ПИШУВА:
Катерина Шекеровска – Димовска
Урогениталниот пролапс е сложена состојба која се карактеризира со пореметена анатомска позиција на засегнатите органи во комбинација со нивна нарушена функција. „Жената најчесто не е свесна дека тој постои се додека не биде откриен при интравагинален преглед. Понапреднатите степени на спуштање на вагината, мочниот меур и/или утерусот и самите пациентки го чуствуваат и/или го идентификуваат како натежнување/влечење, особено кога се движат. Може да се појават и болки, често и во лумбалниот дел на кичмата, проблеми со празнење на мочниот меур и чувство дека е непотполно испразнет и/или болка, печење при мокрење. Најчесто пролапсот е проследен со постоење и на стрес инконтиненција на урината“, објаснува проф. д-р Васил Илиев, специјалист гинеколог акушер – супспецијалист урогинеколог.
Професоре, пролапсот или спуштањето на гениталните органи кај жените претставува многу непријатна и чувствителна состојба при што доаѓа до поместување на матката, вагината и мочниот меур од нивната нормална позиција. Зошто се случува ова и кои се факторите кои влијаат врз појавата на пролапс?
Проф. д-р Илиев: Пролапсот на гениталните органи и мочниот меур е познат и како урогенитален пролапс. Тој е сложена состојба и се карактеризира со пореметена анатомска позиција на засегнатите органи во комбинација со нивна нарушена функција. Значи, поедноставно кажано, кога зборуваме за пореметена анатомска позиција се работи за кила на еден или на повеќе делови од внатрешните и/или надворешните генитални органи на жената и на мочниот меур или уретрата (изводниот мочен канал). Кога зборуваме за нарушена функција на некоја компонента на урогениталниот пролапс, всушност треба да објасниме дека станува збор за проблеми со мокрењето. Тие може да бидат: зачестено мокрење со или без чувство на нагон за мокрење односно стрес инконтиненција (подмочување при напор, кашлање, кивање, смеење, сексуален однос итн.); некомплетно празнење на мочниот меур; уроинфекции како и пореметени или неможни сексуални односи. Причините за настанување се многубројни, но предоминантни се: возраст, породувања (особено вагинални/природни), обезност, физичка работа, наследни фактори, слабост на мускулно-потпорни структури итн.
Гениталниот пролапс е многу честа појава, при што околу 50 проценти од жените имаат одреден степен на пролапс. Кои се симптомите и динамиката со која се развива?
Проф. д-р Илиев: Нашата популација жени, односно белата раса воопшто, е поподложна на овие заболувања. Дури 50 % жени кои имаат над 30 години, се соочуваат со некој степен на нарушена статика на урогениталниот комплес и/или некој степен на инконтиненција на урината. Што се однесува до пролапсот, жената најчесто не е свесна дека тој постои се додека не биде откриен при интравагинален преглед. Понапреднатите степени на спуштање на вагината, мочниот меур и/или утерусот и самите пациентки го чуствуваат и/или го идентификуваат како натежнување/влечење, особено кога се движат. Може да се појават и болки, често и во лумбалниот дел на кичмата, проблеми со празнење на мочниот меур и чувство дека е непотполно испразнет и/или болка, печење при мокрење. Најчесто пролапсот е проследен со постоење и на стрес инконтиненција на урината.
Нетретиран пролапс во почетна фаза, води до негова прогресија во комплетен пролапс. Решението за комплетниот пролапс е секако покомпликувано и со поопсежни оперативни зафати бидејќи во оваа финална фаза веќе постои ограничена мобилност на афектирана особа поради болки, испаѓање на органите надвор од влезот на вагината и создавање на рана на испаднатиот орган (особено често кога постојат и атрофични промени)
Во што се состои третманот на гениталниот пролапс и дали кај нас се достапни реконструктивни оперативни интервенции?
Проф. д-р Илиев: Токму и мотивот за ова интервју е да помогнеме во подигање на свеста за постоење на ефикасен третман на пролапсот на гениталните органи и стрес инконтиненцијата на урина. Се работи претежно за вагинални операции кои се минимално инвазивни. Престојот во болница е кус, опоравувањето брзо. Тоа овозможува враќање на секојдневните обврски во најкус можен рок. Мојата пракса токму во имплементација на овие модерни реконструктивни интервенции е долгогодишна. Особено би ја истакнал интервенцијата за решавање на стрес инконтиненција на урината. Мора да потенцирам дека оваа интервенција покажува најдобри резултати на компаративните анализи со светските центри за урогинекологија. Имено се работи за трансвагинална апликација на мала трака од специјален материјал која трајно ја врши функцијата на сфинктер на мочниот меур во напон со што трајно се решава стрес инконтиненцијата на урина. Самата интервенција трае околу 15 минути и жената си оди дома истото попладне или утредента (по избор).
Колку време е потребно за закрепнување и враќање на секојдневните активности, како и на нормален сексуален живот, и колкави се шансите за враќање на пролапсот во понатамошниот период?
Проф. д-р Илиев: Закрепнувањето после корективните вагинални операции е индивидуално, но сепак, се работи за кус рок. При поголема корективна операција обично потребно е една недела. А после интервенцијата за стрес инконтиненција, само некој ден е сосема доволно. Знаете имам пациентки кои после некој ден од исписот од болница ме бараат да потврдат дека не згрешиле што се вратиле на работа. Реално, продолжувањето со животот е сосема природно, бидејќи тие се комплетно подготвени.
Постоење на инконтиненција која ќе остане нетретирана води и до надразнување на кожата, перманентен мирис на урина што е често причина за социјална изолација. Такви пациентки многу често за да не се подмочаат одат програмирано да го празнат мочниот меур со што го намалуваат неговиот капацитет, па потоа страдаат и од дополнителни проблеми
Дел од жените живеат со непријатен пролапс на гениталните органи. Што се случува кога истиот ќе остане нетретиран?
Проф. д-р Илиев: Да, за жал голем број жени кај нас мислат дека на возраста на која се наоѓаат е нормално да имаат пролапс или инконтиненција. Само да спомнам дека токму затоа се овие написи, интервјуа се со цел да се информира женската популација дека и пролапсот на урогениталните органи како и инконтиненцијата се успешно и трајно решливи. Недозволиво е денеска во 21 век поради овие состојби жените од која било возраст да се помират со намален квалитет на живот. Нетретиран пролапс во почетна фаза, води до негова прогресија во комплетен пролапс. Решението за комплетниот пролапс е секако покомпликувано и со поопсежни оперативни зафати бидејќи во оваа финална фаза веќе постои ограничена мобилност на афектирана особа поради болки, испаѓање на органите надвор од влезот на вагината и создавање на рана на испаднатиот орган (особено често кога постојат и атрофични промени).
Постоење на инконтиненција која ќе остане нетретирана води и до надразнување на кожата, перманентен мирис на урина што е често причина за социјална изолација. Такви пациентки многу често за да не се подмочаат одат програмирано да го празнат мочниот меур со што го намалуваат неговиот капацитет, па потоа страдаат и од дополнителни проблеми.
Kако да се намали ризикот од пролапс, дали и колку помагаат Кегеловите вежби и во што се состојат другите превентивни мерки?
Проф. д-р Илиев: Се смета дека добар придонес за превенција на настанување на пролапс на урогениталните органи и/или инконтиненција на урината се: Кегеловите вежби на прво место, но и активен животен стил, избегнување на обезност и редовни урогинеколошки контроли со сите специфични тестови за откривање на суптилните пореметувања, нивно рано откривање и навремено решавање со минимален пристап.
