Во Македонија, заклучно со 5. јануари 2020 година, официјално се регистрирани вкупно 1035 случаи на грип/заболувања слични на грип, од кои во првата недела од годинава се пријавени 207, што е зголемување за 31 процент во споредба со претходната недела, објави Институтот за јавно здравје. Како и претходната, така и во 1-ва недела најголем број случаи 140 се пријавени во возрасната група од 15-64 години, додека највисока инциденца од 16,4/100.000 жители е регистрирана кај најмалите, децата на возраст од 0-4 години.
Според прим. д-р Гордана Кузмановска, епидемиолог и раководител на Секторот за контрола и превенција на заразни болести при Институтот за јавно здравје, инфлуенцата е едно од најнепредвидливите заболувања со потенцијал да предизвика несогледливи штетни последици, пред сe по здравјето на луѓето, но и големи штети од социјално-економски аспект. Нејзиниот постојан потенцијал да предизвикува глобални епидемии или пандемии на грип, претставува еден од најголемите светски предизвици во однос на заразните болести. Пандемиите се случуваат кога се појавуваат нови вируси на инфлуенца, различни по своите антигени или генетски карактеристики, кои можат лесно да ги инфицираат луѓето и да се шират од човек на човек на ефикасен и одржлив начин. Хуманата популација може да има мал или никаков имунитет кон новиот вирус причинител на пандемија, па последиците да бидат сериозни.
Таа потенцира неколку клучни факти за сезонската инфлуенца:
- Сезонската инфлуенца е акутна вирусна инфекција која лесно се шири од човек на човек.
- Вирусите на сезонска инфлуенца циркулираат ширум светот, подеднакво зафаќајќи ги сите возрасни групи.
- Во регионите со умерена клима, сезонските епидемии настануваат главно во текот на зимата, додека во тропските региони сезоноста на инфлуенцата е помалку очигледна и епидемии можат да настанат долж целата година.
- Сезонскиот грип е сериозен јавно-здравствен проблем, кој предизвикува тешки форми на заболување и смрт кај високо-ризичните популации.
- Епидемиите на грип го земаат економскиот данок преку загубена продуктивност на работната сила и оптоварување на здравството.
- Вакцинацијата против грип е најефикасната мерка за превенција на заболувањето.
- За третман на грипот достапни се антивирални лекови.
Во таа насока, таа објаснува дека инфлуенцата е акутно заразно заболување кое се шири директно од човек на човек главно преку Fluge-овите капки (воздушно-капков пат), или индиректно преку контакт со респираторни секрети од инфицирано лице со кои се загадени неговите раце, околните површини и предмети. Епидемиолошки, од голема важност е престојот во затворени средини, каде поради густината на сместувањето или спецификите на популацијата која престојува во нив (детски градинки, училишта, установи за згрижување на стари и/или болни лица / лица со инвалидитети / ментални нарушувања и сл.) инфлуенцата лесно и брзо се шири.
Периодот на инкубација може да биде од еден до 4 дена, но најчесто е 2 дена. Во најголем број на случаи, вирусот е присутен во носот и грлото еден ден пред појава до 4-5 дена после појава на симптомите, кога инфицираното лице е заразно за околината.
Според прим. д-р Кузмановска, клиничката слика на заболувањето од инфлуенца изгледа вака:
Заболувањето од инфлуенца варира во ранг од благи инфекции до тешки форми на заболување и смрт. Поретко, кај дел од инфицираните лица болеста може да помине и асимптоматски (некои студии укажуваат на процент кој се движи од 20-30%).
Инфлуенцата се карактеризира со ненадеен почеток со висока температура, сува, непродуктивна кашлица, главоболка, болки во мускулите и зглобовите, општа малаксаност, истоштеност, црвено и болно грло, гребење во грлото и знаци на ринитис.
Кај доенчиња и помали деца, како и кај другите, погоре споменати ризични популациони групи, грипот може да биде сериозно заболување. Кај овие лица, инфекцијата со вирусот на грип може да доведе до влошување на постоечката болест и појава на бројни компликации – најчесто примарна вирусна пневмонија, но и секундарни бактериски пневмонии/бронхопневмонии, синузити и отити и чести смртни завршетоци.
Грипот, потенцира проф. д-р Јане Нетковски, директор на Универзитетската клиника за уво, нос и грло во Скопје, не е ,,обична настинка“ туку сериозно инфективно заболување, со симптоми кои настануваат нагло, само после неколку часа од контакт со вирусот, интензивни се и проследени со треска, висока температура (над 38 степени), главоболка, болки во мускулите и зглобовите, исцрпеност која ги ,,врзува“ пациентите за постела. Сите овие промени преовладуваат над респираторните симптоми: назална секреција, кивавица, болка во грло со регионален лимфаденитис, кивавица и кашлица.
Главна опасност кај грипот е можноста од појава на компликации од кои најчеста и најопасна е вирусната пневмонија, а доколку терапијата не е соодветна можен е и смртен исход.
Д-р Венцо Јовевски, општ лекар, објаснува дека според класификацијата постојат три вида вируси на грип: грип вирус А, грип вирус Б и грип вирус Ц. Овие вируси предизвикуваат воспаление на горните дишни патишта, кое може да премине во сериозни компликации со бактериски суперинфекции на долните дишни патишта, особено кај мали деца, бремени жени и стари лица.
Грип вирус А – Овој грип е предизвикан од вирус А. Тој ги напаѓа водните птици од каде што се пренесува на домашните птици и животни. Од нив се пренесува на човекот. Овој вирус од трите типа вируси е најопасен за човекот и предизвикува многу сериозни оштетувања на организмот, па сѐ до пандемични смртни случаи.
Грип вирус Б – Овој грип е предизвикан од вирус Б. Ги напаѓа исклучиво луѓето, а од животните само фоките и ласиците.
Грип вирус Ц – Овој грип е предизвикан од вирус Ц. Ги напаѓа луѓето, а од животните кучињата и свињите.
Според Европскиот центар за спречување на болестии на поширокото подрачје на Европа, активноста на грипот е во пораст, и во повеќето држави се бележи ниска или спорадична активност на болеста. Во повеќето лабораториски потврдени слуачи на грип, потврден е вирусот на грип А, и тоа двата подтипови (A/H1N1 и A/H3N2), со тоа што одредени држави бележат значајна циркулација на вирусот на грип Б.
Подготви: Александра Стојановска
