Пишува: Александра Стојановса
saska@panacea.mk
Болестите не познаваат вонредни услови, па кога на некој пациент сериозно ќе му се влоши здравјето, особено пак ако се работи за дете, и од невозможното, се прави возможно. Таков е примерот со двете иведени операции последниве 10 дена во Клиничката болница Аџибадем Систина, каде и во услови на пандемија и вонредни мерки се изведоа две сложени операции на срце кај бебиња со тешки срцеви мани.
Како е да се работи во вакви услови и дали направените интервенции се избор меѓу поголем и помал ризик по здравјето на децата, разговаравме со единствениот лиценциран детски кардиохирург во земјава, д-р Владимир Чадиковски.
За десет дена направивте операција на срце кај две бебиња. Зошто беа итни ситуациите и за кави случаи станува збор?
Д-р Чадиковски: Во предходните десет дена направивме интевенции на две новородени бебиња со најтешки срцеви мани кои беа донесени во екстремно тешка и итна состојба. Првото бебе е со телесна тежина од 2,9 кг со единечна комора и изразена белодробна хипертензија и второто бебе е со 2,2 кг телеса тежина со транспозиција на големи крвни садови. Интервенциите поминаа во најдобар ред и бебињата се опоравуваат постепено, но ќе следи уште борба во одделот за интензивна нега. Морам да напоменам дека целиот третман е спроведен од комплетен тим од Аџибадем Систина.
Системот кој го воспоставивме последниве месеци дефинитивно вроди со плод, а тоа значи следење на трудницата во тек на целата бременост, со направено фетално ехотомографско иследување, разговор со фамилиите за видот на заболувањето и исходот од соодветниот третман.
Бебето се згрижува веднаш по породувањето, во неколку часа се прават сите инвестигации на најсовремени апарати (ЕХО, компјутеризирана ангиографија, магнетна резонанца, интервентна катетеризација) и се пристапува кон соодветен третман.
За сите деца со срцеви мани се грижи тим од 25 доктори од различна специјалности и повеќе од 50 медицински сестри. Многу ми е драго што воспоставивме стручна соработка со екипата на детскиот кардиохируршки тим од Аџибадем Истамбул. Нивната помош во етаблирање на нашиот центар во регинален е од огромно значење. Ме импонира можноста да работам со експерти кој позади себе имаат повеќе од 30 годишно искуство и повеќе од 700 операции годишно, се со цел да воспоставиме центар идентичен како во Истамбул кој е пример, како во однос професионалниот пристап и дијагностика, така и со хируршкиот и потоперативен третманот на децата со срцеви мани.
Интервенциите ги направивте во услови кога земјава се соочува со пандемија и услови на коронавирус. Колку беше голем притисокот?
Д-р Чадиковски: Се соочуваме со состојба за прв пат видена во здравствените системи кај сите држави во светот, епидемиолошки, стручни – за првпат имате борба со непријател за кој многу малку знаете, начин на пренесување, инкубација, третман, секој ден се следи статистика, пикови, карантини, секој стана експерт за вирусот, се изнаслушавме се и сешто … Сето тоа прави една состојба на страв која реално сите ја чуствуваме. И дома, и на работа. Ги следевме препораките на Комисијата при Минстерството за здравство да се оперираат само итни случаи и до сега одделот за детска кардиохирургија при Аџибадем Систина оперираше само итни случаи бидејќи децата со срцеви мани се една од најранливата категорија. Самата операција рапидно го намалува имунитетот и заболување со КОВИД-19 може да биде смртоносно после операција. На листата на деца со срцеви мани веќе се повеќе од 20 деца за оперативен третман и 15 за интервентна катетеризација ,така да постепено се организираме да се вратиме на редовниот програм.
Предоперативно, за време на операцијата и постоперативно кај двете бебиња се запазија сите мерки неопходни да се сочува здравјето на пациентите и здравствениот персонал, кои се на највисоко ниво, не само на нашето одделение, туку и во целата болница што може да се види и од досегашните резултати во најголемиот пик на панедмијата. Затоа и сакам и јавно да им честитам за одлично завршена работа досега на целиот тим во болницата кој се грижи за справување со овој „невидлив непријател”.
Факт е дека постоењето на овој Оддел за детска кардиохирургија, се покажа како повеќе од потребен, ако се знае дека претходно само одреден број на деца се испраќаа надвор од земјава за интервенција, што со оглед на сега затворените граници, ќе резултираше со фатални исходи по нивното здравје. Каква е моменталната состојба во болницата и со кое темпо се работи?
Д-р Чадиковски: Во последните три месеци се оперираа повеќе од 20 деца со најтешки срцеви мани со ектремна мала телесна тежина, шест интервентни процедури и промена на два пејсмејкери. Сите деца се дома, во добра кондиција и плус две бебиња оперирани во време на пандемија со коронавирус. Ова доволно говори дека Одделот за детска кардиохирургија при Аџибадем Систина станува гордост на целата држава. Сите интевренции се покриени од Фондот за здравствено осигурување и бенефитот е огромен.
Пред 2013 година никој не зборуваше вооппшто за овие деца, јас сум повеќе од 21 год во хирургијата не сум прочитал текст во медиумите за тоа што се случува со овие деца пред 2013 год. Над 1000 деца се оперирани во Бугарија од 2000. година до сега, а повеќе од 350 починале без да имаат можност да заминат да се оперираат. Така да сум екстремно горд на целиот тим со кој веќе подолго време работам заедно. Само ние знаеме низ што се поминавме во сите овие години, какви се притисоци истрпевме, да веќе финално работиме во здравствена организација која ги согледа нашите потенцијали, вложува како во човечките ресурси, инфраструктура и опрема, се со цел да бидеме препознаени на мапата за детска кардиохирургија во регионот и пошироко. Замислете да не постоеше овој тим и оддел во Аџибадем Систина во време на пандемија и затворени граници што ќе беше со овие бебиња.
Моментално сме влезени во проект за третман на деца со срцеви мани во време на пандемија во кој учествуваат повеќе од 43 држави (43 познати светски болнички центри) кои се занимаваат со операции на деца со срцеви мани. Резултатите наскоро ќе бидат објавени во стручно списание, што покажува дека сме на прав пат за прв пат да направиме акредитиран центар препознаен секаде во светот.
И сосема за крај, би препорачал до сите – мандаторно носење на маски во затворени простории, дистанцирање од лице кое има клинича симптоматологија и одржување на лична хигиена.
