ПИШУВА:
М-р д-р Марија Костадиновска
специјалист психијатар
♦♦♦♦♦♦♦
Шизофренијата е заболување кое опфаќа околу 1 % од светската популација и е едно од 10 водечки причини за попреченост (инвалидитет) во светот. Пред да појасниме како се манифестира, би го поедноставиле терминот шизофренија. Тој е кованица од два збора – Shizos (поделен на многу делови) и Phrenos (душа/ум) што на народен јазик го означува расцепот, поделеноста на душата.
Оттука и стручно, велиме дека шизофренијата претставува сериозно ментално нарушување во кое личноста не секогаш може да ги разликува сопствените мисли и идеи од реалноста, а различно се однесува во зависност од околината. Затоа оваа состојба може да биде вознемирувачка како за лицата кои страдаат од нарушувањето, така и за нивните семејства и пријатели.
Раниот третман на шизофренијата може да помогне да се стават симптомите под контрола, пред да се развијат сериозни компликации и може да помогне да се подобри долгорочниот исход
Лекарите често ја опишуваат шизофренијата како еден вид психоза. Ова значи дека се соочуваат со промени во психичките функции, и тоа: размислување, однесување, емоции, доживувања односно се случува:
Нереално размислување, каде лицата имаат силни верувања/убедувања кои се невистинити и спротивни на реалноста. Такви примери се:
- доживувања дека добиваат специјални пораки/сигнали преку телевизија, интернет кои бараат нивен сериозен ангажман/пристап,
- чувство на лична загрозеност, сомничавост и чувство дека некој се обидува да им наштети,
- убедувања дека туѓите гестови или коментари се однесуваат кон нив,
- убедувања дека се способни да предвидуваат настани,
- дека се битна или значајна личност и сл.
Неповрзан говор:
- се префрлуваат од тема на тема,
- започнуваат мисла која не се во можност да ја продолжат,
- прават кованица на зборови кои зборови сами по себе немаат значење.
Халуцинации односно примање на одредени слушни, видни или допирни сензации кои во реалноста не постојат. Халуцинациите најчесто се од слушен тип, предизвикуваат силно вознемирување на личноста и може да го управуваат нивното однесување.
- Слушни халуцинации –одредени шумови, гласови, кои може да се со пријатна или непријатна содржина, реално неприсутни;
- Видни халуцинации – гледање на лица, настани или животни коишто се реално отсутни;
- Допирни халуцинации – се доживуваат како делови од телото/органи кои се мрдаат, поместуваат, а такво нешто не се случува.
И покрај тежината на клиничката слика, голем дел од лицата коишто имаат редовен медикаментозен третман и психијатриска контрола на состојбата завршуваат и високо образование, имаат редовен работен однос и формираат брачна заедница
Проблем во однесувањето:
- вкочанетост (ступор) – кога лицето не остварува движење,
- заземање на одредена неприродна положба на телото,
- континуирано повторување на одредени телесни движења,
- манифестирање немир и агитација.
Негативни симптоми – кога постои недостаток или намалена способност за нормално функционирање:
- проблеми при планирањето и придржувањето кон планираните активности,
- недостиг на задоволство во секојдневниот живот,
- постоење на ослабена лицева експресија на емоции,
- повлекување од социјална интеракција и сл.
Когнитивни – се однесуваат на проблеми во вниманието, концентрацијата и меморијата. Овие симптоми може да го отежнат следењето на разговор, учењето нови работи или присетување на задачи, обврски. Согледувањето на нивото на когнитивна способност на една личност е најдобар показател за квалитетот на нивното секојдневно функционирање.
Согласно многубројните наведени симптоми, може да се заклучи дека тие го отежнуваат учеството на лицата во вообичаените, секојдневни активности и тоа од лесен до изразен степен. Оттука, состојбата бара навремен преглед, редовно и доживотно примање на антипсихотични лекарства. Раниот третман може да помогне да се стават симптомите под контрола, пред да се развијат сериозни компликации и може да помогне да се подобри долгорочниот исход.
И покрај тежината на клиничката слика, голем дел од лицата коишто имаат редовен медикаментозен третман и психијатриска контрола на состојбата завршуваат и високо образование, имаат редовен работен однос и формираат брачна заедница.
За остварување на консултација или преглед за вашата психичка состојба, ви стои на располагање м-р д-р Марија Костадиновска – специјалист психијатар во клиниката „Жан Митрев“. Закажете термин на 02 3 091 484
