Пишува: Катерина Шекеровска-Димовска/katerina@panacea.mk
„Мора да учиме од минатото, од искуството и да ги користиме фенотипските и молекуларни тестови правилно за да не дојдеме до проекциите за 2050 година, кога се предвидува дека инфекциите отпорни на лекови ќе станат водечка причина за смрт во светот“, вели професор д-р Атанасиос Цакрис, микробиолог, професор на Медицинскиот факултет, Универзитет во Атина, Грција, и претседател на грчкото Здружение на микробиолози.
Антимикробната резистенција е растечки здравствен проблем. До 2050 година инфекциите отпорни на лекови ќе бидат водечка причина за смрт. Десет милиони луѓе годишно ќе ги губат своите животи непотребно, освен ако не се преземат драстични мерки за справување со проблемот… Што конкретно треба да се преземе за да не дојде до оваа катастрофална ситуација?
Проф. д-р Цакрис: Ако не преземеме соодветни мерки, ова ќе стане реалност. Треба да се преземат соодветни, правилни мерки – да ја редуцираме употребата на антибиотици, да ги унапредиме здравствените услуги, дијагностичките тестови… Треба да се направи сето ова за инфекциите отпорни на лекови да не станат прва причина за смртност во светот.
Кои се другите причини за антимикробна резистенција, покрај преголемата потрошувачка на антибиотици?
Проф. д-р Цакрис: Недоволните дијагностички тестови за рано откривање на патогени и нивната отпорност на антибиотици се уште една битна причина. Токму затоа во нашите лаборатории треба да се имплементираат соодветни, фенотипски и молекуларни тестови. Употребата на овие тестови ќе чини многу помалку отколку употребата на премногу антибиотици. Исто така, и резистенцијата на патогени бактерии ќе биде помала. Антибиотиците кои ни се на располагање ќе се употребуваат правилно.
Раната детекција на антимикробна резистенција е важна задача и нуди ефикасен избор на терапија…
Проф. д-р Цакрис: Во нашата клиничка лабораторија веќе имплементиравме различни фенотипски тестови, кои се многу корисни во цели за контрола на инфекциите, но исто така, и корисни за да ги групираме, односно сепарираме нашите пациенти. Многу се корисни во правилната употреба на антибиотици, но и за епидемиолошки цели, да се идентификуваат рани епидемии. Затоа, имплементирањето на овие тестови е многу важно.
Кои се останатите предности на новите фенотипски тестови?
Проф. д-р Цакрис: Ние веќе ги користиме во многу болници во Атина, ги имплементиравме доста успешно со цел да ги групираме пациентите посоодветно. Исто така, употребуваме и некои молекуларни платформи во одредени случаи, па чинењето зависи од тоа која информација ни е потребна односно какви финансиски можности имаме со цел да комбинираме фенотипски и молекуларни тестови.
Фактори кои се поврзани со антимикробната резистенција во Европа
- Потрошувачката на антибиотици;
- Квалитетот на здравствените услуги;
- Движењето на популациите;
- Употребата на антибиотиците кај стоката и во земјоделството;
- Климатските услови;
- Несоодветни антимикробни постапки на лекување;
- Недоволни дијагностички тестови за рано откривање на патогени и нивната отпорност на антибиотици.
Дали овие тестови се скапи?
Проф. д-р Цакрис: Зависи. Како што знаете имаме финансиски проблеми и во нашите болници и затоа треба да го најдеме најсоодветниот тест со цел да не ги зголемиме многу трошоците, но, од друга страна, треба да ја добиеме вистинската информација и да ги намалиме трошоците од користењето на антибиотици. Значи, финансиски треба да се движиме во вистинскиот правец.
- Многу автоимуни болести, па дури и канцерот, се поврзани со нашата микробиота
Вистински проблем е немањето на нови антибиотици наспроти се поголемиот процент на антимикробна резистенција. Каде не води оваа состојба?
Проф. д-р Цакрис: Веќе беа претставени неколку нови антибиотици за грам-негативни бактерии, а очекуваме да се појават и нови во следните години. Ова е уште една причина зошто мора да ги употребуваме правилно антибиотиците, а во тоа може да помогнат овие фенотипски тестови. Во спротивно, ќе ги уништиме новите антибиотици! И тоа многу лесно.
Ова е многу важно затоа што немаме многу можности. Мора да учиме од минатото, од искуството и да ги користиме фенотипските и молекуларни тестови правилно за да не дојдеме до предвидувањето за 2050 година.
Која е Вашата порака до обичниот човек во однос на употребата на антибиотиците? Ги употребуваме секојдневно и во секоја прилика.
Проф. д-р Цакрис: Потрошувачката на антибиотици е многу голема. Но мора да знаеме дека постојат многу различни проблеми кои се поврзани со злоупотребата на антибиотиците. Една работа е тоа што добиваме се порезистентни патогени… Друга работа е што нашата микробиота, интестинална флора е колонизирана со различна бактериска популација, која има ефект врз целиот наш систем, целиот организам. Многу автоимуни болести, дури и канцерот, се поврзани со нашата микробиота. Кога употребуваме многу антибиотици ние ја диференцијализираме нашата микробиота, што е поврзано со многу од овие различни состојби. Значи, има многу различни ефекти кои се поврзани не само со развојот на антимикробна резистентност, туку, исто така, и со други болести.
Затоа претпоставувам дека препорачувате употреба на пробиотици?
Проф. д-р Цакрис: Пробиотици – да. Но ако користиме многу антибиотици нема поента да се употребуваат пробиотиците!
