Пишува: Катерина Шекеровска-Димовска/katerina@panacea.mk
Д-р Ангел Симеонов-Галабов е професор по вирусологија во Институтот за микробиологија „Стефан Ангелоф“ во Софија, Бугарија, и е претседател на бугарското Здружение за микробиологија. Тој е редовен член на Бугарската академија на науките и е член на неколку други научни организации. Има долга професионална кариера зад себе, монографија, добитник е на повеќе награди и специјални признанија.
Академик Галабов ја продолжува семејната традиција и е деветти во своето семејство кој завршил медицина. Особено е горд што го наследил својот татко, кој бил професор по микробиологија и еден од соработниците на основачот на бугарската микробиологија, академик Стефан Ангелоф. Проф. д-р Галабов има долг пат зад себе, над педесет години искуство во својата област, па оттука и многу за раскажување. Се сеќава дека во неговата младост вирусологијата во Бугарија била многу слабо развиена, и тоа на некој начин претставувало и предизвик да се занимава со неа. Потенцира дека никогаш не зажалил за изборот којшто го направил, а особено е горд што Институтот во којшто работи е етаблиран како водечки научен центар по микробиологија во земјата.
Професорот Галабов неодамна ја посети Македонија, каде што беше дел од 6. Конкрес на микробиолозите на Македонија и Симпозиумот поддржан од ФЕМС – „Emerging infections“.
„Голем проблем во регионот се вирусните хепатити, хепатит Б, хепатит Ц, чии симптоми можат да бидат скриени и инфекцијата да се открие дури при манифестација на некои од потешките компликации“, професорот го започнува разговорот за Панацеа. „Хепатит Ц, сега се лекува, постојат лекарства дури и за напреднати форми на болеста. Со овие лекарства луѓето оздравуваат брзо, но тие (засега) се многу скапи“, вели д-р Галабов.
„Во тој случај антибиотиците немаат никаков ефект во спречувањето на вирусите. Вирусите не се чувствителни на антибиотици. Тие се бескорисни“, додава професорот, кој објаснува дека антибиотиците можат да се препишат само доколку лекарот, на пример, оцени дека се развила бронхопневмонија, која често е вирусно-бактериска. Антибиотиците имаат сериозно место во лекувањето кога ќе се појават бактериски компликации. Обврска на лекарите е да ги идентификуваат таквите компликации кај нивните пациенти, вели д-р Галабов. Тој потенцира дека самоиницијативното земање на антибиотици е штетно не само за пациентот, туку и за целото општество поради опасноста од создавање на резистентни бактериски соеви.
Кога станува збор за вирусните инфекции, потребен е извесен период, време, додека да поминат, а нивното времетрање зависи од имунолошкиот систем на лицето кое се соочува со нив.
„Има луѓе кои не боледуваат од грип, а има и луѓе кои од ништо се разболуваат. Земете ја, на пример, СИДАТА, која е предизвикана од вирусот кој предизвикува хумана имунодефициенција, главно тип 1. Оваа инфекција трае со години. Многу луѓе може да бидат заразени, ама да немаат СИДА. Вирусот е потиснат и не создава заболување. Но науката е многу напредната тука и веќе постои многу ефикасна комбинирана антивирусна терапија, благодарение на која заразените лица не ја развиваат болеста“, вели професорот.
Самоиницијативното земање на антибиотици е штетно не само за пациентот, туку и за целото општество поради опасноста од создавање на резистентни бактериски соеви
Тој потенцира и дека имунизацијата на населението опаѓа, па се заканува враќање на болести кои веќе биле искоренети.
„Во Бугарија многу малку луѓе се вакцинираат против грип. Се прави пропаганда против вакцинацијата и тоа е многу голема грешка. Во Франција и Норвешка, на пример, се вакцинираат 70 % од луѓето и државата плаќа за тоа. Сега и во Бугарија се планира лицата над 60 години да не плаќаат за вакцините, односно вакцините против грип да бидат бесплатни за оваа категорија на луѓе.
Вакцините прво ја ликвидираа вариолата. Не е видена со децении и повеќе не се вакцинира против неа. Сепак, вирусот се чува во лабораториски услови за научни цели во Русија и во САД, а благодарение на сочуваните видови, создаден е лек за маларија, кој е многу ефикасен и достапен за американската армија. Второ, вакцините се на пат да ја ликвидираат детската парализа. Сега се води битка да се запрат морбилите. Тоа се најголемите постигнувања“, додава д-р Галабов.
Карактеристични за летниот период се ентеровирусите (се состојат од 67 видови на човечки ентеровируси и најмалку 34 видови на ентеровируси изолирани кај други видови на цицачи), кои се присутни во плунката, во слузта од носот и во столицата на заразените. Се пренесуваат со валкани раце, кашлање, кивање, а високите температури се идеални за овие вирусни инфекции, кои се главна причина за појава на т.н. летен грип.
Ентеровирусите ги засегаат сите возрасти, а покрај високата температура се манифестираат и со главоболка, болки во грлото, кашлица. Вирусот е многу заразен и ги инфицира сите лица кои доаѓаат во контакт со него. Може да премине во крвта и малку подоцна, во рок од 2 до 3 недели, да предизвика асептичен менингитис. Исто така, може да го оштети и срцето.
Специфично за ентеровирусите е што над 80 % од инфекциите што ги предизвикуваат се без симптоми. Ентеровирусите се екстремно упорни и спаѓаат меѓу најмалите вируси, со дијаметар од околу 30 нанометри, неколку пати помали од грипот.
„Инфекцијата често се јавува на површини кои се допрени од болен човек“, вели професорот. Затоа е многу опасно да се јаде неизмиен зеленчук и овошје и треба да се внимава на начинот на подготовка на храната дома и во угостителските објекти. Нема вакцини против овие вируси, а единствен квалитетен и ефикасен начин да се избориме со нив е да се почитува многу строга хигиена. „За да се заштитиме, треба добро да ги измиеме рацете“, објаснува професорот, кој вели дека родителите треба да ги научат и своите деца како правилно се мијат рацете со сапун и вода.
Д-р Галабов препорачува и внесување на витамин Е (после пубертетот), кој е најдобар антиоксидант, сам или во комбинација со големи дози на витамин Ц.
Со академик Ангел Галабов може да се зборува уште многу, како, на пример, темата за ринитисот. „Во меѓувреме се докажа дека ринитисот не се должи на настинка, туку на над 150 риновируси!“, вели проф. д-р Галабов, начнувајќи тема за некоја наша идна средба.
