Пишува Сања Наумовска/sanja@panacea.mk
Превенцијата на болестите подразбира активностите кои ги преземаме за да се спречи развој на болести, за рано откривање на хроничните и малигните болести, како и заради навремено започнување на терапијата. Превенцијата предвидува редовни систематски прегледи кои, во зависност од возраста, треба да се прават од еднаш месечно, до еднаш годишно. Превенцијата превидува и едукација и вакцинација на населението. Особено е важно да започне во најраната возраст, но да се применува во текот на целиот живот.
За важноста на превенцијата во детската возраст разговараме со д-р Славица Тодоровска, педијатар
Д-р Тодоровска, кажете ни какви превентивни прегледи треба да се прават во текот на првата година од животот на детето?
Д-р Тодоровска: Секое дете треба од раѓањето па до шестиот месец кај матичниот педијатар да доаѓа на контрола еднаш во месецот. После овој период превентивниот систематски преглед се прави еднаш на два месеци, до првата година. Тие прегледи опфаќаат мерење на тежина, должина и откривање на конгенитални вродени аномалии. Исто така, во третиот месец се прави контролна крвна слика за да се испита дали постои анемија. Крвната слика се прави на секои три месеци до првата година.
Во зависност од тоа дали детето се храни со мајчино или адаптирано млеко, во периодот до првата година мајката може да побара совети со кое адаптирано млеко да го храни бебето, со оглед на тоа дека до првата година не се препорачува кравјото млеко.
По шестиот месец, на систематските прегледи се зборува и за исхраната, поточно за воведувањето на немлечна храна, овошје, зеленчук и житарки, како и кога треба да се воведуваат во дохраната на детето. Во овој период се прават и контролни прегледи за имунизација и за антирахитична профилакса.
Од вториот до третиот месец се прави и ортипедски преглед за да се види состојбата со колкчињата. До овој период препорачуваме користење на широко повивање, а по овој контролн преглед се носи одлука и дали и понатаму ќе има потреба или може да се прекине со широко повивање. Во текот на првата година се прават три превентивни ортопедски прегледи, а откако ќе прооди треба да биде повторно прегледано од ортопед.
Какви превентивни прегледи треба да се направат после првата година од животот?
Д-р Тодоровска: Систематските превентивни прегледи е неопходно да продолжат и после навршувањето на првата година. Неопходно е постојано да се контролира како расте детето, а на шест месеци да се мери каква му е тежината и висината. Во втората година се проверуваат стопалата и држењето на телото, за да се превенира развој на сколиоза. Од третата до петтата година потребно е да се направи и преглед на видот.
Важно ли е превентивните систематски прегледи да продолжат и во школската возраст и подоцна?
Д-р Тодоровска: Секако, најдобро е децата еднаш годишно да дојдат кај матичниот педијатар и да направат систематски контролен преглед. Во овој период треба да се провери дали постои проблем со растењето и доколку е потребно веднаш да се упатат на специјалист ендокринолог. Се испитува и држењето на телото и можноста за развој на сколиоза или рамни стопала, а со крвната слика се спречува анемијата. Во овој период на развој на децата може да се одреди и индексот на телесна маса, со што би се спречило детето да има прекумерна телесна тежина.
Колку се важни превентивните прегледи и кои сериозни состојби може да се спречат доколку се правата редовно?
Д-р Тодоровска: Превентивните прегледи се најважни. Тие допринесуваат огромен број од болестите да се забележат во почетна фаза, кога лекувањето дава најдобри резултати. Во детската возраст е особено важно да се обрати внимание на превенцијата. Во овој период се откриваат вродени, конгенитални аномалии, срцеви мани, бубрежни малформации, аномалии на половите органи и др.
Со превентивен преглед може да се спречи понатаму во животот да се развијат сериозни состојби како што се на пример, сколиозите, за кои, доколку не се третираат навреме, може да се потребни и хируршки интервенции. Училишните ранци и нивната тежина се голем предизвик за децата, па препорачуваме да ги носат што пократко и на двете рамена.
Во последните години многу е актуелен и проблемот со прекумерната тежина бидејќи децата сѐ повеќе се хранат со брза храна. Оваа состојба доколку не се спречи навреме, подоцна во животот е ризик фактор за развој на дијабетес, кардиоваскуларни болести и други сериозни состојби. Заради тоа препорачуваме, покрај превентивните прегледи, децата редовно и да бидат физички активни или да спортуваат за да создадат здрави навики, но и да го намалат ризокот од развој на болести.
