„Голем дел од постковид компликациите се поврзани со кардиопулмоналниот систем. Кардијалните проблеми вклучуваат: миокардитис, перикардитис, аритмија и исхемија. Додека пак, најчестите пулмонални компликации вклучуваат: бактериска пневмонија, пневмоторакс и плеврална ефузија. Други системски постковид симптоми вклучуваат: замор, главоболка, болки по телото, диспнеа, анксиозност, депресија…“, објаснува проф. д-р Милка Клинчева, супспецијалист по кардиологија, која вели дека е потребно да не се занемарува појавата на какви било симптоми и да се консултира лекар.
Некои луѓе, особено оние кои преживеале тешка форма на болеста КОВИД-19, во периодот по прележувањето се соочуваат со мултиоргански последици или автоимуни состојби, чии симптоми траат со недели или месеци по болеста. Мултиорганските постковид последици може да вклучуваат многу системи како срцето, белите дробови, бубрезите, кожата и мозокот. Што всушност претставува постковид синдромот?
Проф. д-р Клинчева: Постковид синдромот се дефинира како присуство на знаци и симптоми, кои се јавуваат во тек и после прележување на инфекција со КОВИД-19, и продолжуваат 12 недели (3 месеци), а притоа не се објаснуваат со друга дијагноза. Голем дел од постковид компликациите се поврзани со кардиопулмоналниот систем. Кардијалните проблеми вклучуваат: миокардитис, перикардитис, аритмија и исхемија. Додека пак, најчестите пулмонални компликации вклучуваат: бактериска пневмонија, пневмоторакс и плеврална ефузија. Други системски постковид симптоми вклучуваат: замор, главоболка, болки по телото, диспнеа, анксиозност и депресија. Исто така може да се појават и синдромот на Жилиан-Баре, енцефалитис, полинеуропатија, депресивен синдром, делириум и психоза кои се најчестите невропсихијатриски компликации. Длабока венска тромбоза и белодробна тромбемболија, како и акутна бубрежна слабост се исто така можни компликации.
Затоа е потребно да не се занемарува појава на какви било симптоми и да се консултира лекар.
Некои од симптомите вообичаени за долгиот Ковид, како што се палпитации, вртоглавица, болка во градите и отежнато дишење, може да се должат на проблеми со срцето – или на фактот дека сте биле заразени со САРС-КоВ-2. Може ли КОВИД-19 да го оштети срцето и на кој начин, со оглед на тоа дека првенствено станува збор за респираторно заболување?
Проф. д-р Клинчева: Самиот вирус КОВИД-19 се врзува за трансмембранскиот рецептор ангиотензин конвертирачки ензим 2 на клетките домаќин: пневмоцити, макрофаги, ендотелни клетки, миокардни клетки (мускулните клетки на срцето) водејќи до инфламација (воспаление) и мултиорганска слабост. Инфекција на ендотелните клетки води до микро и макроваскуларни пореметувања. Овие пореметувања можат да доведат до дестабилизација на атеросклеротски плак и развој на акутен коронарен синдром (инфаркт на миокардот срцевиот мускул).
Инфекцијата на респираторниот тракт со САРС–КоВ-2, особено на пневмоцити тип 2 води до системска инфламација и прекумерна реакција на имунолошкиот систем. Ова води во т.н. „цитокинска бура“, при која се зголемува нивото на цитокините како што се интерлеукин 6, интерлеукин 7 и интерлеукин 22.
Голем дел од постковид компликациите се поврзани со кардиопулмоналниот систем. Кардијалните проблеми вклучуваат: миокардитис, перикардитис, аритмија и исхемија. Додека пак, најчестите пулмонални компликации вклучуваат: бактериска пневмонија, пневмоторакс и плеврална ефузија
Последователно на ова, можно е активираните Т-лимфoцити и макрофаги да го инфилтрираат (засегнат) и инфицираат миокардот (срцевиот мускул). Ова води до развој на воспаление на срцевиот мускул (миокардитис) и оштетување на срцевиот мускул. Покрај индиректното оштетување на миокардот со имунитетот, можна е и директна вирусна инвазија на срцевиот мускул што води до оштетување на срцевите мускулни влакна и можен развој на аритмии.
Магнетната резонанца на срце претставува златен стандард за дијагностицирање на многу срцеви заболувања, меѓу кои е и дијагностицирањето на воспаление на срцевиот мускул. Оваа метода ни овозможува проценка на контрактилната функција на срцето, проценка на воспаление, едем и некроза. Присуството и проширеноста на некроза во срцевиот мускул има дијагностичка и прогностичка способност
Миокардитисот e потенцијалнa постакутна срцевa секвелa на KОВИД-19, која произлегува од адаптивните имунолошки реакции. Впрочем, ризикот од миокардитис и други инфламаторни срцеви состојби е многу поголем кај луѓето кои биле заразени со вирусот. Кои се најчестите симптоми на миокардитис и кога треба пациентот да се јави на лекар?
Проф. д-р Клинчева: Миокардитисот е позната дијагноза од претходно. Многу различни вируси, меѓу кои е вирусот на грипот (инфлуенца) може да предизвикаат миокардитис. Воспалението на срцевиот мускул може да биде предизвикано и од многу бактерии (стафилококи, стрептококи), некои паразити, дури и фунги. Патофизиолошкиот механизам на развој на воспаление е сличен кај сите предизвикувачи. Разликата е во честотата на развојот на воспалението. Се смета дека миокардитис може да се развие кај 1% од луѓето кои се заразуваат со вирусот на инфлуенца (грип). За разлика на ова, миокардитис после КОВИД се сретнува кај 10-15% од луѓето. Нашата статистика го потврдува ова мислење.
Најчестите симптоми на миокардитис се: забрзана и неправилна работа на срцето, замор, гушење, понекогаш и во мирување, градна болка, малаксаност. При појава на овие симптоми потребно е да се направи кардиолошки преглед, бидејќи истите или слични симптоми се јавуваат и при други кардиолошки дијагнози. Тоа ќе овозможи поставување на вистинската дијагноза.
Која е предноста на магнетната резонанца при дијагностицирање на срцеви заболувања?
Проф. д-р Клинчева: Магнетната резонанца на срце претставува златен стандард за дијагностицирање на многу срцеви заболувања, меѓу кои е и дијагностицирањето на воспаление на срцевиот мускул. Оваа метода ни овозможува проценка на контрактилната функција на срцето, проценка на воспаление, едем и некроза. Присуството и проширеноста на некроза во срцевиот мускул има дијагностичка и прогностичка способност.
Миокардитисот не може да се дијагностицира со ехо на срце. Со ехокардиографијата и присуство на биохемиски маркери може да се постави сомнение за миокардитис, кое треба да се потврди или отфрли токму со магнетната резонанца на срце.
80% од кардиоваскуларните заболувања можат да се спречат доколку се контролираат ризик факторите кои водат до кардиоваскуларни заболувања. Тука спаѓаат контрола на крвниот притисок, нивото на масти во крвта, нивото на гликемија (шеќер) во крвта, како и одржување на телесната тежина во граници на нормала и секако последно, но не најмалку важно, практикување на редовна физичка активност
Освен миокардитис, со магнетната резонанца на срце може да се добијат многу информации за структурата и функцијата на срцето, да се дијагностицираат многу кардиомиопатии, вродени и стекнати срцеви маани, проценка на ризик од ненадејна смрт, проценка на мултисистемски инфламаторен одговор, кој од страна на срцето може да биде во форма на миокардитис, перикардитис (воспаление на обвивката на срцевиот мускул) или транзиторна систолна дисфункција.
Најголемата предност на магнетната резонанца на срце се состои во тоа што е единствена неинвазивна метода, која ни го покажува квалитетот на срцевиот мускул. Притоа, тоа е безбедна метода, која користи контрастно средство кое може да се користи и кај пациенти со бубрежна слабост.
Каков е исходот на постковидниот миокардитис?
Проф. д-р Клинчева: Најголемиот број случаи се со добра прогноза. Пациентите добиваат терапија за превенција или третман на срцева слабост. Се препорачува мирување и се забранува спортување во следните шест месеци. Потешките случаи е потребно да се хоспитализираат.
Како се пресметува ризикот за кардиоваскуларни заболувања, кои се ризик факторите и на што треба да се обрне посебно внимание со цел зачувување на здравјето и навремено откривање на можните кардиоваскуларни проблеми?
Проф. д-р Клинчева: Секој човек треба да го знае својот ризик за кардиоваскуларни заболувања. Тоj се пресметува врз основа на проценка за постоечките ризик фактори, возраст, пол и генетика. Превентивните кардиолошки прегледи се клучни за навремено откривање на можни проблеми. Тие се состојат во прецизна проценка на кардиоваскуларниот ризик кај секој поединец. 80% од кардиоваскуларните заболувања можат да се спречат доколку се контролираат ризик факторите кои водат до кардиоваскуларни заболувања. Тука спаѓаат контрола на крвниот притисок, нивото на масти во крвта, нивото на гликемија (шеќер) во крвта, како и одржување на телесната тежина во граници на нормала и секако последно, но не најмалку важно, практикување на редовна физичка активност. (Р.П.)
