Историја на вакцината

Вакцинација претставува постапка со која одредени антигени се внесуваат во организмот. Внесувањето се врши со вакцина. Целта на вакцинацијата е создавање на имунитет на одредена болест. Имунизацијата се смета за најефикасна и најевтина метода за спречување и ширење на заразните болести.

Вакцината може да содржи живи, но и ослабени патогени бактерии или вируси, мртви или деактивирани патогени или само издвоени специфични протеини на дадениот патоген.

Големите сипаници се првото заболување кое луѓето се обиделе да го спречат со вакцинацијата. Се тврди дека вакцинирање против сипаници е правено во Кина или Индија веќе во II век пред новата ера.

Вакцината за големи сипаници била создадена во 1796 година од британскиот лекар Едвард Џенер, но уште шестмина други научници тоа го направиле пред него. Тој и за прв пат го употребил зборот вакцина. Имунизацијата била наречена вакцинација латински: vacca—крава), поради тоа што првите вакцини се правеле од релативно безопасен вирус на кравји сипаници на основ на што можело да се развие одреден степен на имунитет против опасните и заразни смртоносни болести како што се сипаниците.

Луис Пастер продолжил да го развива концептот преку неговата работа во полето на микробиологија.

Големите сипаници биле инфективна и смртоносна болест која причинувала смрт кај 20–60 % од инфицираните возрасни лица и над 80 % кај инфицираните деца. Кога големите сипаници биле конечно искоренети во 1979 година, бројот на мртви од оваа болест достигнал околу 300–500 милиони луѓе во 20 век.

Според Светската здравствена организација (СЗО) денес достапни се лиценцирани вакцини за превенција или помош при превенција и контрола на 25 инфекции.

  • Во 1885 година Луј Пастер ја открива вакцината против беснило,
  • Во 1900 година откриена е вакцина против дифтерија и тетанус,
  • Во 1927 година откриена е вакцината против туберкулоза,
  • Во 1955 година откриена е вакцината против парализа,
  • Во 1960 година откриена е вакцината против морбили и заушки.

Првата вакцинација во Македонија е воведена во 1948 година со воведување на вакцинација против туберкулоза.

Македонија согласно препораките на Светската здравствена организација во последните години воведе нови вакцини и тоа, вакцина против Хепатитис Б во 2004 година, вакцина против Хемофилус инфлуенца тип Б во 2008 година, како и вакцина против Хуман папилома вируси во 2009 година.

Согласно важечкиот календар за имунизација континуиранa задолжителна имунизација се спроведува против следните болести: вирусна жолтица Б (Hepatitis B), туберкулоза (Tuberculosis), заболувања предизвикани од хемофилус инфлуенца тип Б (Хиб), дифтерија (Diphteria), тетанус (tetanus), голема кашлица (Pertusis), детска парализа (Poliomyelitis acuta), мали сипаници (Morbilli), заушки (Parotitis) и црвенка (Rubeolа) и заболувања предизвикани од хуман папилома вируси (ХПВ) за сите лица на одредена возраст, според каледарот за имунизација и годишната Програма за имунизација. Вакцинацијата е бесплатна за сите лица од 0-18 години без разлика на здравственото осигурување.