Пишува: Александра Тимковска/aleksandra@panacea.mk
Дали и колку воопшто се посветува внимание на спортот кога станува збор за најмладите, овде мислам на оние дечиња од најмалата возраст?
Никовски: Одлично е прашањето и можам да кажам дека кога се работи за таа популација од претшколска возраст и рана школска возраст таму е клучот за стекнување на здрави навики кои ќе ве следат во текот на целиот живот. Бидејќи една од целите на вежбањето и здравиот начин на живот, ние не можеме да ги одделиме и тие мораат да бидат поврзани едно со друго, е долг, здрав и независен живот. Сега ако знаеме од педагогијата, психологијата итн. дека карактерот на децата се создава во најраната возраст ќе видиме дека воспитувањето на детето почнува уште од утробата на мајката, впрочем, таа со начинот на своето однесување влијае на плодот. Постојат многу истражувања во однос на ова, дека карактерот на децата, односно она што родителите го прават до 4 година, еве нека биде и до 6, 7 и 10 година од животот, а колку порано толку подобро; остава потрајни навики во однос на физичката активност, односно здравиот начин на живот. Меѓутоа морам да забележам дека во оваа наша средина можеби навидум децата се бават со спорт (точно е дека многу деца се бават со спорт, одат на школи за одбојка, ракомет, фудбал… и тоа е добро да има толку многу школи) меѓутоа кога ќе видиме во однос на целата популација мое мислење е дека резултатот е катастрофален. Така всушност ќе видите дека многу малку се посветува внимание на себе.
„Карактерот се формира на почетокот од животот – ако подоцна се зафатите со него, тогаш ќе биде се потешко и потешко и ќе морате подоцна да правите крупни промени. Ако правилно постапувате во раната возраст, понатаму ќе треба само да го канализирате детето. Сметам дека треба да се преземе нешто затоа што едно општество зависи само од подмладокот, треба да се вратиме малку назад и да ги поставиме основите на поинаков начин, бидејќи она што ни се случува е вистинска катастрофа. Седечкиот начин на живот си го зема данокот“, вели Никовски
Велите многу малку се посветува внимание на себе, ако зборуваме за едно семејство, тогаш која е вашата препорака и што е она што треба да се прави за детето да израсне во здрава личност?
Никовски: Нешто веќе напоменав – уште после раѓањето првиот пример на децата за здрав начин на живот, односно да бидат активни, е примерот на родителите. Немате изговор! Честопати во последно време кај нас, во поинаква конотација, се употребува зборот амнестија, јас ќе го употребам – нема амнестирање од проблемите што ќе настанат покасно заради изговорот ’немавме време’. Точно е дека има различни родители во однос на работата, во однос на социјалната структура, точно е дека секогаш постојат проблеми, меѓутоа кога имате поколенија, кога имате дете морате да најдете време и начин, МОРАТЕ! Родителите се клучниот социјален фактор за развојот на едно дете, затоа веднаш уште после раѓањето примерот треба да бидат родителите. Одвојте време за да бидете со своето дете во организирани и неорганизирани активности. Кога ќе се врати од градинка, од училиште посветете му половина час до час. Пасивизацијата води во лоши навики. Пасивноста на родителите води кон создавање на лоша перцепција на децата како тоа треба да изгледа. Во самата своја исконска потреба детето сака да игра, ако сака детето да си игра овозможете му го тоа. Во тие рани години е клучот во воспитувањето во однос на физичката активност, во она што треба да остане трајна навика за бавење со физичка активност. Не мора тоа да биде врвен спорт, треба да биде барем 3-4 пати неделно бавење со некаква физичка активност, да се оди во природа. Лично сметам дека приоритет треба да имаат активностите во природа.
„Одвојте секој ден време за да бидете физички активни, бидејќи ако не сте за себе не сте ни за другите, а најмалку за своето дете“, вели Никовски
Велите децата треба да си играат, но некако загадениот воздух честопати, барем кај нас, е добар изговор…
Никовски: Точно. Одлично прашање е ова, да не ме сфати некој погрешно дека зборувам во политичка конотација, во Скопје и околината во последните 20 години постојано се зборува за загаденоста, а нашиот одговор е неверојатен – Не излегувајте од дома! За жал, тоа зборува за нашата нација колку е посветена самата на себе и колку ја разбира потребата од физичката активност во природа. Па имате планина чие подножје е Скопје, тоа е Водно. Тргнува од центарот на Скопје. Ако се вадите на финансии, не ви требаат финансии. Ако се вадите на пари, па земете 30 денари за чај. Дури и не морате, направете го дома чајот. Земете шише вода, пешачете. Природата ви дава кислород, Водно се белите дробови на Скопје. Освен чистиот воздух, детето благодарение на активностите во природа станува посамостојно, покреативно, собира позитивна енергија, затоа родителите што е можно порано треба да ги навикуваат децата да живеат во склад со природата. Тоа е инвестиција во здравјето. Самиот став на родителите ги креира ставовите на децата.
Освен пешачењето која друга активност, како еден вид забава и игра, ја препорачувате, а преку која децата ќе го засакаат спортот?
Никовски: Да, честопати велиме дека децата треба да го сфатат спортот преку игра и забава. Според мене, ова е чисто мое, субјективно мислење, во нашава средина спортот е се само не забава. Не треба да генерализирам, меѓутоа во голем број случаи тоа прераснува во притисок од родителите, тренерите, што психолошки гледано врз развојот на детето може да донесе одредени проблеми. Мојата препорака е дека децата до 10, па и до 12 година треба да менуваат што е можно повеќе активности, потоа оставете му на своето дете да се најде себеси и да си одбере активност. И од примерите на голем број врвни спортисти ќе видите дека во текот на животот се бавеле со повеќе спортови.
Честопати пред природата предност им се дава на затворените објекти за забава и игра, дали тоа е добро решение?
Никовски: На некој начин некое решение е, меѓутоа зависи од кој аспект ќе гледате на проблемот. Како што реков и претходно – подобро нешто отколку ништо, и тоа стои. Можеби малку ќе излезам од контекстот на целиот разговор, но мислам дека проблемот во срединава во однос на воспитувањето на детето, и не само во однос на физичката активност, лежи во тоа дека мажот како родител киксира. Едноставно, во оваа средина му треба еманципација на машкиот род, во смисла на тоа дека поголемиот дел од обврските се оставаат на жената, а таа не може да постигне се. И таткото и мајката треба да бидат пример и колку тоа порано се направи одреден успех може да се очекува. Како родител, зборувам од лично искуство, приоритет над се друго во животот му дадов на воспитувањето на своето дете. Секој ден во 15–15:30 часот, ова го кажувам како искуство, се враќам од работа и со мојот син и десетина негови другарчиња од маалото до некоја негова одредена возраст бевме на игралиште. За викендите изборот паѓаше на природата. За жал, она што можете да го видите денес во оваа средина која пропаѓа е дека децата не си играат надвор. Сега на детето му даваат топка, а тоа се чуди што е топка. Така се менува структурата на целата нација и затоа препораката е дека мора секојдневно детето барем по еден час да помине во игра. Ако сакате да анализирате некој човек, прашајте го колку играл. Мислам дека под итно треба да се сменат образовните програми и да се даде приоритет на физичката активност, нормално дека не е само тоа, постојат и други предмети кои се важни, но ако вие сакате во животот да функционирате како што треба, мора да бидете физички и ментално здрави.
