Пишува Сања Наумовска/sanja@panacea.mk
Ракот на простата е трет најчест карцином кај мажите, зад карциномите на дебелото црево и ректумот и карциномот на белите дробови. Ракот се развива во простатата, жлезда со големина на костен која се наоѓа точно под мочниот меур и која произведува дел од течностите во спермата. Во раната фаза, ракот на простата може и да не даде никакви симптоми.
За сите аспекти на болеста и за начините на нејзиниот третман разговараме со академик проф. д-р Јован Хаџи Ѓокиќ, специјалист уролог и професор на Медицинскиот факултет во Белград.
Кои се најчестите симптоми и како се дијагностицира ракот на простата?
Проф. д-р Хаџи Ѓокиќ: Ракот на простата е многу честа болест кај мажите над 60 години, иако во последно време многу често се јавува и кај помладите мажи. Заради тоа многу е важно мажите по педесетатата година, но и предходно, доколку се соочат со симптоми како дисурични пречки, во смисол на печење при уринирање или послаб млаз, да се јават на преглед кај уролог. Најважната дијагностичка процедура која се прави во тој случај е ултразвукот, која е минимално инвазивна, како и ПСА тест (Простата спрецифичен антиген), кој мора да се направи во три облици, вкупен, слободен и индекс на односот слободен-вкупен. Доколку тој индекс е низок, тогаш сомнежот дека се работи за рак на простата е голем. Исто така, дел од основната дијагностичка процедура е и ректалниот преглед, иако денес уролозите сѐ поретко го прават. Препорачана прцедура е магнетната резонанца на мала карлица, а на крај се прави и биопсија на простатата. Тоа е рутинска процедура која се изведува со локална анестезија. Се земаат околку 12 исечоци и се предаваат на патохистолошки преглед и во зависност од резултатите од биопсијата, доколку се утврди дека се работи за рак на простата, се носи одлука и за начините на третман.
Најчесто, се утврдува дека се работи за аденокарцином на простатичните жлезди. Важно е да се испита кој стадиум е карциномот. Доколку е прв стадиум, тогаш е добро диференциран, но доколку е трет стадиум е лошо диференциран и е многу повеќе малиген од првиот. Во тој случај е важно да се испита и инвазијата на лимфните јазли и врз основа на тоа се одлучува каков ќе биде понатамошниот третман.
Колку често се јавува рак на простата кај мажите?
Проф. д-р Хаџи Ѓокиќ: Карциномот на простата е доста чест кај мажите. Според овој критериум е на трето место зад карциномите на дебелото црево и ректумот и карциномот на белите дробови. Но, иако е многу чест, има и една добра страна, што не е инвазивен. Тој е бавно-еволутивен, а заболените можат да имаат добри прогнози и да живеат и 20 години, иако имаат рак на простата. Ова особено важи доколку навреме го откриле, поточно во стадиум кога е локализиран на самата простата, односно во стадиум кога не ја пробил нејзината капсула и нема метастази. Најчесто, ракот на простата дава метастази во коските на карлицата и лумбосакралниот рбет. Дијагностички, потребно е да се направи и сцинтиграм на коскениот систем.
Каков е третманот на ракот на простата?
Проф. д-р Хаџи Ѓокиќ: Кога ќе се дијагностицира ракот на простата, најдобар третман е оперативниот, поточно радикалната простатектомија. Во тој случај се отстранува простатата, скротумите и карличните лимфни жлезди. Тоа е радикална метода која има одлучни резултати. Може да се работи ретропубична радикална простатектомија со отворен рез или може да се изврши перинеален пристап, а за тоа одлучува хирургот. Ракот на простата може да се третира и со лапароскопска и со интервенција со робот. Тоа се нови методи кои имаат одредени предности, но доколку се споредат со отворената метода нема големи разлики во крајниот исход, во бенефитот или во понатамошниот квалитет на живот на пациентот.
Хируршкиот третман на карциномот на простата може да се спроведува и во случаи на рецидив, а со добар успех може да се спроведе и зрачна терапија. Во некои случаи се применува и тотална андрогена блокада, односно се блокира производството на тестостерон, бидејќи хормонот влијае и го поттикнува развојот на ракот на простатата. Овој карцином е хормон-зависен, исто како и карциномот на дојката кај жените.
На која возраст треба мажите да го направат првиот преглед кај уролог?
Проф. д-р Хаџи Ѓокиќ: Мажите не би требало да чекаат да добијат било кој од симптомите кои упатуваат на рак на простата за да посетат уролог. Напротив, секој маж над 45 години мора двапати годишно, без никакви симптоми или повод, да се јави на уролог и да направи рутински анализи. Ова е особено важно бидејќи ракот на простата може да не даде никакви симптоми и заради тоа постои опасност да се открие во повисок стадиум.
