари лица, луѓе со основни состојби и истовремени заболувања како што се имуносупресија, дијабетес, хронични респираторни и срцеви заболувања и така натаму.
Вакцината против грип се препорачува и за бремени жени и мали деца. Ние, исто така, ги охрабруваме здравствените работници да се вакцинираат бидејќи се повеќе изложени на вирусот во нивната професионална пракса, а помала е веројатноста да ги заразат своите пациенти кога се вакцинираат.
ИЗВОР:https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/media-resources/science-in-5/episode–90–influenza
