Кариесот, познат и како кариес или дупка во забот, е заболување на забната структура кое резултира со постепено уништување на глеѓта и дентинот. Тоа е едно од најчестите стоматолошки заболувања, предизвикано од бактерии кои создаваат киселина при разградување на шеќери од храната. Ако кариесот не се лекува на време, може да доведе до сериозни стоматолошки и здравствени компликации. Еве ги најчестите состојби и последици што може да се појават како резултат на нелекуван кариес:
Пулпитис (воспаление на забната пулпа)
- Опис: Кога кариесот ќе навлезе подлабоко во забот, може да го зафати мекото ткиво во центарот на забот, познато како пулпа, кое содржи нерви и крвни садови.
- Симптоми: Пулпитисот може да предизвика интензивна болка, особено при конзумирање топли, ладни или слатки пијалаци и храна.
- Последици: Ако не се лекува, воспалението може да премине во некроза (умирање на ткивото) на пулпата, што бара поинвазивен третман како што е ендодонтската терапија (коренски канал).
Апсцес (забен или гингивален апсцес)
- Опис: Нелекуваниот кариес може да предизвика инфективни процеси кои водат до формирање на апсцес—гноен џеб во областа околу коренот на забот или во меките ткива на устата.
- Симптоми: Апсцесот може да предизвика силна болка, отекување на лицето и вратот, покачена телесна температура и чувствителност на притисок. Во некои случаи, може да се појави и непријатен мирис или вкус во устата.
- Последици: Ако не се лекува, инфекцијата може да се прошири до околните коски и ткива, предизвикувајќи остеомиелитис (воспаление на коските) или дури и сепса, која е потенцијално животозагрозувачка состојба.
Периодонтитис (воспаление на ткивото околу коренот на забот)
- Опис: Периодонтитис се јавува кога инфекцијата се проширува од забот до лигаментите и коската кои го држат забот во вилицата.
- Симптоми: Може да се појават болки, отекување на гингивата (непцето), а во напредни случаи може да се забележи и подвижност на забот.
- Последици: Ако не се третира, периодонтитисот може да доведе до губење на коската околу забот и на крај до губење на самиот заб.
Губење на забот
- Опис: Доколку кариесот е во напредна фаза и не се лекува, структурата на забот може значително да се оштети, што доведува до целосно губење на забот.
- Симптоми: Забот може да се крши, да се распаѓа или да стане неповратно ослабен.
- Последици: Губењето на забот предизвикува нарушувања во функцијата на гризење и може да доведе до миграција на околните заби и создавање на празнини.
Проблеми со варењето на храната
- Опис: Кога неколку заби се оштетени или изгубени поради кариес, тоа може да го отежни правилното џвакање на храната.
- Последици: Ова може да доведе до гастроинтестинални проблеми, бидејќи храната не е доволно обработена пред да стигне до стомакот, што може да предизвика дигестивни тегоби.
Проблеми со општото здравје
- Опис: Инфекциите предизвикани од забен апсцес или периодонтитис може да се прошируваат преку крвотокот до други делови од телото.
- Последици: Постојат студии кои укажуваат на врска помеѓу хроничните орални инфекции и системски заболувања како што се срцеви заболувања, дијабетес и респираторни инфекции.
Козметички и психолошки последици
- Опис: Кариесот кој не се лекува може да доведе до потемнување или оштетување на забот, што влијае на изгледот на насмевката.
- Последици: Губење на довербата поради изгледот на забите може да влијае на социјалниот живот и емоционалната состојба на личноста.
Превенција и третман
- Превенција: Редовна хигиена на забите, вклучувајќи четкање два пати на ден, користење на конец за заби и избегнување на шеќери, е клучна за спречување на појава на кариес. Редовни стоматолошки прегледи помагаат во раното откривање и лекување на кариес.
- Третман: Лекувањето на кариесот обично вклучува отстранување на оштетеното ткиво и поставување пломба. Во напредни случаи, може да биде потребна коренска терапија (ендодонција) или екстракција на забот.
Заклучок
Нелекуваниот кариес може да доведе до сериозни орални и општи здравствени проблеми. Превенцијата и раната интервенција се најдобрите начини за избегнување на компликации и зачувување на здравјето на забите. Редовната грижа за устната хигиена и навремените посети на стоматолог се клучни за одржување на здрави заби и свежа насмевка.
