Бамјата (лат. Abelmoschus esculentus) е зеленчук кој припаѓа на семејството на слезови растенија (Malvaceae). Растението е едногодишно и се одгледува во тропските, суптропските, и топлите умерени региони низ светот. Бамјата е препознатлива по своите долги, зелени плодови кои се користат во кулинарството.
Хранлива вредност на бамјата:
Бамјата е нискокалорична храна која содржи важни хранливи материи. На 100 грама свежа бамја, таа обезбедува приближно:
- Калории: 33 kcal
- Јаглехидрати: 7 грама
- Протеини: 2 грама
- Масти: 0.2 грама
- Диетални влакна: 3.2 грама
- Вода: 90%
- Витамин C: 23 мг (околу 26% од дневната препорачана доза)
- Витамин K: 31.3 µг (околу 26% од дневната препорачана доза)
- Фолна киселина: 60 µг (околу 15% од дневната препорачана доза)
- Калциум: 82 мг
- Магнезиум: 57 мг
- Калиум: 299 мг
Здравствени придобивки на бамјата:
- Подобрување на дигестијата: Бамјата е богата со диетални влакна, кои помагаат во регулирање на варењето, спречување на запек и поддршка на здравјето на цревата.
- Контрола на шеќерот во крвта: Влакната во бамјата помагаат во стабилизирање на нивото на гликоза во крвта, што е корисно за луѓето со дијабетес.
- Поддршка за здравјето на срцето: Со низок процент на маснотии и содржина на влакна, бамјата може да помогне во намалување на нивото на холестерол, што е корисно за здравјето на срцето.
- Антиоксидантно дејство: Бамјата содржи витамин C и други антиоксиданти кои помагаат во заштитата на клетките од оштетување од слободните радикали.
- Поддршка за имунитетот: Витамин C, кој го има во бамјата, помага во зајакнување на имунолошкиот систем.
- Поддршка за здравјето на коските: Бамјата е добар извор на калциум и витамин K, кои се неопходни за здравјето на коските и превенција на остеопороза.
- Намалување на воспаленијата: Благодарение на своите антиоксидантни својства, бамјата може да помогне во намалување на воспалителните процеси во телото.
Нутритивна вредност:
Бамјата е богата со важни витамини и минерали, кои се неопходни за оптимално функционирање на телото. Таа е особено добра за одржување на здравјето на кожата, имунолошкиот систем и дигестивниот систем. Исто така, е нискокалорична, што ја прави одличен избор за оние кои внимаваат на својата телесна тежина.
Поради своите хранливи својства, бамјата може да биде вреден додаток во исхраната на луѓето кои сакаат да го подобрат своето здравје на природен начин.
Дали бамјите можат да бидат штетни по човековото здравје со внесот во организмот?
Бамјата генерално се смета за многу здрава и безбедна за консумирање, но како и со секоја храна, постојат неколку аспекти на кои треба да се внимава:
Потенцијални штетности:
- Оксалати: Бамјата содржи оксалати, кои кај некои луѓе можат да придонесат за формирање на камења во бубрезите. Лицата кои имаат историја на камења во бубрезите или други проблеми со бубрезите треба да бидат внимателни со внесот на бамја.
- Високо ниво на фруктоолигосахариди (FODMAPs): Бамјата содржи фруктоолигосахариди, кои можат да предизвикаат дигестивни проблеми кај лицата со синдром на нервозно дебело црево (IBS) или други чувствителности на храна. Тоа може да доведе до гасови, надуеност и други симптоми на непријатност.
- Интеракција со лекови: Бамјата содржи компоненти кои можат да го намалат апсорпцијата на одредени лекови. На пример, бамјата може да го намали ефектот на метформин, лек кој се користи за управување на дијабетес. Ако земате лекови за контрола на шеќерот во крвта или други медицински третмани, консултирајте се со лекар пред редовно да внесувате бамја во исхраната.
- Алергии: Иако ретко, некои луѓе може да бидат алергични на бамја. Симптомите на алергија можат да вклучуваат чешање, осип, надуеност или потешкотии со дишењето.
- Голема количина на влакна: Иако влакната се генерално корисни, прекумерното внесување на влакна од бамјата може да доведе до дијареа или дигестивна непријатност кај некои луѓе, особено ако не се внесуваат доволно течности.
Заклучок:
Бамјата е здрава храна со многу придобивки, но, како и секоја друга храна, најдобро е да се консумира умерено и да се внимава на можни индивидуални реакции. Ако имате специфични здравствени проблеми или земате лекови, секогаш е добро да се консултирате со лекар пред да направите значителни промени во исхраната.
Које најпознатиот светски рецепт на приготвување на бамјата како оброк?
Еден од најпознатите и најпопуларни рецепти за приготвување на бамјата е Гумбо (Gumbo), традиционално јужноамериканско јадење, особено популарно во Луизијана, САД. Гумбот е густо вариво кое се подготвува од бамја, месо или морски плодови, и мешавина од зачини. Ова јадење е одраз на културното влијание на Африка, Франција, Шпанија и индијанските племиња.
Рецепт за Гумбо со бамја и морски плодови:
Состојки:
- 500 грама бамја, исечкана на тркалца
- 400 грама ракчиња, исчистени
- 200 грама колбаси, исечени на парчиња
- 1 пиле (околу 1 кг), исечено на делови
- 1 главица кромид, ситно исечкана
- 1 зелена пиперка, ситно исечкана
- 2 стапчиња целер, ситно исечкани
- 3 чешниња лук, ситно исечкани
- 4 шолји пилешки бујон
- 2 шолји вода
- 1 шолја брашно
- ½ шолја масло
- 2 ловорови листови
- 1 лажичка мајчина душица (тимјан)
- 1 лажичка кајенска пиперка (по желба)
- Сол и црн пипер по вкус
- Свеж магдонос за декорација
- Ориз за сервирање
Подготовка:
- Приготвување: Во големо тенџере, загрејте го маслото на средна температура. Додајте го брашното и постојано мешајте за да направите рукс. Продолжете да го мешате околу 10-15 минути, додека не добие темно кафеава боја. Ова е клучен дел од гумбот и дава богата, оревеста арома на јадењето.
- Додавање на зеленчукот: Кога руксот ќе биде готов, додајте го кромидот, пиперката, и целерот. Продолжете да мешате уште 5 минути додека зеленчукот не омекне. Потоа додајте го лукот и мешајте уште 1-2 минути.
- Додавање на течности: Постепено додајте го пилешкиот бујон и водата, мешајќи постојано за да нема грутки. Додајте ги ловоровите листови, мајчината душица, кајенската пиперка, солта и црниот пипер. Оставете да врие на тивок оган околу 30 минути.
- Додавање на месото и бамјата: Додајте ги парчињата пиле и колбаси во тенџерето и оставете да се варат уште 20-30 минути, додека пилето не се свари целосно. Потоа, додајте ја бамјата и продолжете со варење уште 10-15 минути, додека бамјата не омекне.
- Додавање на ракчињата: На крај, додајте ги ракчињата и варете уште 5-7 минути, додека ракчињата не станат розови и сварени.
- Сервирање: Отстранете ги ловоровите листови. Гумбот се сервира топло, со варен ориз. Декорирајте со свеж магдонос.
Гумбот е вкусно, богато јадење кое ги комбинира вкусовите на различни состојки и зачини, а бамјата игра важна улога во текстурата и вкусот на ова јадење. Ова е еден од најпознатите начини за користење на бамјата во светската кујна.
ПАНАЦЕА
