Според бројни истражувања, изложувањето на ултравиолетовите зраци, со изгореници од сонцето, е едно од виновниците за појава на еден од најсериозните видови карцином – меланом. Денес, возрасната граница за појава на тумори на кожата значајно е намалена. Некогаш се воочувале кај лица постари од 60 години, додека денес се дијагностицираат веќе и кај лица помеѓу 30 и 40 години. Тоа е сериозен аларм кој не повикува на одговорност и грижа за сопственото здравје, а прв чекор во превенција на оваа опасна болест е самопрегледот на бенките и редовен контролен дерматолошки преглед.
Зошто е потребно да се контролираат бенките?
Бенките се зачестен вид на израстоци на кожата, а ги предизвикуваат пигментации, поточно настануваат со таложење на пигментирани клетки. Тие може да бидат: вродени или стекнати, во нијанси од бојата на кожата до темно кафеава боја, пигментирани, во ниво на кожата или испакнати, сини, без или со влакна, корен. Се разликуваат и во големината, а кај некои лица бенките зафаќаат и многу големи површини од кожата.
Таквите бенки се нарекуваат конгенитални бенки и тие се значаен ризик за појава на меланом. Кај повеќето лица, бенките се појавуваат во детството и во раната младост, а просечниот број на бенки е помеѓу 10 и 45. Некои од нив со тек на годините ќе избледат или целосно ќе исчезнат и повеќето од нив се безопасни. И покрај нивната неопасност, може да се развијат во опасни малигни меланоми.
При самопрегледот помага правилото ABCDEFG (англ. Asymmetry, Border, Color, Diameter, Elevation/evolution, Feeling, Growth).
Поточно: са сомнителни се сметаат бенки со неправилна и асиметрична форма, со назабени и неправилни рабови, во повеќе бои и поголеми од 6 милиметри, испакнати и бенки кои чешаат, пецкаат или болат. Со ова правило, треба да се обрне внимание и на клиничките знаци на воспаление, крварење и појава на ранички. Сите промени што ќе се појават на бенките се знаци за аларм и итна посета на дерматолог.
Пред се, важно е да се нагласи дека дерматолошкиот преглед е целосно безболен и не трае долго, што го прави еден од „попријатните“ медицински прегледи. На првиот преглед, вашиот дерматолог ќе ја одреди бојата на кожата, очите, бројот на бенките на кожата и семејната склоност за развој на тумори на кожата врз основа на горенаведеното и дерматоскопијата. Дерматологот ќе утврди и дали е потребно нешто да се отстрани, а ќе ви каже и колку често треба да доаѓате на прегледи. Ако постои сомневање дека некоја бенка е канцерогена, може да се земе примерок од ткиво (биопсија) и да се испрати на микроскопска анализа.
