Синдромот на хроничен замор, познат и како мијалгичен енцефаломиелитис, е состојба за која се уште недоволно се знае, а некои од симоптомите се замор подолг од 24 часа по секој напор, лош сон, силна главоболка, болки во зглобовите без црвенило, болки во мускулите, сериозна неспособност за концентрација на работа, во училиште или при други активности, а понекогаш и со краткорочно губење на помнењето.
Првите случаи на синдром на хроничен замор, забележани се во САД во 80. години, а со оглед дека пациентите главно биле помлади и вработени луѓе од средна класа, новата болест е наречена yuppie flu (јапи грип).
Научниците последните десет години сфатиле дека како тригер за синдромот на хроничен замор може да бидат некои вирусни инфекции, како херпес, но и САРС (тежок акутен респираторен синдром) чиј причинител е “роднина“ на новиот коронавирус. На пример, по епидемијата на САРС во 2003 година во Торонто, некои од пациентите по оздравувањето уште три години потоа чувствувале замор и болки во мускулите, и страдале од несоница.
За потсетување, за време на епидемијата со САРС во Торонто заболеле 273 лица, од кои 44 починале. По епидемијата, д-р Харви Молдофски, професор на Универзитетот во Торонто, ја следел состојбата на 22 лица кои го преболеле САРС, но и натаму имале здравствени проблеми.
Пореметен сон
Д-р Молдофски е неговите соработници откриле дека реконвалесцентните пациенти (лице кое боледувало од одредена болест, но се наоѓа на пат на целосно оздравување) имале пореметен сон, дневен замор, чувствувале болка и слабост во мускулите во целото тело, како и депресија.
“Тоа многу потсетуваше на синдром на хроничен замор. Иако моменталната пандемија со КОВИД-19 е предивикана од друг вирус, тој е член на исто семејство коронавируси. Затоа, би можел да предизвика синдром на поствирусен замор. Тоа е она што ме загрижува“, изјавил д-р Молдофски за New Scientist.
Слично мисли и Симон Весли, поранешен претседател на Кралскиот колеџ за психијатрија.
“Познато е дека некои други вируси, како на пример Епштајн-Баровиот, по инфекцијата активираат синдром на хроничен замор. Не знаеме дали тоа важи и за овој коронавирус, но мислам дека ќе доведе до многу, многу слуачи на синдром на постинфективен замор. Ако се утврди дека вирусот влегува и во мозокот, тоа може да го зголеми ризикот“, истакнал д-р Весли.
Некои стручњаци истакнуваат дека во постепидемискиот период кај реконвалесцентите од КОВИД-19, здравствениот систем мора да биде подготвен за пораст на проблеми со менталното здравје, меѓу кои се истакнуваат анксиозноста, депресијата и посттрауматското стресно пореметување. Студија на кинески научници, кои ги следеле пациентите хоспитализирани за време на епидемијата со САРС, покажала дека над една третина од пациентите имале умерени до тешки симптоми на депресија и анксиозност, дури една година по опоравувањето.
Недостаток на кислород
Иако, SARS-CoV-2 подмолно ги напаѓа белите дробови, недостатокот на кислород и воспалението на двете белодробни крила, може да ги оштетат бубрезите, црниот дроб, срцето, мозокот и останати органи. Иако е премногу да се каже со каков траен инвалидитет ќе се соочат преживеаните од тешката форма на КОВИД-19, извесно е дека се изложени на поголем ризик од сериозни оштетувања на белите дробови.
Многу од пациентите на респиратори развиваат акутен респираторен дистрес синдром (ARDS) кој настанува кога течност се насобира во белодробните алвеоли. Смртноста од ARDS е висока (околу 50-60%), а кај преживеани понекогаш остануваат оштетувања кои можат да предизвикаат долготрајни проблеми со дишењето.
“По било кој тежок случај на воспаление на белите дробови, се чини дека комбинацијата на темелните хронични болести и долготрајното воспаление на бели дробови го зголемува ризикот од идни болести, вклучувајќи срцев удар, мозочен удар и болести на бубрезите“, објаснува д-р Сашин Јенде од Медицинскиот центар во Питсбург.
Неодамна објавена студија спроведена во Вухан, покажала дека 20 проценти од пациентите хоспитализирани со КОВИД-19, имаат оштетувања на срцето. Но, со оглед дека КОВИД-19 е нова болест, научниците и лекарите сметаат дека е уште прерано за изнесување на заклучоци за краткотрајните и долгорочни последици на здравјето кај излекуваните пациенти.
