Пишува: Александра Стојановска
saska@panacea.mk
Болка во душата, опсесивно миење на рацете и местење на работите, зависноста од дрога, но и шизофренијата, многу брзо нема да се лекуваат само со лекови, туку и хируршки. Мининалното пресекување на одредени делови на мозокот или нивна стимулација, можат трајно да го излекуваат пациентот или барем радикално да му ја подобрат состојбата.
За воведувањето на нови методи во терапијата на психијатриските заболувања и болести на зависност, разговаравме со проф. д-р Бранислав Филиповиќ, кој потеницра дека психохирургијата дава резултати и кога лековите не помагаат.
Проф. д-р Филиповиќ, психијатар и управник на Институтот за анатомија на Медицинскиот факултет во Белград, вели дека психохирургијата, која се усовршува уште од половината на минатиот век, а најпознати центри за оваа гранка од медицината се Шведска и Америка, е спас за пациентите кои не реагираат на примената на лекови.
“Од десет до 30 отсто од заболените од депресија, шизофренија, опсесивно-компулсивно пореметување и зависници од наркотика, не реагираат не лекови, и сите тие се потенцијални кандидати за хируршко лекување“, вели проф. д-р Филиповиќ.
Што подразбира психохирургијата и дали тоа значи дека за спроведувањето на оваа метода, треба на пациентот да му се отвора черепот?
Проф. д-р Филиповиќ: Психохирургијата е гранка од неврохирургијата, така што таа се прави исклучиво на неврохируршките клиники. Кај нас, но и во цел регион постојат истакнати имиња во оваа област на медицината, кои сигурен сум дека ќе бидат во можност да прават ваков тип на интервенции.
Инаку, не, черепот не се отвора кај пацинетот. До мозокот се доаѓа низ минимални отвори на черепот и низ тие отвори се прави интервенцијата. Хирургот пресекува одредени мозочни структури или на пациентот му става електроди, низ кои се пласираат радиофреквентни бранови, кои имаат за цел да пресечат или да стимулираат, односно да поттикнат одреден дел на мозокот.
Како се доаѓа до заклучок дали на пацинетот треба да му се стимулира или да му се онеспособи дел од мозокот?
Проф. д-р Филиповиќ: Психохируршката операција бара беспрекорна подготовка на пациентот. Дури и минимална непрецизност за време на интервенцијата, може трајно да го онеспособи или да биде фатална. Значи, сите одлуки за лекувањето се донесуваат конзилијарно и во нив учествуваат: психијатар, невролог, невроанатом, неврохирург и неврорадиолог. Втор важен чекор е функционалното снимање со магнетна резонанца. На пациентот му се задаваат одредени задачи и се снимаат реакциите на мозокот за време на нивното изведување. На основа на реакциите на мозокот, лекарите заклучуваат кој вид на интервенција треба да се направи кај пациентот.
Како со психохирургијата се лекува всушност депресијата?
Проф. д-р Филиповиќ: Во третирањето на депресијата најчесто се прави цингулотомија, односно пресекување на цингулум влакната во мозокот. Овие влакна ги поврзуваат лимбичките структури на мозокот, кои ја контролираат привремената меморија и ги поврзуваат со чувствата.
Колку е успешна психохирургијата?
Проф. д-р Филиповиќ: Најдобри резултати досега покажале радиофревентните бранови, значи стимулирање на мозокот. Што се однесува до останатите методи, тие исто така добри и кај најголем број пациенти доведуваат до подобрување. Некогаш, дотаму да повеќе на пациентот не му се потребни лекови, а почесто резултатот е таков да лековите подобро делуваат и пациентот постигнува трајна стабилна состојба.
Секоја операција може да се искомплицира. Дали и во психохирургијата може да дојде до несакани последици?
Проф. д-р Филиповиќ: Трајни повреди, во смисол на инвалидност во психохирургијата нема. Но, има несакани ефекти. Се случува да по интервенцијата, пациентите не можат да го контролираат мокрењето, столицата, да имаат поголем апетит. Исто така, последица може да биде и појавата на летаргија, апатичност и воопшто слаба реакција на опкружувањето. Токму затоа во психохирургијата е неопходно беспрекорно познавање на анатомијата на мозокот и сите негови функции.
Со оглед на дијагностиката, хируршката опрема, како ии ангажирањето на голем број стручњаци, дали психохирургијата е скапа метода на лекување?
Проф. д-р Филиповиќ: Да, станува збор за многу скапа метода. Но, е исплатлива на подолг рок, бидејќи залудно не се трошат лекови, а на пациентот му се обезбедува стабилна здравствена состојба.
