Пишува: Катерина Шекеровска-Димовска/katerina@panacea.mk
„Долготрајното седење, неправилната положба доведуваат до низа на проблеми кои најпрво се манифестираат како долногрбна болка, а потоа и како трајни деформитети. Затоа е битно правење на вежби за зајакнување на грбната и стомачната мускулатура, бидејќи тоа е основната мерка за превенција на болката во грбот. Сите други фармаколошки, физиотерапевтски или хируршки мерки се помалку „успешни“ од една таква едноставна мерка“, објаснува д-р Даница Поповска, специјалист по ортопедија. Кога е време родителите да го донесат бебето на прв преглед на ортопед, широк повој, избор на чевли за проодување, како да се избегнат деформитетите на ’рбетот предизвикани од долготрајно седење пред компјутер и отсуство на физичка активност… се дел од прашањата на кои побаравме одговор од д-р Поповска.
Вие сте ортопед, жена во професија, во која далеку побројни се мажите. Како се најдовте во ортопедијата, како се одлучивте да биде Ваш професионален избор?
Д-р Поповска: Љубовта кон медицината ми се појави рано, уште во основно училиште. Ме интересираше човечкото тело, болестите, состојбите, начинот како да им се помогне на луѓето кои имаат проблеми. Конкретно, љубовта кон ортопедијата ми се појави подоцна, при крај на студирањето, кога се запознав со ортопедијата, трауматологијата и со хирургијата, која ми беше љубов на прв поглед.
Вработена сте во Клиничка болница Штип, родум сте оттаму, но живеете во Скопје и секојдневно патувате до работното место и назад…
Д-р Поповска: Завршив Медицински факултет во Скопје, потоа специјализација по ортопедија повторно во Скопје, па се вработив во Штип и работев две години како асистент на Медицинскиот факултет во Штип, па се префрлив во Клиничка болница Штип и таму работам како ортопед.
Не сум приврзаник ниту на дубалки ниту на ’џампери’, бидејќи детето се става во една нефизиолошка положба. Кај дубалките постои и ризик детето да се преврти и повреди, ’џамперите’ обично се постатични и ако се добро наместени тој ризик го нема
Нашата работа е околу 90 проценти трауматологија – повреди на коските, скршеници, повреди на мускули, на лигаменти, 90 проценти од оперативата е на такви трауматолошки случаи. Во амбуланта, пак, имаме и случаи на дегенеративни заболувања на зглобовите, артроза на колкови, на колена, проблеми со ’рбетот, болки во грбот, дегенеративни состојби на ’рбетот… Исто така, ја опфаќаме и детската ортопедија: скрининг на колкови кај бебиња, скрининг за сколиози, конзервативен третман на сколиози…
Ги споменавте најмалите, а во тој контекст (се уште) се кршат копјата околу прашањето: широк повој – да или не?
Д-р Поповска: Широкиот повој, генерално, не е лек за дисплазија на колкови. Од него нема штета и може да се употреби додека бебето не е прегледано за да се утврди дали има или нема дисплазија. Меѓутоа, откако ќе се направи ултразвучен преглед, некаде помеѓу првиот и вториот месец од животот, ќе се утврди дали воопшто има потреба од некаков тип на лекување или може детето да остане само на памперс. Штета нема, а користа е дискутабилна. Во секој случај, не сум строг противник на широкиот повој, убаво е да се носи додека не се утврди точната состојба на колковите.
Долготрајна неправилна положба со отсуство на физичка активност кај младите што се во развој придонесува за развој на деформитети и поради тоа би требало да се ангажираат во некој спорт кој вклучува оптоварување, пливањето е пожелно за развивање на грбната мускулатура
Кога треба да се донесе новороденчето на прв преглед кај ортопед?
Д-р Поповска: Пожелно е да се донесе на едномесечна возраст, иако е прифатливо до двомесечна возраст. Затоа што ако има дисплазија на колковите или конгенитална луксација, колку порано се започне лекувањето, толку полесно ќе се излекува конзервативно и без последици. Колку повеќе се чека, толку и лекувањето е подолго или пак ако е навистина задоцнето доаѓањето на ортопед, ќе дојде до оперативно лекување.
Какви чевли се потребни за проодување на детето? Што ги советувате родителите?
Д-р Поповска: За по дома, ако е топло времето, најдобро е детето да оди босо или со чорапчиња што не се лизгаат. Меѓутоа за надвор на децата им се потребни обувки со мек и флексибилен ѓон, а чевличето, па дури и ако е сандалче, да биде високо до над глуждот, за да го стабилизира глуждот. Не е неопходно да има влошка и да биде тој тип на ортопедски чевли.
’Џампери’ и дубалки за проодување – уште една дискутабилна тема, за или против?
Д-р Поповска: Не сум приврзаник ниту на дубалки ниту на џампери, бидејќи детето се става во една нефизиолошка положба. Кога детето ќе биде спремно да седи, се учи самото да седи и може да седи. Порано од тоа не би требало да го ставаме бидејќи организмот не е спремен. Исто е и за исправувањето – кога детето ќе биде спремно да се исправува – самото ќе се исправи. Кај дубалките постои и ризик детето да се преврти и повреди, ’џамперите’ обично се постатични и ако се добро наместени тој ризик го нема. Не сум строг противник, може детето да се стави во нив неколку минути ако имате некоја работа набрзина, меѓутоа не и подолго и не на секојдневна основа.
Новороденчето е пожелно е да се донесе на прв преглед на ортопед на едномесечна возраст, иако е прифатливо до двомесечна возраст. Затоа што ако има дисплазија на колковите или конгенитална луксација, колку порано се започне лекувањето, толку полесно ќе се излекува конзервативно и без последици
Што ги советувате младите, кои најголем дел од времето го минуваат седејќи пред компјутер и недоволно се движат, па се јавуваат деформации на ’рбетот. Како да се делува превентивно?
Д-р Поповска: Кај младите што се во развој таквата долготрајна неправилна положба со отсуство на физичка активност придонесува за развој на деформитети и поради тоа би требало да се ангажираат во некој спорт кој вклучува оптоварување, пливањето е пожелно за развивање на грбната мускулатура. Ако се седи пред компјутер, тоа, сепак, да не биде во кревет или во полуседната, свиткана положба, туку убаво седнати на маса и тоа време да се ограничи од страна на родителите.
Исто и кај возрасните: долготрајното седење, неправилната положба доведуваат до низа на проблеми кои најпрво се манифестираат како долногрбна болка, а потоа и како трајни деформитети. И кај нив е битно правењето на вежби за зајакнување на грбната и стомачната мускулатура, бидејќи тоа е основната мерка за превенција на болката во грбот. Сите други фармаколошки, физиотерапевтски или хируршки мерки се помалку „успешни“ од една таква едноставна мерка.
Вие сте нетипичен пример за актуелната слика на докторите во земјава, особено младите, кои во голем број заминуваат од Македонија. Покрај тоа работите и во мал град, не размислувате ли за заминување?!
Д-р Поповска: Понекогаш сум размислувала, но сега работите се променија и во догледно време не планирам да ја напуштам државата. Што се однесува до Штип, секако, дека медицината во најнапредна фаза е на клиниките во Скопје, тоа се терциерни установи, а ние во Штип сме секундарна установа. Меѓутоа Клиничката болница во Штип е голема установа која опслужува голема територија, околу 200 000 луѓе и има многу пациенти, можеби би требало повеќе да се посвети внимание на зголемување на ресурсите, па и на персоналот и на условите за работа, така што и Штип би станал посакувана „дестинација“ за докторите.
Лично јас живеам во Скопје и би сакала и да се преселам со работа во Скопје за да не мора да патувам.
