1. Туларемија
- Туларемијата е бактериолошка инфекција предизвикана од Francisella tularensis. Се пренесува преку залак од коњски муви или контакт со заразени животни (најчесто зајаци). Симптомите кај луѓето вклучуваат висока температура, чиреви на кожата, воспаление на лимфните јазли и респираторни проблеми.
2. Антракс
- Иако ретко, коњските муви можат да пренесуваат антракс (Bacillus anthracis), особено во сточарството. Оваа болест предизвикува сериозни инфекции кај животните, а може да биде смртоносна и за луѓето ако не се третира навреме.
3. Лоезис (Loiasis)
- Оваа болест ја предизвикува паразитот Loa loa, кој може да биде пренесен од залак на мува. Инфицираните лица може да доживеат болки во зглобовите, отекување, чешање и понекогаш движење на паразитот под кожата.
4. Сурра (Trypanosomiasis)
- Оваа болест ја предизвикуваат паразити од видот Trypanosoma evansi, кои се пренесуваат преку коњски муви кај животните, особено кај коњи, говеда и камили. Суррата предизвикува висока температура, слабост, губење на тежина и е смртоносна ако не се лекува.
5. Механички пренос на болести
- Коњските муви исто така може механички да пренесат патогени, како што се бактерии и вируси, од еден животински или човечки домаќин на друг. Тоа се случува кога мувата се храни на инфициран домаќин и потоа каснува друг, пренесувајќи ја инфекцијата.
6.Енцефаломиелитис
- Кај коњите, коњските муви можат да пренесат вируси кои предизвикуваат енцефаломиелитис, воспаление на мозокот и ‘рбетниот мозок, што може да биде фатално за животните.
Преносот на болести зависи од регионот, типот на патоген и животните или луѓето кои се каснати. Затоа е важно да се преземат мерки за заштита од каснување од коњски муви, особено во подрачја каде овие болести се познати.
Како ги пренесуваат болестите на луѓето?
Коњските муви пренесуваат болести на луѓето преку нивните каснувања. Еве како се случува процесот на пренесување:
1. Крвен оброк и механички пренос
- Коњските муви се крвопијци и се хранат со крв од животни и луѓе. Кога ќе каснат инфицирано животно или човек кој има патогени (бактерии, вируси или паразити) во крвта, тие можат да ги пренесат овие патогени на следниот домаќин при следното каснување.
- Овој вид на пренос е механички, што значи дека мувата не е директно заразена или инфицирана, туку само го носи патогенот на својата уста и го пренесува на друг домаќин кога ќе касне. Патогенот не се развива внатре во мувата, туку таа е само посредник. Пример за ваков пренос е преносот на антракс и туларемија.
2. Биолошки пренос
- Во некои случаи, патогените (особено паразитите) можат да се развиваат внатре во коњската мува и така да се пренесат. Ова се нарекува биолошки пренос, бидејќи патогенот минува низ дел од својот животен циклус внатре во мувата. На пример, паразитите како Loa loa (кои предизвикуваат лоазис) се развиваат во телото на мувата пред да бидат пренесени на луѓето.
3. Каснување и внесување патогени
- Кога коњската мува каснува, таа ги користи острите делови од својата уста за да ја исече кожата и да извлече крв. Овој процес создава мала рана, преку која патогените од нејзината уста можат да влезат директно во крвотокот на домаќинот. Поради големината на мувите и нивното агресивно каснување, тие можат да внесат значителна количина на патогени во раната.
4. Контаминација со крв
- Понекогаш, крвта од еден домаќин што останува на устата на мувата може да ја контаминира раната на друг домаќин при следното каснување, што овозможува пренос на инфекцијата.
5. Контакт со муви кои пренесуваат патогени
- Освен преку каснување, коњските муви можат да ги пренесуваат болестите и преку контакт со рани или лигавици, ако претходно биле во контакт со заразени животни или растителен материјал.
Пример за болести кои се пренесуваат:
- Туларемија: Се пренесува кога коњските муви каснуваат инфицирани животни, а потоа пренесуваат бактеријата Francisella tularensis на луѓето.
- Лоазис (Loa loa): Се пренесува кога мувата каснува и го вбризгува паразитот Loa loa во крвотокот на човекот.
- Антракс: Може да се пренесе механички преку контаминирана крв.
Преносот на болести од коњските муви е сериозен ризик, особено во области каде овие патогени се присутни.
Како се лечат овие болести пренесени од коњски муви и со кои средства?
Лечењето на болестите пренесени од коњските муви зависи од специфичната болест, но вообичаено вклучува употреба на антибиотици, антипаразитски лекови или поддржувачки терапии за олеснување на симптомите. Еве како се лекуваат некои од најчестите болести што ги пренесуваат коњските муви:
1. Туларемија
- Лекување: Туларемијата, која ја предизвикува бактеријата Francisella tularensis, обично се третира со антибиотици. Лековите од прва линија вклучуваат:
- Стрептомицин или гентамицин – Овие антибиотици се најчесто користени и се многу ефикасни.
- Доксaциклин и ципрофлоксацин – Може да се користат како алтернатива, особено за полесни случаи или за лица кои не можат да примат инјекции.
- Лекувањето трае од 10 до 21 ден, во зависност од тежината на инфекцијата. Со навремено лекување, повеќето пациенти целосно се опоравуваат.
2. Антракс
- Лекување: Антракс, кој го предизвикува бактеријата Bacillus anthracis, се лекува со:
- Пеницилин, доксациклин или ципрофлоксацин – Тие се користат како основни антибиотици за лекување на кожниот и респираторниот антракс.
- За случаи на инхалационен антракс, е потребна итна антибиотска терапија и поддржувачка нега во болница.
- Важно е брзо да се започне со третман, бидејќи антраксот може да биде фатален ако не се лекува навреме.
3. Лоазис (Loa loa)
- Лекување: Лоазис, предизвикан од паразитот Loa loa, се третира со антипаразитски лекови:
- Диетилкарбамазин (DEC) – Ова е главниот лек за лоазис и се користи за да ги убие возрасните паразити во телото. Терапијата трае од 21 до 28 дена.
- Во некои случаи, ако има високо ниво на паразити во крвта, третманот треба да се контролира за да се избегнат компликации од масовното уништување на паразитите.
- Дополнително, понекогаш се користат стероиди за намалување на воспалението и отокот.
4. Сурра (Trypanosomiasis)
- Лекување: Сурра, болест предизвикана од Trypanosoma evansi, се лекува со специфични антипаразитски лекови:
- Сурамин и меларсопрол – Овие лекови се користат за третман на оваа болест кај животни, но треба внимателно да се дозираат поради токсичноста.
- Лекувањето е предизвик поради хроничната природа на болеста, па е потребно рано дијагностицирање.
5. Механички пренесени инфекции (како антракс и други бактериски инфекции)
- Ако коњската мува пренесе бактериска инфекција преку механички пренос (на пример, со контаминирана крв), третманот зависи од типот на инфекцијата:
- Антибиотиците се главен лек. За бактериски инфекции, обично се користат пеницилин, амоксицилин, доксациклин или други антибиотици според чувствителноста на бактеријата.
Превенција и заштита:
- Инсектициди и репеленти: Користењето на репеленти против муви и инсекти, како што се оние на база на DEET, може да помогне во спречување на каснувања.
- Заштитна облека: Носењето облека која покрива поголем дел од телото, како долги ракави и панталони, може да ги намали шансите за каснување.
- Контрола на мувите: Намалувањето на популацијата на коњските муви преку инсектицидни третмани и елиминирање на нивните места за размножување (како стоечка вода) може да го намали ризикот од зарази.
Третманите се успешни ако се спроведат навремено, па е важно да се побара медицинска помош при сомнение за инфекција предизвикана од коњски муви.
Факти за коњски муви
- Прекари: чкртање, бриз мува или еленска мува
- Големина: типична коњскa мува има должина од 2,5 cm, но некои коњски муви се малку подолги.
- Изглед: Коњските муви може да се препознаат по нивните светли очи и еднобојни крилја.
Однесување на коњски муви
Коњската мува е инсект кој има репутација во многу различни земји. Коњските муви редовно ги напаѓаат и луѓето и животните, а по каснувањето, коњската мушичка се јаде со крвта на својата жртва. Коњските муви се доста опасни бидејќи лесно можат да пренесат болести.
Женката коњска мува е исто како комарец бидејќи бара крвен оброк богат со протеини и мора да се јаде пред да може да се размножи. Одредени сорти на коњски муви се неверојатно големи, додека други сорти се со големина на типична домашна мува. Во повеќето случаи, мувата се смета за гаден штетник, и покрај фактот што ги опрашува цвеќињата.
Коњските муви се инсекти кои ја цицаат крвта на луѓето, коњите и говедата. Жално е што дури и мало количество коњски муви може да ги направи активностите на отворено непожелни. Од година во година, нивото на интензитет на напад на коњска мува варира. Кога добитокот има голем број каснувања од коњски муви, вообичаено е да се запре производството на млечни производи. Коњската мува е секогаш активна во текот на денот и ја привлекува топлината, јаглерод диоксидот, сјајните површини и движењето. Коњските муви имаат остри делови од устата кои се како ножеви и тие ги користат овие делови за да ја исечат кожата на луѓето и животните.
