КАРЦИНОМ НА ПРОСТАТА: Како се решава проблемот со еректилната дисфункција кај оперираните мажи?

Радикалната простатектомија има и свои уникатни компликации, како што се уринарната инконтиненција, присутна во 2-15% од оперираните, како и еректилната дисфункција, како најчесто од сите несакани ефекти.

Простатичниот  карцином е втор (по белодробниот) карцином кај мажите. Околу 218,000 Американци ќе се соочат со оваа дијагноза оваа година и ќе се соочат со прашањето -што следно. Некои се одлучуваат да го одложат третманот “watchfull  waiting”  и “active surveillance”. Други ќе одберат зрачна терапија. Сепак најголемиот број од нив ќе се подложат на радикална простатектомија, што е особено добар избор за младите мажи со очекувано преживување од над 10 години.

Оние кои ќе се одлучат, се соочуваат со дополнителна одлука, односно дали ќе се одлучат за отворена хирургија, помалку инвазивната лапароскопска хирургија или роботски асистираните техники. Но со било кој и да е метод, радикалната простатектомија е сигурна метода, но како и сите други методи, може да има несакани ефекти. Опишани компликации се крварењето и инфекциите кои ги има како и кај секоја друга хируршка процедура. Но радикалната простатектомија има и свои уникатни компликации, како што се уринарната инконтиненција, присутна во 2-15% од оперираните, како и еректилната дисфункција, како најчесто од сите несакани ефекти.

Еректилната дисфункција се јавува заради анатомското присуство на нерви и крвни садови кои патуваат непосредно до двете страни на простатата.  Овие структури се есенцијални за нормална ерекција, ако се повредат за време на операцијата, неизбежна е еректилна дисфункција. Оваа цена мораа да ја платат сите оперирани од радикална простатектомија се до 1983, кога Dr. Patrick Walsh ја претстави анатомската радикална простатектомија, подбро позната како “nerve sparing” простатектомија, дизајнирана за да се зачува неуровскуларната петелка, а на тој начин и ерекцијата.

“Nerve sparing” техниката може да се изведе отворено, лапарокопски или роботски, но истата не е изводлива ако туморот се шири во нервите. И со “nerve sparing” техниката пациентите во почетокот ќе имаат извесен степен на еректилна дисфункција, но со постепено подобрување на истата во период од една до две години.

Мажите на возраст под 60 години кои имале добра сексуална функција пред операцијата и кај кои се сочувале нервните сплетови од двете страни на простатата, имаат најдобра шанса за возобновување на сексуалната функција, спонтано, или уште подобро со употреба на тадалафил од 5 милиграми.

“Nerve sparing” техниката е значаен напредок; рапортираниот успех во воспоставувањето на сексуален однос широко варира, но некаде помеѓу 25%-67% не успеваат да воспостават ерекции доволни за сексуален однос. Пенилната рехабилитација со Тадалафил од 5 мг е дизајнирана за да им се помогне на нив.

Теорија

Како и сите органи, пенисот зависи од кислородот, за да успешно ги сочува своите кавернозни тела и останати ткива здрави и функционални. Кислородот се доставува со крвната циркулација; но мора да го имаме предвид дека ерекцијата бара шестократно зголемување на протокот на крв во пенисот, што исто така придонесува и за подобра оксигенација на ткивата на пенисот. Оваа констатација се поклопува и со фактот дека честата сексуална активност помага во одржувањето на ерекцијата со стареењето на мажите.

 Во хипотезата за пенилна рехабилитација се вели  дека дури и кај најдобрата “Nerve sparing” операција сепак некои од нервите и крвните садови од петелките на двете страни од простатата се оштететни. Ова оштетување резултира со намалување на крвниот проток и оксигенација. Со тек на време, ова резултира со  фиброзирање (формирање на лузна) и губиток на нормалниот еластицитет на кавернозните тела, на тој начин отежнувајќи ги ерекциите.

          Ако ова објаснување е точно, подобрувањето на протокот на крв во пенисот ги заштитиува исклучително остеливите кавернозни тела на пенисот и води кон возобновување на ерекцијата.

Има два главни начини на зголемување на протокот во кавернозните (сунѓерестите) тела на пенисот, со редовна употреба секојдневно, на 5 милиграмски Тадалафил, или со локални интракавернозни инјекции на алпростадил.

Опции

Апростатдил (или простагландин Е1) е моќен вазодилататаор, ги проширува артериите, овозможувајќи им да дистрибуираат повеќе крв. Недостатот е што за негово администрирање мора да се употребуваат интракавернозни инјекции или гел во мочниот канал. Ниедно од овие две не е широко прифатено од пациентите.

Таблетите за еректилна дисфункција (во нашиот случај тадалафил), се полесни за употреба, со комплексен механизам на дејство. Клучна хемикалија во спонтаните и со лекови (Тадалафил) потпомогнатите ерекции е азотен оксидул (NO), кој ги олабавува мускулите во пенилните артериоли, предизвикувајќи нивно проширување и спроведување на повеќе крв. Овие таблети дејствуваат преку инхибиција на 5-фосфодиестераза, зголемувајќи го снабдувањето со цикличен Гванозин монофосфат, на тој начин потпомагајќи ја ерекцијата.

На овој начин употребуван, тадалафилот од 5 мг, редовно пред оперативно 20 дена и долгорочно постоперативно, ја возобновува ерекцијата кај 80% од мажите. Овој процент е нешто понизок кај дијабетичарите.

Докази

Алпростатдил (простагландин Е1) е првиот ефективен лек во третманот на ЕД, следствено е и првиот лек корисен во употребата за “пенилна рехабилитација“ по радикална простатектомија. Во 1997 година, студија во Италија анализирала 30 претходно потентни мажи кои биле подложени на “nerve sparing” радикална простатектомија. Половина од пациентите рандомизирано беа распоредени да добиваат три инјекции алпростадил неделно, во тек на 12 недели, почнувајќи еден месец по операција; останата половина не добивале никаков третман. Кога беа евалуирани групите 6 месеци по студијата, групата мажи кои добиваа алпростадил имаа многу подобри ерекции без терапија  отколку групата со нетретирани пациенти.

Иако алпростадил имаше стартна предност, таблетарната терапија за ЕД моментално се фаворизираат во „пенилната рехабилитација“. Во студија од 2018 година, 76 мажи беа поделени на група кои добиваа Тадалафил од 5 мг, еднаш на ден, 36 месеци, почнувајќи еден месец по радикална простатектомија; и на група кои добиваа плацебо. Кога двете групи беа евалуирани 8 недели од завршување на третманот, 67% од мажите во Тадалафилската група реферираа задоволителна еректилна функција, наспроти само 4% кај плацебо групата.

Иднина

Јасно е дека алпростадил и ЕД таблетите може да го зголемат протокот во пенилните крвни садови, на тој начин и оксигенацијата. Двата методи може да им помогнат на мажите подложени на операција заради карцином на простата да постигнат ерекција. Имаа студии кои покажале бенефит на третманот со алпростадил, но и студии кои не покажале разлика помеѓу таблетите и алпростадил. Веќе е јасна и индикацијата и за предоперативно пред “nerve sparing” простатектомија, започнување на терапија со Тадалафил од 5мг.  Со оглед  дека студии за оваа проблематика на овие простори не се изработени, јасна е потребата од дополнителни и конкретни резултати на податоци добиени од наши пациенти.