Пишува:Александра Стојановска/saska@panacea.mk
Симптомите на бенигната хиперплазија на простата изискуваат преглед кај лекар бидејќи така може да се насочи дијагностиката и лекувањето во целосно друг правец. Односно, симптомите не се доволен показател кој дава можност јасно да се каже дали кај лицето станува збор за болест на простата или покрај тоа постои и друг здравствен проблем.
За тоа кои се симптомите на бенигната хиперплазија на простата, зошто доаѓа до ова заболување, постои ли превенција и што подразбира лекувањето, разговаравме со д-р Драгослав Башиќ, уролог и директор на Клиниката за урологија при Клиничкиот центар во Ниш, кој беше дел од учесниците на неодамна одржаниот прв Балкански конгрес на уролози во Охрид.
Што претставува болеста бенигна хиперплазија на простата?
Д-р Башиќ: Тоа е хиперплазија и хипертрофија на еден дел на простата што се јавува со тек на времето кај мажите кои имаат нормална функција на тестисите и хормоните, односно има нормална концентрација на тестостерон. Со тек на време доаѓа до прогресивно зголемување на бројот на клетки и во нивната големина. Значи и хиперплазија и хипертрофија, под влијание на хормонот – тестостерон.
Околу 50-60% од мажите постари од 40 години веќе имаат бенигна хиперплазија или некои симптоми.
Голем број на мажи, на пример околу 98-99% на обдукциските наоди имаат хистолошка слика на бенигна хиперплазија на простата. Предуслов за појава на оваа болест е постоење на тестостерон и функционални тестиси. Тоа исто така е предуслов и за настанување на карцином на простата. Но, бенигната хиперплазија и карциномот немаат, барем се уште, директна врска, однсоно не постои научна потврда за тоа. Има некоја поврзаност која се однесува на постоењето на тестостеронот и на инфламација. Простата е жлезда, и како и сите останати жлезди таа има некаква екскреторна функција и простатата е како една крстосница на патиштата на урината и на семената течност. Според тоа, кога пенисот е во ерекција, мажот не би требало да може да мокри, а кога пенисот е во т.н. флацидна состојба тогаш не би можел да има ејакулација. Тоа природата така средила.
Што се однесува на самата болест, терминот бенигна хиперплазија на простата е веќе стар термин кој сега полека се менува. Тоа е пред се, хистолошка дијагноза, но она што таа болест со своието постоење како симптомите го предизвикува, тоа сега со едно име се нарекува LUTS -(Lower urinary tract symptoms) и тоа е еден синдром кој има неколку симптоми и многу пореметувања може да ги дадат тие симптоми. Од стеснување на уринарната цевка, до уретерот, преку воспаление на простата, карцином, бенигна хиперплазија, туѓо тело во некој дел од долниот уринарен тракт, тумор на бешиката, дивертикулум на мочниот меур, хиперактивна бешика, состојба после зрачење, разни видови на воспаленија, фистули… Сето тоа може да даде некои од симптомите на мокрење, т.н. дизурични тегоби.
Тегоби од типот: отежнато мокрење или зачестено мокрење, чувство на нецелосно празнење на мочниот меур, постмикционо капење, ноќно мокрење, слаб млаз, чекање на млаз, неможност за волно контролирање на мокрењето… Значи сето тоа спаѓа во таа симптоматологија.
Како се развива симптоматологијата, односно кои се првите симптоми на бенигно зголемување на простатата кои недвосмислено укажуваат дека станува збор за бенигна хиперплазија на простата?
Д-р Башиќ: Симптоматологијата се развива полека, во фази и има отприлика 4 фази. Првата фаза е кога пациентот ќе забележи дека послабо мокри, понекогаш станува навечер и не е задоволен со самото уринирање. Особено е опасно ноќното мокрење, кај лицата кои имаат низок притисок. Ако пијат лекови за притисок и навечер стануваат и одат во тоалет, многумина паѓаат. Тоа се почетни симптоми. Простатата кога ќе се зголеми, таа не мора да биде екстремно голема за да даде екстремни симптоми.
Степенот на зголемување на простатата не е во директна корелација со степенот на зголемување на тегобите.
Тие мали простати, каде дошло до мал степен на нивно зголемување, тип на растот на простатата е тој кој е одговорен за тегобите. Таа клиничка слика се развива со години. Колку е поголема простатата, таа обично расте латерално – на страна, и тогаш дава помали тегоби.Со тоа се јавуваат и други симптоми како пореметување на еректилната функција, сексуалната функција која настанува психогено, како последица на незадоволство, замор… Постојано влажна долна облека, хигиена и човекот ја нема таа некоја сигурност.
Каква е прогресијата на симптомите?
Д-р Башиќ: Што се однесува до прогресијата, треба да бидеме малку практични и се знае дека мажот кога ќе забележи симптоми, треба да се јави кај уролог и да се почне со дијагностичка постапка. Таа вклучува основни лабораториски анализи, за да се проценат некои функции на бубрегот, потоа ултразвучен преглед кој ќе покаже какви се бубрезите, простатата, колкава е големината, дали има резидуална урина – тоа е многу важно и колкаво е нивото на ПСА (простата специфичен антиген) кој покажува дали е тоа тумор или не е. Доколку тие испитувања покажат дека е бенигна хиперплазија тогаш постојат низа решенија – од фитотерапија, медикаментна терапија, минимално инвазивна терапија и инвазивна терапија.
Постои ли одредена превентива за оваа состојба?
Д-р Башиќ: Не постои никаква превентива. Ако зборуваме за оние LUTS симптоми. Превентива да нема симптоми кои потекнуваат од она што зависи од нас постои. Тоа е да се внимава на настинки, да се води сметка за сексуално преносливите болести, како и оние животни навики – пушење, алкохол… Тоа се може да допринесе симптомите да бидат поизразени. Инаку,друга превентива не постои. Простата расте, генетика е во прашање и тоа без лекови не е можно да се стопира.
