ПИШУВА:
М-р д-р Марија Костадиновска
специјалист психијатар
♦♦♦♦♦♦♦
Доаѓањето на есента, тмурното време, раното стемнување и опаѓањето на температурите кај многу луѓе придонесуваат за појава на промени во расположението. Тие најчесто се поврзани со чувството на тага позната како есенска депресија.
Со пристигањето на есента долгите сончеви денови го отстапуваат местото на пократките, посиви денови. Со промената на годишните времиња, многу луѓе доживуваат промени во нивното расположение. Се чувствуваат поуморно од вообичаено, потажно, сакаат да поминуваат повеќе време сами и имаат поголем апетит. Дали оваа промена е нормална и кога е потребна стручна, психијатриска помош? Д-р Марија Костадиновска, психијатар дава подетално појаснување.
Промените што ги создава есента во нашето тело
Покрај тоа што ова годишно време носи пејзажи со жолти и бакарни нијанси, посвежи температури и врнежливи денови, есента носи и промена во нашиот биоритам. Ова е резултат на намалување на часовите на природна светлина низ денот. Оваа промена, заедно со студот, предизвикува чувство на тага во нашето тело, познато како есенска депресија или сезонско афективно нарушување.
Со намалување на часовите на изложеност на сончева светлина, нашиот мозок произведува помалку серотонин, кој е невротрансмитер одговорен за регулирање на нашето расположение, однесувањето, навиките на исхраната или спиењето, меѓу другото. Доаѓањето на есента не влијае на сите нас со ист интензитет.
Најчестите симптоми се манифестираат:
- Со недостаток на енергија и мотивација за извршување на секојдневните рутини;
- Чувство на непријатност;
- Чувство на безволност, тага или нерасположение во поголемиот дел од денот, речиси секој ден;
- Губење интерес за активности во кои некогаш сте уживале;
- Прекумерно спиење;
- Зголемена потреба за внес на јаглехидрати, прејадување и зголемување на телесната тежина;
- Потешкотии со концентрирање;
- Чувство на безнадежност, безвредност или вина.
Нормално, есенската депресија започнува во есента и продолжува низ зимскиот период, а симптомите постепено се повлекуваат со почеток на пролетта и појава на сончеви денови.
Меѓутоа, доколку оваа непријатност опстојува, а симптомите се засилуваат (очајното расположение опстојува со денови и не можете да отпочнете со активности кои вообичаено ги уживате, режимот на спиење и апетит значително се променети, барате утеха и релаксација во алкохол или се чувствувате безнадежно или размислувате за самоубиство) неопходно е да се побара стручна помош од областа на менталното здравје, со доктор психијатар.
Активности кои помагаат да се справите со есенската депресија
Општо земено, есенската депресија е привремено нарушување со кое можеме да се бориме доколку спроведеме низа активности кои ќе ни помогнат да се справиме со оваа сезонска промена на попозитивен начин.
♦ Направете ја вашата околина посончева и посветла
Отворете ги ролетните, исечете ги гранките на дрвјата што ја блокираат сончевата светлина или додадете покривни прозорци во вашиот дом. Седнете поблиску до светлите прозорци додека сте дома или во канцеларија.
♦ Не останувајте дома, во затворено
Изложувајте се дополнително на природна светлина. Обидете се да одите на прошетки или да извршувате работи во часовите од денот со повеќе сончева светлина. Вежбајте и на отворено, ќе видите дека тоа го подобрува вашето расположение и енергија.
Есенската депресија започнува во есента и продолжува низ зимскиот период, а симптомите постепено се повлекуваат со почеток на пролетта и појава на сончеви денови. Меѓутоа, доколку оваа непријатност опстојува, а симптомите се засилуваат (очајното расположение опстојува со денови и не можете да отпочнете со активности кои вообичаено ги уживате, режимот на спиење и апетит значително се променети, барате утеха и релаксација во алкохол или се чувствувате безнадежно или размислувате за самоубиство) неопходно е да се побара стручна помош од областа на менталното здравје, со доктор психијатар
♦ Спијте доволно
Обидете се да отспиете доволно часови, онолку колку што ви се потребни за добро да одморите. Спијте редовно во текот на неделата. Нарушениот сон во оваа фаза на есенска депресија може да биде негативен за нашето расположение.
♦ Внимавајте на исхраната
Храната станува основен елемент за успешно соочување со оваа промена на годишните времиња. Обидете се да јадете здрави и избалансирани оброци. Вклучете во исхраната мешунки, житарки, месо и зеленчук кои обезбедуваат железо и го зајакнуваат организмот.
Јаткастите плодови се уште еден добар сојузник кој ќе помогне да ги зголемиме резервите на енергија. Наместо тоа, држете се настрана од производи од рафиниран шеќер и едноставни јаглехидрати.
Исто така важно е да внесувате и соодветни витамини и минерали за надополнување на резервите. Ние ги препорачуваме микронутриентите од Ортомол Витал.
Интензивирајте го вашиот социјален живот, дружете се и опуштете се
Обидете се да испланирате собири со семејството и пријателите. Ова ќе ве спречи да се исклучите од општествениот живот и ќе ја намали вашата тенденција за самоизолирање. Практикувајте ги оние активности кои најмногу ви се допаѓаат, било тоа да е читање книга, слушање музика или сликање.
Доколку ги следите овие совети, ќе можете да им пркосите на овие симптоми на нерасположение и депресија кои се поврзани со есента. Соочете се на поинаков начин со оваа сезона, уживајте во неа и успешно надминете го овој период од годината.
