Од 1978 година, кога е родена Лујза Браун, првото бебе од постапка на вештачко оплодување, овој метод овозможил раѓање на преку 3,5 милиони деца ширум светот. Со се подобрата современа опрема, вештачкото оплодување покажува висок степен на успешност кој се движи од 22 до 40 % на износени бремености по првиот обид. Благодарение на вештачкото оплодување од кога во 1992 година во процедура е влезен и методот на микрофертилизација (интрацитоплазматска инјекција на сперматозоиди-ICSI), денес дефинитивно е разрешен и проблемот со машкиот стерилитет.
Првото бебе од епрувета во Македонија е родено на 29.12.2001 година на Клиниката за гинекологија и акушерство во Скопје. Ѓултен Адемовска од Скопје на 27 години преку процесот на ин витро оплодување го роди Албен, бебе на кое смејството чекало седум години. Процесот на ИВФ го изврши лекарски тим на Клиниката на чело со поранешниот директор на болницата, сега веќе починатиот проф. д-р Јован Тофоски.
Изненадувачки е податокот дека почетоците на вештачкото или ин витро оплодувањето не се од овој век, туку дека започнале векови пред 1800 година. Приказната за ИВФ можеби звучи како да е напишана за роман за научна фантастика, но вистината е докуменирана во престижни медицински списанија кои датираат уште пред нашето време.
Кон средината на 19-от век се бележи првиот запис за ИВФ, односно за лекарот под назив д-р Симс во Женската болница во Њујорк кој извел свежо интраутерино оплодување од сперма на сопруг. Оваа интервенција резултирала со бременост, која подоцна завршила со абортус. Лекувањето на неплодноста во тоа време главно се состоело од гинеколошка хирургија.
Во 1884 година, д-р Вилијам Панкоуст во Филаделфија ја направил првата инсеминација од донор користејќи семена течност на студент по медицина кој важел за некој кој најдобро изгледа во својата класа. Бидејќи донирањето било анонимно, ниту жената ниту мажот не биле информирани дека инсеминацијата се прави со туѓа сперма. За тоа, д-р Панкоуст ги информирал години подоцна, што во денешно време е законски казниво.
На почетокот на 1900 година направени биле многу истражувања за хормоните и нивната поврзаност со плодноста. Првата клиника за неплодност е отворена 1926 година во Масечусетс. Во 1934 година, Џорџ Пинкус извел ИВФ оплодување на зајци, но поради својата контраверзна студија бил отпуштен од Харвард. Првите сериозни истражувања за вештачко оплодување кај луѓе започнале во Њујорк од страна на д-р Џон Рок и д-р Менкин.
Првата бременост постигната преку ин витро оплодување била пријавена во од тимот на Универзитетот Монаш на Карл Вуд, Џон Летон и Алан Троунсон во 1973 година, но тоа траело само неколку дена и денес се нарекува биохемиска бременост. И тимот на д-р Ландрум Шитлес се обидел да изврши ИВФ во 1973 година, но неговиот одделенски претседател ја заменил постапката во последен момент. Три години подоцна ектопична бременост била пријавена од д-р Патрик Степти и д-р Роберт Едвардс.
Во 1977 година, лекарите Степти и Едвардс успешно ја спровеле пионерската концепција на вештачко оплодување што резултирало со раѓање на првото бебе од епрувета во светот, замислено со постапката на ИВФ. Првото бебе родено на 25 јули 1978 година преку методот на вештачко оплодување е Луиз Браун во Општата болница во Олдам, Манчестер, Велика Британија.
По низа регулаторни препреки, во САД во 1980 година се отвора прва клиника за ИВФ, која е во постојана трка со Австралија, која сепак се води дека е втората земја која истата година објавува дека направила бебе од епрувета. Но, САД во 1981 година го покажуваат резултатот. Елизабет Кар е првото бебе во САД добиено преку ИВФ методата за вештачко оплодување.
По објавувањето на ова успешно завршена бременост со ИВФ, напредокот на вештачкото оплодување се движел со молскавична брзина.
- подобрени биле лековите за плодност;
- ИВФ оплодените јајце-клетки почнале да се враќаат вагинално, наместо лапароскопски;
- интрацитоплазматска инјекција на сперматозоиди (ICSI) им овозможи на мажите со ниски сперматозоиди да станат татковци од 1992 година;
- трансферот на ембриони полека се придвижува од еден на ден 3, и денес се изведуваат на петтиот ден од страна на сите извонредни центри за плодност, бидејќи ембриолошките лаборатории станаа способни за безбедно култивирање на ембрионите на подолг период;
- техниките на биопсија на ембрионите се развиваа во побезбедно и попрецизно предвидување на генетскиот состав на ембрионот обидувајќи се да ги подобрат стапките на бременост и да го намалат ризикот од повеќекратна бременост и спонтан абортус.
Можноста преку овој метод да се направи и скрининг на некои болести на плодот пред да се имплантира во матката, во иднина дава решение за оние брачни парови кај кои не постои проблем со неплодност, туку постои оптоварување на семејни генетски фактори на едниот или двајцата родители и со тоа да добијат одговор на нивното прашање дали ќе може да имаат здраво дете.
