Пишува: Александра Стојановска/saska@panacea.mk
“Имунизацијата со живата вакцина како што е и впрочем вакцината МПР е најчесто контраиндицирана во тек на бременоста, што значи не се дава кај бремените жени“, објаснува д-р сци. Александар Сајковски, специјалист педијатар – неонаталог, со кого разговаравме за ризиците и можните компликации кои може да се појават кај една трудница која не е вакцинирана против морбили, а во насока на се уште актуелната епидемија од оваа заразана болест во земјава.
Морбилите се едни од најзаразните инфекции. Што може да предизвика заразата со нив кај една трудна жена?
Д-р сци. Сајковски: После една фаза на мирување во однос на појавата на ова заразно заболување кај нас, одеднаш последниве недели се наоѓаме на удар на се поголем број заболени од морбилите. Би сакал да напоменам дека е ова сосема очекувано и за многумина не е изненадување.
Прашање е само во кои размери ќе се развие и колкав ќе биде бројот на болни. Кога велам ова не е изненадување е фактот дека е драматично опаднат бројот на деца кои се опфатени со вакцинацијата, а во медицината е познато дека за да се одржи колективниот имунитет тој опфат треба да е минимум 95% од населението да е имунизирано.
Инаку вирусот на морбили како РНА вирус со геном на Морбили од фамилијата на Парамикровируси, има висок степен на контагиозниост и се пренесува од човек на човек. Односно единствен домаќин за овој вирус е човекот. Тој како на општата популација така и кај една бремена жена може лесно да се пренесе преку кашлица, кивање, близок персонален контакт или преку секрети и екскрети. Секоја бремена жена е еднакво изложена на овој вирус како и секој друг возрасен човек или дете. Самата инфекција кај бремената жена може да предизвика болест во класичен смисол на зборот со сите клинички аспекти но и потенцијални компликаици од болеста, за неа а понатаму и за детето.
Кога е најопасниот период од морибилите за една невакцинирана трудница?
Д-р сци. Сајковски: Според потенцијалните компликации од појавата на морбили кај бремената жена истата може да се подели на пероиод на бременост до 24 гестациска недела и последици во тој период, и бременост по 25 гестациска недела и последици во тој период.
Секоја фаза носи свои ризици, а последиците во првата фаза од бременоста се фетална смрт, спонтан абротус, додека во групата над 25 гестациска недела предвремено раѓање со сите негови последици
Какви последици може тоа да донесе по нејзиното здравје и по здравјето на плодот?
Д-р сци. Сајковски: За разлика од Рубеолата која ако се развие во првиот триместар на бременоста предизвикува раѓање на плод со бројни физички деформитети, кај морбилите за среќа тоа не е така.
Но, ако се појават морбили во тек на бременоста во однос на плодот драматично ја зголемува инциденцата на спонтан абортус, смрт на плодот или раѓање на прематурно бебе со тешка форма на респираторен дистрес синдром кој може да е причина за смртен исход, или бебе со пониска тежина за гестациската старост.
Имено вирусот на морбили кој инаку се детектира во овакви состојби во плацентата, предизвикува тешка инфламација на плацентата што е причина или за спонтан абортус или смрт на плодот. Овие промени се лабораториски и хистолошки добро документирано во поголем број на студии во случаи на фетална смрт. Појавата на морбили во доцната фаза на бременоста има доста варијабилна клиничка експресија кај плодот, но најзначајна и најопасна е појавата на субакутниот склерозирачки паненцефалитис.
Дали сето ова значи дека и бремените жени, или оние кои сакаат да забременат овој период, додека трае епидемијата, треба да се вакцинираат?
Д-р сци. Сајковски: Имунизацијата со живата вакцина како што е и впрочем вакцината МПР е најчесто контраиндицирана во тек на бременоста, што значи не се дава кај бремените жени. Неимунизираните бремени мајки или новородени деца кои се изложени на морбили треба профилактички да примат нормални хумани имуноглобулии во период од 6 дена (144 часа) по контактот со цел за намалување на ризикот од развој на инфекцијата и тешкиот морбидитет. Вообичаено е да се направи серолошка евалуација на антитела (пред аплиакција на вакцина или имуноглобулини). Имуноглобулините може да се аплицираат и кај морбили антитело негативни жени кои се имуно-компромитирани во случај да не може да се добие серолошката анализа за антитела во период од 72 часа.
Како може една трудница да избегне зараза од морбили?
Д-р сци. Сајковски: Интересно е дека вирусот на морбили може да преживее во надворешната средина до 2 часа во воздухот, но рапидно се инактивира со топлина и светлина. Поимот изложеност на вирусот на сипаници подразбира контакт со некој кој е заболен од морбили и е во заразна фаза. Поимот контакт се дефинира како секој оној кој го дели истиот воздушен простор со некој кој е заразен без оглед на времеската должина на престојот, или ако се најде во соба или чекална каде претходно престојувал некој кој е заразен од вирусот на морбили во временски интервал најмалку од 30 минути од како заразена особа го напуштила тој простор.
Бремената мајка која има антитела кон вирусот на морбили ги префрла своите антитела кон бебето за време на истата. Овие антитела му даваат одредено ниво на имунитет на бебето кон морбили, но тие се губат во првите девет месеци од животот. Овие деца стануваат осетливи кон морбили како и оние деца кои ги немале тие антитела пренесени од своите мајки. Поради овие факти, единствен начин за превенција и заштита останува имунизацијата кон морбили.
