Една од можните последици во текот на лекувањето на карциномот на дојка е и загубата на дојката. Ваквата состојба има негативно психичко влијание кај многу жени. Но, во Македонија постои можност за естетски третман по хируршката интервенција на дојката кој се нарекува реконструкција по мастектомија. За многу жени реконструкцијата на дојка им помага подобро да се соочат со болеста, да ја подигнат самодовербата и да ги намалат траумите од самата интервенција на карциномот. За тоа кои се можностите, какви методи на реконструкција се применуваат и кога се прави реконструкцијата разговаравме со доц. д-р Боро Џонов, специјалист по пластична и реконструктивна хирургија.
Што е реконструкција на дојка и како изгледа процедурата?
Доц. д-р. Џонов: Реконструктивната хирургија на гради е хируршка интервенција која се изведува за да го подобри изгледот на пациентката, да го надополни волуменот или обликот и волуменот истовремено. Има повеќе хируршки методи за таа цел:
- Реконструкција со сопствено ткиво
- мускул,
- масно ткиво,
- кожа.
- Реконструкција со употреба на импланти, чија обвивка е направена од полимер и се исполнети со силикон или физиолошки раствор.
- Комбинација на двете техники со употреба на импланти и сопствено ткиво
Кај некои жени дојката се реконструира веднаш по мастектомијата, додека некои за таа интервенција чекаат некое време. Кога се прави примарна, а кога секундарна мастектомија?
Доц. д-р Џонов: Поради губитокот на дел од ткивото и понекогаш целосниот губиток на дојката често пати пациентките се решаваат за реконструктивен хируршки зафат. За многу пациентки кои го победиле карциномот на дојка тоа е вистински избор. Причините заради кои се решаваат на ваков чекор се повеќе: се чувствуваат целосно после губењето на органот и враќање на самодовербата, нов почеток…
Примарната реконструкција започнува со супкутана мастектомија или skin spearing мастектомијa. Суппекторален пласман на имплантот. Строго се селектираат случаевите, без палпабилни жлезди и без екстензивен процес во дојката. Постои и секундарна, одложена реконструкција која се прави шест месеци после мастектомијата доколку се исполнети услови за такво нешто. Односно нема рецидиви, ниту метастатски промени во лимфните јазли, како и завршена хемо и зрачна терапија.
Кои се најчесто применувани методи за реконструкција?
Доц. д-р Џонов: Најчесто применувани методи на реконструкциjа било како примарна или секундарна се: реконструкција со сопствено ткиво, реконструкција со импланти, реконструкција со експандери и импланти и комбинација од реконструкција со импланти и со сопствено ткиво.
Реконструкцијата со сопствено ткиво се изведува со Tram Diep флепови за коишто е потребна микрохируршка интеревнција. За жал, се уште овој тип на реконструкција на дојки не се работи рутински, но плановите се да се почне интензивна обука и акцент на овој тип на интервенции.
Реконструкција со комбинација на сопствено ткиво и импланти е најчесто користена техника. Се зема мускул од грбот за покривач врз имплантот и се става соодветен имплант за да се добие доволен волумен за симетричност на дојката во однос на другата неоперирана дојка.
Реконструкцијата со импланти и експандери може да биде во една или две фази. При еднофазната реконструкција се вградува имплант или експандер којшто е траен, додека при двофазната прво се вградува привремен експандер за експанзија на ткиво, а потоа траен имплант. Проценка е на хирургот кој тип на интервенција ќе се изведува зависно од локалниот наод после мастектомијата. При ткивен експандер со екстерна валвула се полни ткивен експандер четири до шест недели, додека се добие доволно ткиво за да може да се вметне траен имплант. Реконструкцијата на мамила се прави со техника на Fleur de lies со сопствено ткиво. Следува тетоважа како најнемутилантна техника за оформување на ареолата.
Заради симетрија кај некои случаи потребно е да се направи и суспензија-подигнување на другата дојка или да се пласира и таму имплант. Можно е и да се направи надополнување на дел од волуменот со сопствено масно ткиво со липофилинг кое е липосуктирано од друго место на телото. Ова е само како придружна техника, не е можна комплетна реконструкција со масно ткиво.
Кои се можните компликации и ризици за секој тип интервенција за реконструкција на дојките и колку трае оправувањето по направената реконструкција?
Доц. д-р Џонов: Како можни комликации може да се јават:
- Хематоми, симптоми: болка, оток, фебрилност. Малите хематоми се решаваат конзервативно, додека кај поголемите мора да се постави дренажа.
- Инфекции. Се јавуваат обично седмиот до 10-от ден постоперативно. Се јавува оток, болка, целулит, црвенило. Поребно е да се дренира раната и иригација на раната антибиотика и евентулано отстранување на имплантот. Но, тие се сведени се на минимум во денешно време, бидејки се преземаат мерки за минимизирање на условите за појава на инфект како и рутинизираноста на интервенциите.
- Хипертрофични лузни. Независат од оперативната техника. Етиолошки се од реакцијата на организмот – кожата на интервенцијата.
- Асиметрија и ирегуларности во контурите на дојката. Овие несакани последици настануваат како резултат на начинот на изведување на претходната мастектомија. Исто така, поради извртување на имплантот под дејство на мускулот, како и капсуларни контрактури околу имплантот. Последните настануваат поради реакцијата на организмот на имплантот како страно тело.
Како заклучок на сето горе наведено е дека кога пациентките се решаваат за реконструктивен зафат треба да имаат во предвид дека идеална симетрија не може да се добие, дури и кога ќе се направи суспензија или намалување на здравата дојка. Често пати добиваме случаи каде после првата интервенција не е можен задоволителен резултат, особено кај пациентки кои поминале зрачна терапија и затоа се потребни повеќе интервенции. Очекувањата на пациентките треба да одат во правец дека ќе добијат дојка, место да носат надворешна протеза.
Дали реконструкцијата по мастектомија е бесплатна во Македонија?
Овие интервенции кај нас се изведуваат на товар на Фондот за здравство и интервенцијата и имплантот на мастектомираната страна. Сите дополнителни интервенции на здравата страна пациентката си ги плаќа сама, барем засега така функционираат овие процедури.
