Пишува: Александра Стојановска
saska@panacea.mk
Во периодот на бременоста жената поминува низ анатомски, физиолошки и психолошки промени. Во овој период жените се обично здрави и силно мотивирани, па постои можност за внесување на важни промени во нивните животни стилови. Постојат бројни студии кои покажуваат дека примената на вежби во бременост имаат улога во психофизичката подготовка на бремената жена.
За тоа какви вежби се дозволени во текот на бременоста, колкав треба да биде нивниот интензитет, но и за тоа какви придобивки носат за здравјето на мајката, разговаравме со доц. д-р Марија Гоцевска, специјалист по физикална медицина и рехабилитација, раководител на амбулантско-терапевтски оддел при ЈЗУ УК за физикална медицина и рехабилитација – Скопје. Таа зборува за улогата на вежбите во психофизичката подготовка во бременоста.
Кои се здравствените придобивки од физичката активност во текот на бременоста?
Доц. д-р Гоцевска: Здравствените придобивки од физичката активност во текот на бременоста се многубројни. Спроведувањето на физичка активност во тек на бременоста позитивно влијае на физичкото и менталното здравје на бремената жена. Физичката активност и вежбањето во текот на бременоста се поврзани со минимални ризици и докажани се придобивки кај најголем дел од бремените жени. Вежбањето придонесува за подобрување и одржување на физичката кондиција, регулирање на телесната тежина, а со тоа и намалување на ризикот од развој на гестациски дијабет. Вежбите во бременост ги намалуваат болките во карличниот појас, ја намалуваат болката во крстот и ишијалгичната болка. Пациентките кои редовно вежбаат во текот на бременоста имаат помал ризик за појава на уринарна инконтиненција. Со вежбањето се подобруваат метаболните процеси, се намалува на ризикот од венска стаза, длабока венска тромбоза и грчеви во нозете. Научно е докажано дека жените кои физички се активни пред и за време на бременоста полесно се породуваат и побрзо се опоравуваат од породувањето.
Кои вежби се препорачуваат во текот на бременоста?
Доц. д-р Гоцевска: Физичката активност во текот на бременоста како и примената на терапевтски вежби мора да бидат внимателно адаптирани, селектирани и дозирани за да бидат безбедни и за мајката и за фетусот, а од друга страна ќе го постигнат ефектот поради кој што се применуваат. Тоа се:
- вежби за дишење и релаксација
- вежби за мобилизација на карлица и на ‘рбетен столб
- вежби за подобрување на циркулација
- вежби за зајакнување и истегнување на одредени мускулни групи
- вежби за рамнотежа
- кондициони вежби
- вежби за зајкнување на карличното дно
Дозволени видови на вежби во текот на бременоста се: пешачење, пливање и вежби во вода, јога за бремени жени, модифициран пилатес за бремени жени, стационарно возење на велосипед, танцување и аеробни вежби.
Бремените жени треба да се обучат да усвојат техники за правилно подигање на товар и техники за одржување на правилна постура на телото.
Со кој интензитет треба да се спроведуваат вежбите?
Доц. д-р Гоцевска: Препораките што се за општата популација треба да се применуваат и кај бремените жени со намалување на интензитетот за приближно 25%. Ако во текот на вежбањето жената лесно разговара, покажува дека вежба со лесен до умерен интензитет што е оптимално за бременоста.
Кога бремените жени треба да прекинат со вежби?
Доц. д-р Гоцевска: Знаците и симптомите што сигнализираат пациентката да прекине да вежба и да го консултира својот лекар се:
- Вагинално крварење
- Вртоглавица, заметен вид, зуење во уши
- Градна болка
- Главоболка
- Мускулна слабост, болка во подколеници
- Чести и болни контракции на матката
- Потешкотии во дишење и пролонгирани срцебиења
На што треба да се внимава при изведување на вежбите во бременост и кои се вашите препораки?
Доц. д-р Гоцевска: Вежбите се спроведуваат со празен мочен меур и два часа по оброк. Просторијата за вежбање треба да е во контролирани услови, добро проветрена и во термонеутрална средина. Се препорачува да се носи удобна и памучна облека, да се користи тврда подлога за вежбање и секако доволна хидратација пред, за време на вежбите и по завршување со вежбање. Вежбите треба да се прават три пати неделно во времетраење од 30 до 45 мин. Треба да се земат предвид возраста, нивото на вежбите, податоците за претходна физичка активност и состојбата на адаптација на бременоста. При изведување на вежбите многу е важно правилното дишење, се препорачуваат чести промени на положбите на вежбање, постепено подигање од лежечка во стоечка положба и да се избегуваат важби во лежечка положба на грб. Пред започнување со вежби во бременост потребна е детална клиничка евалуација на бремената жена, согласност и дозвола од матичен гинеколог! Бремените жени треба да се консултираат со професионалец за да ги разберат вежбите и за да се одреди интензитетот на физичка активност соодветна за нив.
Во отсуство на акушерски и медицински компликации и контраиндикации, физичката активност во бременоста е безбедна и пожелна, a бремените жени треба да бидат охрабрени да продолжат или отпочнат со физички активности.
