ПИШУВА:
Катерина Шекеровска – Димовска
„За разлика од имплантите кои се користеле во минатото чие времетраење било 10 години, имплантите кои се произведуваат денес имаат трајност од минимум 20 години, а има и производители на импланти кои нудат доживотна гаранција. Така доколку имплантите го задржуваат истиот облик и позиција како во првите години по операцијата, тогаш не е потребно нивно менување“, објаснува Д-Р ЖИВОРАД КОЦЕВСКИ, специјалист по пластична реконструктивна и естетска хирургија, за хируршкото зголемување на градите.
Доволен показател за популарноста на интервенцијата е и самата бројка од речиси два милиона естетски операции за зголемување на градите годишно или поконкретно, направени 1.860.000 во 2018 година, согласно податоците од Американското здружение за естетска и пластична хирургија.
За некои жени зголемувањето на градите е начин да се чувствуваат посамоуверено, додека пак за други тоа е дел од обновата на градите за различни состојби. Како е дојдено до идејата за развој на оваа хируршка процедура и кои жени се кандидати за ваков тип на интервенција? Колку возраста игра улога при донесување на одлуката?
Д–р Коцевски: Со развојот на модерното општество, со цел чувство на поголема сигурност, во последните два века луѓето придаваат поголемо значење на својот изглед. Со зголеменото внимание кое се посветува на естетиката – изгледот и задоволството од истото, луѓето стануваат посигурни во себеси. Така во склоп на пластичната и реконструктивната хирургија започнува да се развива и естетската хирургија. Конкретно развојот на реконструктивната и естетската хирургија на дојка започнува во XIX век. Првиот обид за зголемување на гради е направен од страна на австрискиот лекар Роберт Герсуни (Robert Gersuny) во 1890 година, кој применил инјектирање на парафинско масло. Неколку години потоа во 1906, д-р Тансини (Тansini) го прави првиот обид за реконструкција на дојка кај пациентки по направена комплетна мастектомија. Со тоа започнува новата ера во реконструкција на дојка со помош на мускулно кожен флап кој го содржи m.Latissimus dorsi.
Во овој период со цел да се направи хируршко зголемување на градите се правеле доста експерименти, како што е употребата на масно ткиво и негов трансфер во предел на градите, поставување на поливинилски сунѓери како и инјектирање на силикон. Но, овие експерименти резултирале со појава на голем број на несакани интраоперативни и постоперативни компликации поради што голем дел од женската популација ги избегнувале овие процедури.
Возраста не игра улога во однос на донесувањето одлука за зголемување на градите. Пациентката треба да биде полнолетна, односно, потребно е да биде емоционално и психички зрела особа. Најчеста возрасна група која се одлучува за хируршко зголемувања на гради вклучува жени на возраст од 25 до 35-годишна возраст, но не ретко се случува пациентки и на постара возраст да се интересираат за естетски или реконструктивен третман на своите гради особено пациентки во четврта или петта деценија кај кои била направена мастектомија на дојките поради постоење на карцином
Во ХХ век со развојот на шоу-бизнисот, успешните интервенции за зголемување на градите кај голем број филмски ѕвезди како Мерлин Монро, Лана Тарнер и Ава Гарднер, го враќаат интересот на жените за зголемување на градите. Така, во 1961 година, Доу Корнинг (Dow Corning) по 9 години посветени на оваа проблематика, успева да го направи првиот силиконски имплант за зголемување на градите. Токму поради тоа тој станува модерниот пионер во развојот на оваа естетска процедура. Денеска, неговиот метод и покрај претрпениот голем број модификации на самите импланти и хируршката процедура претставува основа за развој на најчесто бараната естетска процедура на светско ниво – зголемување на гради.
Доволен показател за популарноста на интервенцијата е и самата бројка од речиси два милиона естетски операции за зголемување на градите годишно. Поточно направени 1.860.000 во 2018 (согласно податоците од Американското здружение за естетска и пластична хирургија).
Во однос на тоа кои жени се кандидати за ваков тип на хируршка интервенција, согласно медицинска индикација тоа се пациентки кај кои била направена мастектомија поради постоење карцином на дојка, пациентки со тубуларни дојки, при асиметрија на дојки и пациентки со Поландов синдром. Во однос на естетските индикации, тие вклучуваат пациентки незадоволни од големината на своите гради како и присуство на птотични (спуштени) дојки, особено после периодот на лактација.
Притоа, возраста не игра улога во однос на донесувањето одлука за зголемување на градите. Пациентката треба да биде полнолетна, односно, потребно е да биде емоционално и психички зрела особа. Најчеста возрасна група која се одлучува за хируршко зголемувања на гради вклучува жени на возраст од 25 до 35 годишна возраст, но не ретко се случува пациентки и на постара возраст да се интересираат за естетски или реконструктивен третман на своите гради особено пациентки во четврта или петта деценија кај кои била направена мастектомија на дојките поради постоење на карцином.
Како изгледа и како се изведува хируршката аугментација на дојките?
Д–р Коцевски: Аугментација со користење на импланти претставува најчестиот начин за хируршко зголемување на дојките. Оперативната процедура се изведува во услови на општа анестезија. Имплантот кој служи за зголемување на дојките претставува протеза која во зависност од материјата внатре во самата капсула може да биде: силиконска, полиуретанска или пак да биде протеза која е исполнета со солен раствор. Во зависност од големината и типот на имплантите за кои се определила пациентката, пластичниот хирург одредува кој тип на рез е најпогоден. Сите одлуки околу позицијата на резот и поставеноста на имплантите хирургот ги донесува во договор со пациентот по извршена детална консултација и врз основ на телесните предиспозиции на пациентот. Во тек на самата хируршка интервенција, имплантот се поставува во претходно формиран џеп, кој во зависност од претходно направената проценка, имплантот може да биде поставен под ткивото на дојката односно субмамарна имплантација, или пак да биде поставен под големиот граден мускул односно субпекторална имплантација. Во однос на обликот на самите импланти за зголемување на дојките, во консултација со пациентот предоперативно се одредува големината и изгледот/обликот на самите импланти – кружни или пак анатомски импланти. Постои голем избор на импланти, но генерално тие се со мека конзистенција и се флексибилни. По поставувањето на имплантите, се спроведува затворање на оперативната рана во повеќе слоеви: мускулен слој, фасцијален слој, поткожен слој, а потоа се шие кожата. Ваквиот начин на затворање на оперативната рана се спроведува со цел да се намали тензијата на самата оперативна рана а со тоа се превенира формирање на развлечени и деформирани лузни.
Често прашање од страна на пациентките е, колкава ќе биде лузната по самата операција? Иако имплантот е со големи димензии, сепак тој е мек и доста флексибилен, а тоа овозможува во најголем број на случаи оперативната рана да биде меѓу 5 и 6 cm. Ова е доволно за поставување на самите импланти, така што и големината на лузната ќе се движи во тие димензии.
Второ најчесто прашање во однос на оперативното зголемување на градите е, колку трае самата операција? Како и при секоја операција, со цел да се постигне најдобар резултат и да се избегнат сите можни компликации, операцијата трае се додека не се заврши. Но сепак во најголем број случаи, оперативното зголемување на градите трае меѓу 90 и 120 минути.
Кои жени не би смееле да размислуваат за зголемување на градите?
Д–р Коцевски: Бидејќи најголемиот број од пациентките кои се јавуваат на преглед кај пластичен хирург се јавуваат поради постоење на естетска индикација, односно не се задоволни од големината на своите гради, по спроведувањето на оперативното зголемување на градите, пациентките не само што треба да бидат задоволни од својот изглед, истите треба да бидат здрави. Тоа значи дека не смее да дојде до влошување на здравствената состојба по спроведената операција. Поради тоа, пред се, потребно е кај пациентките да се направи комплетно испитување кое вклучува мамографија или ултразвучен преглед на дојките, рендгенографија на градниот кош, комплетна крвна слика, преглед од интернист и да биде донесен интернистички заклучок дека пациентот може да биде опериран во општа анестезија, анестезиолошки преглед и заклучок дека пациентот може да биде опериран во општа анестезија.
Во однос на тоа кои жени се кандидати за ваков тип на хируршка интервенција, согласно медицинска индикација тоа се пациентки кај кои била направена мастектомија поради постоење карцином на дојка, пациентки со тубуларни дојки, при асиметрија на дојки и пациентки со Поландов синдром. Во однос на естетските индикации, тие вклучуваат пациентки незадоволни од големината на своите гради како и присуство на птотични (спуштени) дојки, особено после периодот на лактација
Пациентки кои не би смееле да размислуваат за оперативно зголемување на градите се оние кои имаат палпаторно или ултразвучно суспектна промена или докажана малигна промена на градите, пациентки кај кои е направена оперативна интервенција за отстранување на малигна промена на дојката. Потребно е помине најмалку една година од спроведена онколошка процедура, но потребно е конзилијарно онколошко мислење пред да се направи понатамошна реконструктивна или естетска операција на градите. Контраиндикација за оперативно зголемување на градите е и лошата здравствена состојба на пациентките, постоење на некое акутно заболување или пак постоење на нетретирано хронично заболување. Контраиндицирано е и при постоење на воспалителни или инфективни промени на ткивото на градите како што е на пример постоење на маститис. Секако, контраиндикација претставува бременост како и период на доење. Како контраиндикација се вбројува и нарушена ментална состојба како и постоење на BDMS (телесен дизморфофобичен синдром).
Кои се несаканите ефекти од зголемувањето на градите, дали постојат ризици во тек на процедурата?
Д–р Коцевски: Доколку се исклучи постоење на контраиндикација за спроведување на оперативно зголемување на градите, пациентот е во добра општа здравствена и ментална состојба, има направено прецизно предоперативно планирање и доколку самата операција се изведува во услови на хируршка стерилност, тогаш не постојат значајни несакани ефекти во однос на оперативното зголемување на градите.
Сепак, можните компликации вклучуваат: инфекција, формирање на естетски незадоволителна оперативна лузна, болка, хематом, крвавење, капсуларна контрактура.
Како што веќе споменавме, доколку операцијата се спроведува во услови на хируршка стерилност на операционата сала и операционото поле, доколку се спроведе антибиотска профилакса, тогаш ризикот за појава на инфекција е сведен на минимум. Во однос на формирањето на естетски незадоволителна оперативна лузна, тоа се превенира на тој начин што во пластичната хирургија се користат најфини хирушки инструменти во комбинација со прецизна хируршка техника и квалитетни хируршки конци. Како и секоја операција, и во естетската хирургија после спроведената операција секако има присутна болка. Со цел добивање на поголем комфор на пациентките, во тек на болничкиот постоперативен престој, болката се третира со давање на аналгетици преку инфузија. Во натамошниот тек особено во домашни услови, болката се решава со користење на орални аналгетици. Кога е во прашање крвавењето, во тек на операцијата со помош на електрокоагулација се сопира секое крвавење. Самиот имплант не смее да се постави се додека не се сопре секое можно крвавење. Иако пластичната хирургија е една од најфините хирургии, сепак операцијата претставува траума за ткивото. Така што во постоперативниот период можно е појава на оток и хематом. Затоа во текот на операцијата задолжително е поставување на дренови. Дреновите не само што превенираат создавање на хематом, туку и ни укажуваат колкав е степенот на ткивната реакција, односно сецернација на крвава или серозна содржина, со што се укажува на успешноста на оперативниот третман.
Често прашање од страна на пациентките е, колкава ќе биде лузната по самата операција? Иако имплантот е со големи димензии, сепак тој е мек и доста флексибилен, а тоа овозможува во најголем број на случаи оперативната рана да биде меѓу 5 и 6 cm. Ова е доволно за поставување на самите импланти, така што и големината на лузната ќе се движи во тие димензии
Иако човечкиот организам функционира како еден совршен систем, во некои случаи тоа може да доведе до појава на компликации како што е капсуларната контрактура. Капсуларната контрактура претставува една од најсериозните компликации кои можат да се јаваат по оперативно зголемување на градите. Всушност, капсуларната контрактура претставува формирање на сврзно ткиво околу самиот имплант во облик на капсула, а истата се јавува поради тоа што имуниот систем го препознава имплантот како туѓо тело и бидејќи не може да го отстрани, се обидува да го зароби. Начин на кој може да се превенира оваа појава е: субмускулно поставување на самиот имплант, минимален контакт на имплантот со кожата на пациентот, иригација на направениот џеп со антибиотски раствор како и минимална манипулација со самиот имплант.
Капсуларната контрактура се јавува со зачестеност од 30 % од пациентите кај кои бил имплантиран имплант кој што е исполнет со физиолошки или таканаречен „солен раствор“. Истата се јавува со помалку од 4 % кај пациентките каде е направена аугментација со користење на силиконски импланти.
Како се одвива постоперативното заздравување и колку време треба да помине пред враќање на секојдневни обврски?
Д–р Коцевски: По спроведеното оперативно зголемување на градите, пациентката првите два часа по операцијата потребно е да биде мониторирана во постанестезиолошка интезивна нега со цел успешно да се следи состојбата после вовед во општа анестезија. По два часа, пациентката се преместува во својата болничка соба каде што се мониторира на интервали од 2 до 3 часа. Веќе 8 часа по спроведеното оперативно зголемување на градите, пациентката може да стане од креветот и да се движи во собата. Движењето во собата е под надзор на медицинскиот персонал во болницата. Во тек на првите 24 часа од оперативното зголемување на градите потребно е да се следи количината на содржината која се собира преку дреновите. Доколку пациентката е во добра општа здравствена состојба, доколку нема ризик за појава на компликации, тогаш во следните 24 часа по спроведената операција, односно првиот постоперативен ден по отстранувањето на дреновите, може да биде отпуштена на натамошно закрепнување во домашни услови. Во домашните услови се препорачува мирување, задолжително придржување до препораките дадени од страна на хирургот како и задолжително користење на препишаната терапија. Петтиот постоперативен ден, пациентката се јавува на првата контрола, кога се прави преглед на оперативната рана како и на зголемените дојки, тогаш се прави и преврска на оперативните рани. Десеттиот постоперативен ден е следната контрола кога се отстрануваат конците од оперативните рани. Веќе по десеттиот ден не е потребна натамошна преврска на оперативните рани, односно по 10 дена веќе започнува формирањето на лузна. Во натамошниот тек, пациентката веќе може да се врати на вршење на секојдневните активности, но без физичка активност која вклучува кревање на товар како и кревање на рацете над ниво на рамениците. Две недели по направената операција, во зависност од видот на работата со која се занимава пациентка, таа може да се врати на работа. Еден месец по спроведеното оперативно зголемување на градите, пациентката може да започне со постепена физичка активност како и започнување со фитнес вежби. Но важно е да се напомене дека фитнес вежбите треба да бидат со користење на сопствената тежина, без користење на дополнителна тежина и тегови, тогаш веќе нема други ограничувања во извршување на активности од секојдневниот живот како и професионални активности.
Колку години трае хируршкото зголемување на дојките, односно колку долго можат имплантите да останат во добра форма? Треба ли да се менуваат после одреден период?
Д–р Коцевски: За разлика од имплантите кои се користеле во минатото, модерната технологија на производство на импланти овозможува нивна долготрајност. За разлика од имплантите кои се користеле во минатото чие времетраење било 10 години, имплантите кои се произведуваат денес имаат трајност од минимум 20 години, а има и производители на импланти кои нудат доживотна гаранција. Така доколку имплантите го задржуваат истиот облик и позиција како во првите години по операцијата, тогаш не е потребно нивно менување. Постои разлика во долготрајноста измеѓу импланти кои се исполнети со солен раствор и силиконските импланти. Поради фактот дека имплантите исполнети со солен раствор можат да ја изменат својата форма, односно да се појават нерамнини на површината на кожата во пределот на горниот пол на градите, како и поради поголемиот ризик за развој руптура на самите импланти препорачливо е истите да се отстранат или пак да се заменат по 10 години од имплантирањето. Доколку станува збор за силиконски импланти, генералниот став е дека ако тие ја имаат задржано својата форма, не се руптурирани и немаат капсуларна контрактура, можат да останат 20 години. Доколку и по 20 години нема некоја од наведените компликации, истите можат да останат и подолго.
Всушност 20 години е период во кој не се очекува руптура на самиот имплант. Ризикот за појава на руптура се зголемува за 1 % секоја година. Тоа значи дека по 20 години, ризикот за руптура на имплантот изнесува 20 %. Но, доколку пациентката прави редовни годишни прегледи, започнувајќи од првата година по зголемувањето на градите, тогаш со поголема сигурност може да се следи состојбата на имплантите и тие да останат без замена и по 20 години.
Едно од прашањата кои ги интересира жените кои размислуваат за ваков тип на интервенција е и тоа дали имплантите бараат носење на градник, кој секако е задолжителен во првите недели по интервенцијата, но што потоа?
Д–р Коцевски: Во постоперативниот период, носењето на компресивен градник е задолжително. Тој станува дел од гардеробата во првиот месец, но може да биде корисен и до три месеци во зависност од видот на имплантот или во зависност од слојот во којшто се поставува самиот имплант. По три месеци, бидејќи самиот имплант ги прави градите поцврсти и овозможува суспензија, на пациентките воопшто не им е потребен градник. Но, доколку пациентката има желба да носи градник, треба да се знае дека е забрането користење на градник со вградени метални жици.
Може ли жената да дои по поставување на имплантите?
Д–р Коцевски: Доколку операцијата за зголемување на градите се прави од страна на искусен и добро едуциран пластичен хирург кој со примена на адекватна хируршка техника прави поставување на имплантот во соодветна позиција, тогаш се избегнува ризикот за оштетување на каналниот систем на ткивото на дојката. Ова значи дека жената во постпарталниот период може да дои без проблем. Доколку пациентката не доела претходно, а планира, тогаш не треба да одбере зголемување на градите кое вклучува хируршки рез во пределот околу самите брадавици, бидејќи тој хируршки пристап го зголемува ризикот за развој на проблеми при доењето. Доколку хируршкиот пристап за зголемување на градите е преку хируршки рез во предел на субмамарната бразда или во предел на пазувната јама, тогаш нема ризик за појава на компликации поврзани со доењето. Една од причините која може да доведе до појава на компликации во однос на доењето претставува и големината на имплантите. Доколку се користат импланти во физиолошки размер, односно доколку големината на имплантите е во граници на нормална вредност по спроведеното мерење на градниот кош и градите на пациентката, тогаш нема ризик за компликации во однос на доењето. Но, доколку се користат големи импланти кои се поголеми од препорачаната големина од страна на пластичниот хирург, тогаш самиот имплант доведува до компресија на ткивото на самата града со што се зголемува ризикот за компликации во однос на доењето.
Што би им порачале на жените кои се незадоволни од изгледот на своите гради, а се двоумат за хируршко зголемување на градите?
Д-р Коцевски: Доколку пациентките се незадоволни од својот изглед и доколку се одлучни дека сакаат да ги зголемат своите гради, препорака е добро да се информираат во врска со самата оперативна процедура, но исто така потребно е добро да се информираат во врска со можните несакани компликации. Кога е во прашање зголемувањето на градите, пред да се одлучат каде и кај кого би сакале да ја извршат самата операција, добро да се информираат во врска со едукацијата и искуството на хирургот. Доколку пациентката не е одлучна дали би сакала да ја изврши оперативната процедура, препорака е да размисли колкаво е незадоволството од својот изглед. Без разлика дали е во прашање операција на гради, операција на нос или некоја друга естетска процедура, најдобар начин е субјективно да процени на скала од 1 до 10 колку е незадоволна со својот изглед. Доколку незадоволството е со вредност поголема од 7, тогаш веќе посериозно треба да се размисли за самата операција. Второ прашање кое пациентката потребно е да го постави самата себеси е, дали после извршената операција ќе биде посреќна? Доколку навистина операцијата ќе доведе до тоа пациентката да биде посреќна, тоа значи дека по самата операција кај пациентката самодовербата ќе биде на повисоко ниво, тогаш пациентката не треба да се двоуми во однос на самата оперативна процедура. Доколку пациентката смета дека естетската оперативна процедура нема значајно да го промени предоперативниот изглед и нема да доведе до раст на самодовербата, односно нема да ја направи посреќна, тогаш пациентката воопшто не би требало да размислува за естетска хирургија затоа што без разлика на завршниот резултат пациентката нема да биде задоволна од истиот.
