Пишува: Александра Стојановска
saska@panacea.mk
Од почетокот на појавата на коронавирусот во светот, бројни експерти, епидемиолози, лекари излегоа со свои видувања, совети и размислувања за опасноста, ширењето и заштитата од коронавирусот. Како и во многу други земји, и кај нас се покажа дека човечкиот фактор е пресуден за бризната и начинот на ширење. Дали коронавирусот е тест на човечноста и хуманоста или преиспитување на стилот на живеење или можеби е опомена за секој поединец малку да забави и да се сврти кон себе, разговаравме со д-р сци. Александар Сајковски, еден од најпознатите специјалисти педијатри во земјава.
Ако Вие бевте министер за здравство, ќе ги применевте овие или ќе бевте поригиден во мерките за заштита од коронавирусот во земјава кои вчера ги донесе Министерството за здравство, односно Владата?
Д-р сци. Сајковски: Вашите прашања кои ми ги поставивте во врска со коронавирусот и пандемијата која што се јавува во целиот свет навистина претставуваат предизвик за кој сите треба многу повеќе да се дискутираме. Имено, во последните месеци со појавување на оваа пандемија, се изначитавме многу текстови за самиот вирус, за начинот на ширење, за тежината на болеста која што ја предизвикува. Прочитавме многу аспекти на инфекцијата со КОВИД-19, но очигледно дека многу малку зборуваме за човечкиот аспект во ваквите состојби на пандемија кои се јавуваат во светот.
Искрено, сакам да ви се заблагодарам за можноста да на вашиот портал изнесам уште некои други видувања за оваа пандемија што се јавува во светот со коронавирусната инфекција, за која навистина доведе до појава во речиси сите држави во светот.
Честитам пред се на сите потези кои ги превзема Министерството за здравство, особено на вчерашните препораки за прекин на наставата и воспитно-образовниот процес во наредните 14 дена на сите нивоа и ограничување на поголемите собири, бидејќи тоа е единствен вистински и прав епидемиолошки потег – ограничување на движењето во масовни групи на луѓето. Можам едноставно да одговорам дека и јас да сум на местото на министерот би ги презел истите мерки и одлуки. Затоа ја поздравувам неговата одлука и решенија, за носење на прави одлуки во право време. Со тоа докажуваме дека хуманоста и човекот е многу повреден од парите и финансиите.
Зошто ова го зборувам? 14 дена или 20 дена смирување на активностите во општеството се нешто што може да ни обезбеди да бидеме чекор побрзи во однос на нашата организација во борбата со коронавирусот. Истовремено ќе ни ја врати семејната комуникација која и онака ја немаме во последно време. Но, веројатно најважно од се ќе се покаже и хуманитарниот аспект на животот, а средставата кои ќе се изгубат во однос на падот на економијата се само пари, односно хартија која и утре пак ќе се заработи. Ние впрочем зборувме за човечки животи и судбини чија вредност е непроценлива.
Со успорувањето на активностите и даваме шанса и време на медицината и фармацијата да дојде до вакцината и финално справување со овој вирус.
Постојано се пласираат информации за тоа кои се симптомите на болеста КОВИД-19, што треба да направиме како мерки на заштита, која е најдобрата превенција, па се до тоа кои лица се во т.н. ризични групи. Ќе се сложите ли со мене, дека за ниту една болест, па во случајов ниту за коронавирусот, не треба да се релативизираат работите и да се вели, па добро не е страшно вирусот е опасен за хронични болни, стари лица? Или да се вели во ред, починатото лице било возрасно. Луѓето се само бројки или секој од нас е човек, без оглед на “ризикот“?
Д-р сци. Сајковски: Она што најмногу ме погодува како педијатар, и општо како лекар е тоа што ние се претворивме во проценти, во бројки. Ние само слушаме секој ден колку нозовозаразени има во одредени региони, слушаме колку починати има, па дури и гледаме некои разговори во кои се зборува и дека не е така висока смртноста, иако навистина таа е варијабилна во различни делови на светот и не е секаде еднаква. Но, ние зборуваме за одредена поголема смртност на популација за која секако треба да кажеме дека и тоа се луѓе и не се бројки.
Прочитавме многу текстови, многу податоци за самата инфекција, слушнавме многу интервјуа во кои што едноставно се релативизираат дел од одредени работи, па дури се вели дека дел од медицинската статистика покажува дека најголем број заболени се оние лица кои имаат хронични болести, старите лица, лица кои имаат нарушување на имунолошките функции. Да, тоа е вистина така, меѓутоа, тоа никако не значи дека треба да ја релативизираме инфекцијата со КОВИД-19. Имено сите тие лица со хронични болести или постари лица се нечии баби и дедовци, нечии родители, тоа се луѓе кои придонеле или кои придонесуваат за животот на оваа планета.
И кога ги слушам овие интервјуа и изјави, мене едноставно ми доаѓа една мисла, еден збор и реченица: Каде плови овој брод наречен земјина топка. Што се случува со луѓето? Зар ние не можеме да се смириме, да седнеме и да нормално функционираме, особено во семејни услови во еден период од две, три или четири недели за да се спречи ширењето на оваа инфекција.
Едноставно толкавата опсесивна потреба да се патува некаде, дури и во ситуација кога имаме инфекција, па дури и во зони каде има поголем број на заболени луѓе, перманентно да се носат во одреден ризик луѓето и намерно да се оди, едноставно како да се предизвикува судбината на овој вирус за да се прошири што повеќе. Не се согласувам со аспектите дека ако се стопираат поголем број на активности дека ќе биде тежок удар на економијата. Па и нека биде на крајот на денот тежок удар за економијата. Нам луѓето не ни се бројки, тие ние се најголемото материјално добро. Материјалните добра се заработуваат, губат и трошат, но кога човечкиот живот ќе се изгуби остануваат само спомени. Затаоа, и се враќам на мојот заклучок дека нашето Министерство за здравство донесе правилни и навремени против епидемиски мерки.
Имено, се зборува и дека не треба многу да се грижиме, треба да се пазиме, и дека најранливи категории на луѓе кои ги зафаќа коронавирусот и има најлоши исходи се оние пациенти со хронични болести, во поодминати години и пациенти кај кои јасно е нарушен имунолошкиот систем. Но, клучното прашање кое ме погодува како човек и лекар педијатар е дека тоа не се само бројки, туку се нечии баби и дедовци, тоа се нечии татковци и мајки, членови на семејството без кои децата, нивни или внуци ќе живеат ако самата инфекција лошо заврши.
Ми пречи тој аспект и изјавите дека вирусот не е толку страшен и ги напаѓа само хроничните болни и старите лица.
Несомнено, состојбата со коронавирусот во светот, па и кај нас, наспроти оние здравствени, медицински прашања, наметна и некои други – човечки, морални, егзистенцијални. Од тоа колку сме самосвени, колку се сакаме/грижиме за себе и другите, до тоа колку сме подготвени да отстапиме од дневната рутина, да излеземе од сопствената комфорна зона, да не речам, за да преживееме. Ако ја погледнеме целата состојба од еден друг аспект, може ли да се запрашаме дали ширењето на коронавирусот е палење на црвен аларм за секој од нас, не само по прашање на здравјето, туку целокупно за начинот на живот? Нели е ова можеби како аларм за будење, малку да успориме, за се и во се?
Д-р Сајковски: Апелирам луѓе смирете се малку, не дигајте паника, бидете рационални, смирете ја динамиката на живеење и трчањето по пари и заработка. Тоа се материјални добра кои секако ќе дојдат. Овие две недели што сега ги предложи Владата за спуштање на топката и движењето во земјава, можеби треба да бидат и подолго, ќе видиме како ќе тече епидемијата.
Едноставно ние сега се наоѓаме во време во кое го тестираме нашиот човечки ресурс, нашата хуманост како луѓе кои живеат на оваа планета. Ние не треба да бидеме и да трчаме само по материјалните добра во вакви ситуиаци, особено не гледајќи ги ризиците кои што ќе доведат до пад на економијата на многу нивоа. Тоа е несомнено и неспорно, не само кај нас, туку во целиот свет. Но, тоа се повторно само хартии од вредност, тоа е само трка за пари, за нешто кое после само 14 дена или после 20 дена, кога полека ќе се смири епидемијата, па ако треба и да се продолжат овие мерки во основа повторно ќе се врати економијата во нејзиниот систем и во заработувачката.
Но, она што мене чисто професионално многу ми пречи во оваа пандемија која денес ја гледаме, тоа е гледиштето на комфорот, на луксузот со кој што луѓето сакаат едноставно да живеат, а од друга страна да се релативизираат одредени аспекти на самата инфекција со коронавирусот.
На крај апелирам без паника и нерационален страв да се почитуваат сите против епидемиски мерки кои ги презема нашето Министерство за здравство и Владата.
