Најдобра превентива од секоја инфекција е знаењето. Ако сексот во едно општество е табу тема, ако младите учат за сексуалните односи од улица ќе имаме и имаме сериозни проблеми. Јас лично ќе бидам среќен, тоа е и моја заложба да се воведе предмет – сексуално воспитување во основните училишта. Само така со научен пристап ќе ги едуцираме младите, ќе знаат како и кога треба да се заштитат”, објаснува проф. д-р Вело Маркоски кој е автор на книгата ” И животот e сексуално пренослив”, а е автор и на повеќе од 90 научни трудови, но и претседател на Првиот Семакедонски конгрес на лекари, стоматолози и фармацевти на Македонија.
Во рамки на 6. Меѓународен конгрес на микробиолози кој се одржа во Охрид имавте предавање на тема „Сексуално преносливи инфекции како глобален проблем.” Ќе можете ли во кратки црти да ни објасните нешто околу темата и од каде идејата за истата?
Проф. д-р Маркоски: Сексуално преносливите болести се голем реален здравствен проблем. Над 400 милиони годишно во светски рамки се заболуваат од инфекции , а најчести се гонорејата, кламидија инфекциите, трихомонас вагиналис и сифилисот. Покрај нив, застапени се и ХИВ, хуман папилома вирусот, хепатитис Б и херпес симплех тип 2 инфекциите. Покрај големата смртност овие болести оставаат инвалидитет, а за лекување на истите се трошат огромни финансиски средства. Исто така, СПИ се главната причина за стерилитет кај двата пола. Ако порано главно причините за стерилитет се бараа кај жените, денес подеднаква процентуална застапеност на стерилитет се открива и кај мажите и кај жените.
Дали во склоп на предавањето имавте и некое истражување и на кои инфекции беше ставен акцентот?
Проф. д-р Маркоски: Подолго време ги следам овие инфекции како на глобално ниво така и на ниво на Република Македонија. Мотив за ова како инфектолог ми беше фактот што ние немаме организиран и систематски пристап кон овие инфекции. Кај женската популација во најголемиот процент СПИ ги менаџират гинеколозите, по мое мислење доста успешно. Меѓутоа машката популација не е покриена, па мажите кога имат проблем принудени се да лутаат. Некои инфекции ги лечат инфектолозите, други дерматовенеролозите, трети уролозите и т.н. Се наметнува како неопходно воведување на нова специјалност по СПИ во Македонија, по примерот на некои западни земји. Ние на УГД Штип односно на Факултетот за медицински науки веќе воведовме предмет „сексуално преносливи инфекции“ и веќе четири генерации од идните лекари ги имаат стекнато неопходните знаења за СПИ.
Дали Македонците доволно се запознаени со начинот на превентива и заштита, кое е Вашето генерално мислење?
Проф. д-р Маркоски: Во Македонија нема официјална државна стратегија за справување со СПИ. Само за поединечни инфекции има програми од Министерството за здравство. Невладините организации се најактивни во овој поглед, а тука во преден план се ставени ХИВ и Хепатитис Б. За жал, поголемиот дел од овие инфекции воопшто не се регистрираат. Исто така, не е со закон задолжително пријавување на СПИ. Поради тоа ние сме во една пародоксална состојба да одредени инфекции воопшто или многу малку ги имаме на хартија. Тоа не значи дека ги немаме,a тоа е уште полошо затоа што кога овие инфекции не се препознаваат, со тоа и не се лечат и не се преземаат превентивни мерки. Така на пример, ако во светот се пријавуваат околу шест милиони случаи годишно со сифилис, во Макеоднија во последниве 10 години во просек се по два случаи, а во соседниве држави годишно на 100 илјади жители се регистрираат по четири до осум случаи на сифилис. Исто е и со гонореата, во светот има околу 85 милиони случаи, а кај нас по три-четири случаи годишно.
Како и на кој начин може да се подигне свеста кај помладата популација за да се заштитат од сексуалните инфекции?
Проф. д-р Маркоски: Најдобра превентива од секоја инфекција е знаењето. Ако сексот во едно општество е табу тема, ако младите учат за сексуалните односи од улица ќе имаме и имаме сериозни проблеми. Јас лично ќе бидам среќен, тоа е и моја заложба да се воведе предмет – сексуално воспитување во основните училишта. Само така со научен пристап ќе ги едуцираме младите, ќе знаат како и кога треба да се заштитат. Сметам дека и лично дадов придонес за подобра превенција од СПИ со пишувањето и издавањето на книгата со наслов „И животот е сексуално пренослив”, во која се опишани инфекциите кои можат да се добијат по сексуален контакт, но исто така се опишани и анатомијата и физиологијата на сексуалниот однос.
