Историја на трансплантацијата на матични клетки од папочна врвца

До денес трансплантацијата на матични клетки се користи при многу болести и состојби како мултиплекс склероза, регенерација на срцевиот мускул и оштетување на срце кај деца.

Во светот се направени преку 50 000 трансплантации на матични клетки од папочна врвца за лекување леукемија, како и други имунолошки и метаболички нарушувања и недостатоци кај деца и возрасни. Овој метод кој во медицината се применува неполни 30 години се смета за револуционерен, особено во лекувањето на деца со малигни заболувања на крвта.
Првата трансплатнација на матични клетки е направена во мај 1989 година, од крв на папочна врвца. Интервенцијата е изведена во Северна Каролина, САД, врз пациентот Метју Фароу кој тогаш имал пет години и боледувал од Фанконијева леукемија. Тој бил лекуван со матични клетки од крвта на папочната врвца која била земена од при раѓањето на неговата помлада сестра. Американскиот научник кој ги сочувал матичните клетки бил д-р Хал Броксмајер, а трансплантацијата ја извршила д-р Елејн Глукман во болницата Сент Луиз во Париз. Момчето кое бил првиот пациент, Метју денес е оженет и има деца.


Развојот на ваквата трансплантација продолжил и во 1993 година, пациентот Мич Санта бил првиот кој на двегодишна возраст примил матични клетки од крв на папочната врвца од несроден донор.
Две години подоцна, во февруари 1995 година, д-р Мари Лауглин ја направила првата трансплатнација на матични клетки од папочна врвца во терапија на лекуемија на возрасен пациент. Во ноември 1997 година, Стивен Спраг бил првиот возрасен пациент кој добил трансплант од матични клетки од крв на папочна врвза кои биле размножени во лабораторија пред терапијата. Тој боледувал од хронична мелоична леукемија, а интеревнцијата ја извршил д-р Ендру Пекора.
Кратко по раѓањето на Џеси Лингер и била поставена дијагноза на тумор на окото, при што биле зафатени двете очи и ‘рбетниот мозок. Терапијата со матични клетки од крв од папочна врвца била направена во Торонто, Канада, а биле користени матични клетки кои нејзините родители ги чувале од нејзиното раѓање. Таа била првото дете кое било спасено благодарение на сопствените матични клетки.
Три години подоцна, на само шестмесечна возраст Андреј бил првиот пациент на кому му била извршена трансплантација на матични клетки во насока на излекување на тумор на мозокот (медулобластом). Терапијата била извршена на Универзитетската детска болница во Братислава.


Доктор Амар Хавани со своите колеги на Мајо клиниката во САД ја дал првата потврда за автологна употреба на матичните клетки во лекување на леукемија (пациентот кој се лекува добива свои матични клетки). Тој потврдил дека ги тестирал матичните клетки од папочната врвца за да се увери дека тие не содржат генетски мутации кои постојат во туморските клетки.
Во февруари 2005 година, Аби Пел била првото дете кое ги примило сопствените матични клетки во рамките на експериментална терапија на повреда на мозокот, која се појавила како последица на недостаток на кислород при породувањето. Два месеци подоцна, во мај 2005 година, д-р Џоан Курзберг со своите колеги објавила прв научен труд кој потврдува дека примената на матични клетки од крвта на папочната врвца може да ги стопира невролошките последици на некои метаболички пореметувања, така што им помага на пациентите нивниот организам да произведе одредени ензими кои му недостасуваат. Истата година, во октомври Џејк Лиао било првото дете кое добило матични клетки од свој роднина за да му биде ивршена терапија на ретка и фатална болест на кожата – булозна епидермолиза. Во истиот период тим на научници од Минесота под водство на д-р Јакуб Толар открил дека матичните клетки може да го научат телото да прозведува протеини кои и недостасуваат на кожата.


Во ноември 2007 година Мартин Еванс, Марио Капечи и Оливер Смитис добија Нобелова награда во областа на медицината за својата работа на генетиката и ембрионалните матични клетки.

Д-р Чарлс Кокс и неговите колеги во американското стручно списание Неврохирургија објавија резултати во кои наведуваат охрабрувачки резултати кога е во прашање терапијата на трауматски повреди на мозокот кај деца со матични клетки. Во 2012 година започнати се студии за терапија на деца со аутизам со матични клетки од папочна врвца.

Британскиот научник Џон Гурдон и Јапонецот Шинија Јаманака во ноември истата година добиваат Нобелова награда за работата на репрограмирање на телесните клетки на возрасни лица во ембрионална состојба. Нивното откритие дека зрелите клетки можат да бидат репрограмирани во матични клетки го револуционираше сфаќањето за развојот на клетките и организмите.
Во јануари 2013 година, д-р Мариа Креиг – детски ендокринолг отпочнува студија за прво клиничко испитување во кое се врши автологна примена на матични клетки во терапија на деца со дијабетес тип 1. Се верува дека оваа студија ќе помогне и покаже дека примената на трансплантацијата може да доведе до спречување на автоимуните процеси кои доведуваат до појава на дијабетес тип 1.
До денес трансплантацијата на матични клетки се користи при многу болести и состојби како мултиплекс склероза, регенерација на срцевиот мускул и оштетување на срце кај деца.