Успешната трансплантација овозможува нив живот, но и подобар квалитет на живот на пациентите и на многумина им нуди можност за враќање на нормален живот и работни активности.
Постојат два типа на трансплантација: кадаверична (од лице кај кое настапила мозочна смрт) и трансплантација од жив донор.
- Алогена трансплантација е употреба на органи, ткива и/или клетки, кои се отстранети од едно живо, односно мртво лице и употребени кај друго лице;
- Автологна трансплантација е употреба на клетки, односно ткива кои се отстрануваат и употребуваат кај исто лице.
ШТО ВЕЛИ ЗАКОНОТ: Како се станува донор на органи по смртта?
Можни донори на органи во Македонија се сметаат сите починати лица кои за време на животот, категорично, односно изречно писмено со изјава заверена на нотар не се спротивставиле на тоа.
Исклучок за ова, односно, нема да се земат делови од телото на умрено лице заради пресадување доколку двајцата живи родители, односно посвоители, брачниот другар, старателот или мнозинството од живите полнолетни деца најдоцна шест часа од констатирањето на мозочната смрт дадат писмена изјава дека не се согласуваат делови од телото од умреното лице да бидат земени заради пресадување, при што како мнозинство од полнолетни деца ќе се сметаат изјавите на сите деца, доколку умреното лице има едно или две живи деца, односно мнозинство од живите децата доколку има повеќе од две живи деца. Овие лица треба да бидат известени со телеграма за мозочната смрт во рок од еден час од нејзиното констатирање. Ако нема потврда дека лицата биле известени со телеграма, не може да се земаат делови од телото на умреното лице заради пресадување.
Изјавите за пресадување се доставуваат до Националниот координатор за трансплантација, кој ги чува и води евиденција на лица кои дале изјава, но тие може за време на својот живот во секој момент да ја отповикаат.
Делови од телото на умрено лице можат да се земат заради пресадување откако со сигурност, врз основа на медицински критериуми и на пропишан начин, е утврдено дека настапила смрт кај тоа лице. Смрт во таа смисла претставува неповратен престанок на функцијата на мозокот утврдена со клинички прегледи. Клиничките прегледи и другите дополнителни испитувања, како и начинот на утврдување на смртта на лице чии делови од тело може да се земат заради пресадување, ги утврдува Владата на Република Македонија на предлог на Министерството за здравство.
Смртта на лицето од кое може да се земат делови од телото заради пресадување ја утврдува комисија составена од најмалку тројца лекари формирана од министерот за здравство, која со сигурност ќе го утврди престанокот на работата на мозокот.
Лекар кој учествувал во лекувањето пред да настапи мозочна смрт, односно во утврдувањето на смртта на тоа лице, не може да зема и пресадува органи и ткива од умрено лице. Избор на дарител – умрено лице врши овластена здравствена установа, во зависност од органот или ткивото што се дарува, преку физички преглед, преглед на медицинското досие и историјата на однесување на дарителот, резултатите од лабораториските испитувања и постхумен преглед.
КОИ ОРГАНИ И ТКИВА НАЈЧЕСТО СЕ ТРАНСПЛАНТИРААТ:
Најчесто се трансплантираат:
- Бубрег (се прекинува потребата за дијализа)
- Панкреас ( се прекинува потребата за земање инсулин кај некои пациенти)
- Црн дроб, бели дробови, срце или тенко црево (кога органот неповратно ќе ја изгуби својата функција и е загрозен животот на пациентот)
Трансплантацијата на ткива се однесува на:
- Кожа – кај по живот опасни изгореници
- Срцева валвула или крвни садови – по одредена болест
- Рожница – при повреда на око
- Коска
