Пишува: Александра Стојановска
saska@panacea.mk
Операциите поради болестите на стомакот или абдоминалните заболувања се најчести во целата хирургија. Некои од овие заболувања може лесно да се препознаат, а за некои други треба дополнителни испитувања и искусни лекари. Токму поради тоа докторите абдоменот го нарекуваат црна кутија на човечкото тело. Токму за болестите на стомакот, за тоа како да се препознаат, кога да се појде на лекар, кои и како се оперираат разговараме со доц. д-р Александар Митевски, абдоминален хирург.
Кои се најчестите абдоминални заболувања (на стомакот) што се третираат хируршки?
Доц. д-р Митевски: Абдоминалните заболувања се најчестата патологија во целата хирургија. Некои се почести, а некои може воопшто да не ги сретнете во кариерата како хирург. Калкулозата на жолчното ќесе се среќава кај 10-15 отсто од возрасната популација и претставува најчесто изведувана елективна хируршка интервенција во светот, па може да претпоставите за колкав голем број на пациенти станува збор. Не поретки се и оперативните интервенции за хернија – кила, особено на ингвиналната за која постојат податоци дека околу 20 милиони интервенции годишно се изведуваат во светот.
За жал, се поголем станува и бројот на малигни заболувања од областа на абдоминалната хирургија, особено карциномот на дебело црево кој е во пораст и за кој се уште во нашата држава немаме јасни правци за скрининг, рана дијагностика и превенција.
Како може да се препознаат?
Доц. д-р Митевски: Дел од абдоминалните болести може лесно да се препознаат. Излегувањето на килата како оток на некој дел од абдоменот е лесно препознатлива, но често може да имаме кила која е во самиот ѕид на абдоменот, или таканаречена интрапариетална кила, и не може да се дијагностицира со клинички преглед туку често се потребни и други поспецифични инвестигации како компјутерска томографија или магнетна резонанса. Една од најголемите дијагностички дилеми понекогаш претставува воспалението на апендиксот (слепото црево). Иако е честа и рутинска интервенција, воспалението има многу неспецифични симптоми и често може да наликува на други болести на абдоменот заради што и е отежната неговата дијагностика.
Калкулозата на жолчното ќесе најчесто се манифестира со болки под десниот ребрен лак, гадење и повраќање, но е потребно да се направат и дополнителни иследувања како ултрасонографија, позната меѓу луѓето како преглед со ехо, и лабораториско испитување за да се уточни дијагнозата. Заради често неедноставната дијагностика на абдоминалните болести може да слушнете дека абдоменот е црна кутија на човечкото тело.
За што најчесто бараат помош од Вас пациентите?
Доц. д-р Митевски: Како што кажав, калкулозата на жолчно ќесе и херниите на предниот абдоминален ѕид се најчестите болести за кои се обраќаат пациентите. Понекогаш може да дојдат и со други абдоминални симптоми кои не се сосема јасни и бараат мислење за состојбата и насоки кон натамошни иследувања.
Кога треба еден пациент да побара лекарска помош, според знаците на болеста или по претходни испитувања?
Доц. д-р Митевски: Секоја појава на тегоби поврзани со абдоменот е потребно да се иследи. Кога го кажувам ова не мислам на појава на гадење или на едно чувство на надуеност на стомакот по јадење некоја храна. Секое повторување на овие симптоми, промена на ѕидот на абдоменот, болка која е во предел на абдоменот, појава на крв во столицата задолжително треба да заврши со посета на лекар. Во однос на направени иследувања, рутински систематски прегледи или заради одредени симптоми, на кои се најдени некои промени поврзани со абдоминалните органи кои може и да поминале без никакви симптоми, повторно треба да завршат со консултација со лекар кој најчесто е абдоминален хирург или гастроентерохепатолог.
Како се изведуваат хируршките интервенции?
Доц. д-р Митевски: Во принцип постои поделба според изведувањето на интервенциите на такви со класичен-отворен пристап и со минимално инвазивен пристап. Класичниот пристап е поврзан со поголема оперативна рана која овозможува изведување на оперативниот зафат. Кај минимално инвазивните, а во абдоминалната хирургија тоа се лапрароскопските процедури, имаме пристап низ мали отвори, најчесто пунктни инцизии низ кои се изведува оперативниот зафат. Во двата случаи оперативните интервенции се изведуваат на ист или сличен начин само со различен пристап. Секако, секој пристап е обременет со несакани последици или компликации кои се поврзани со специфичноста на пристапот, но и со бенефициите преку начинот на заздравување и враќање во функција на ткивата и на органите. Современата медицина се базира на минимално инвазивните техники и скоро не постои оперативен зафат во абдоминалната хирургија кој не се изведува лапароскопски. Освен лапароскопската холецистектомија, се почесто се изведуваат лапароскопски интервенции за хернија, за тенко и за дебело црево, за желудник и поретко за панкреас и за црн дроб. Во групата на минимално инвазивни техники се вбројуваат и современите техники во проктологијата како третманот на хемороидалната болест со ХАЛ-методата и аналните фистули со ВААФТ. Се покажало дека за пациентите бенефициите од минимално инвазивните техники се неспоредливи со отворените класични методи и сосема е оправдано насочувањето кон овие методи кои се и во препораките на светските здруженија на хирурзи.
Колку трае закрепнувањето на пациентите?
Доц. д-р Митевски: Закрепнувањето на пациентите зависи од неколку фактори. Пред се зависи од самата болест која се третира, обемот на интервенцијата и од пристапот, односно дали станува збор за класична или минимално инвазивна техника. Со минимално инвазивните техники закрепнувањето на пациентите е многу побрзо, не само во однос на раниот клинички исход кој се согледува во кратката хоспитализација и брзото враќање на секојдневните активности туку и во враќањето на работоспособноста и социолошко-економските бенефиции на пациентите и на општеството како резултат на пократката реконвалесценција кај минимално инвазивниот пристап. Не треба да се заборави и естетскиот дел, кој е многу подобар кај минимално инвазивните техники што, секако, индиректно преку задоволството на пациентот може да влијае на севкупното закрепнување.
