Мозочниот удар, познат и како цереброваскуларен инцидент (ЦВИ), претставува сериозна медицинска состојба која настанува кога крвоснабдувањето на дел од мозокот е прекинато или значително намалено. Ова го лишува мозокот од кислород и хранливи материи, што може да доведе до сериозни оштетувања на мозочното ткиво. Брзото препознавање на симптомите и соодветната интервенција може да спасат животи и да го намалат ризикот од трајни оштетувања.
Симптоми на мозочен удар
Најчестите симптоми на мозочен удар се појавуваат ненадејно. Користејќи го акронимот БРЗО (BE FAST), можеме полесно да ги запаметиме:
- Б – Баланс: Нагло губење на рамнотежата или координацијата, вртоглавица.
- Р – Рацете: Слабост или одземеност на едната рака или нога, обично на едната страна од телото.
- З – Зборување: Тешкотии при зборување, неразбирлив говор или неможност да се зборува.
- О – Очи: Проблеми со видот, заматен или губење на видот на едното или двете очи.
- Лице: Паѓање на едната страна од лицето, особено кога личноста се обидува да се насмее.
- Време: Времето е клучно! Ако забележите некој од овие симптоми, веднаш повикајте брза помош.
Други симптоми може да вклучуваат:
- Силна и ненадејна главоболка без очигледна причина.
- Губење на свеста или конфузија.
- Мачнина или повраќање (особено кај хеморагичен удар).
Превенција на мозочен удар
Превенцијата е клучна за намалување на ризикот од мозочен удар. Еве неколку практични совети:
- Контролирајте го крвниот притисок: Хипертензијата е водечки фактор на ризик. Редовно проверувајте го крвниот притисок и следете ги препораките на вашиот лекар.
- Здрав начин на живот:
- Исхрана: Јадете храна богата со овошје, зеленчук, цели зрна и незаситени масти. Избегнувајте сол, шеќер и заситени масти.
- Физичка активност: Редовното вежбање помага во одржување на здрава тежина и срцево здравје
Прва помош при мозочен удар: Што да направите?
Мозочниот удар е итна медицинска состојба. Брзата реакција може да спаси живот и да ги намали последиците од оштетување на мозокот. Еве ги чекорите кои треба да се преземат:
Препознајте ги симптомите
Користете го акронимот БРЗО (BE FAST):
- Б – Балансирање: Ненадејна губиток на рамнотежа или координација.
- Р – Рацете: Слабост или одземеност во едната рака (побарајте од лицето да ги подигне двете раце).
- З – Зборување: Заматен или нејасен говор, или неможност за зборување.
- О – Очи: Проблеми со видот, губење на видното поле или двојно гледање.
- Време: Ако ги забележите овие симптоми, веднаш реагирајте!
Веднаш побарајте медицинска помош
- Повикајте брза помош (телефонски број 194 или локалниот број за итни случаи).
- Кажете им дека се сомневате на мозочен удар, за да го испратат соодветниот тим.
Обезбедете удобна позиција на пациентот
- Ставете ја личноста да лежи настрана со главата благо подигната, за да се избегне задушување во случај на повраќање.
- Не дозволувајте личноста да јаде, пие или зема лекови додека не пристигне медицинскиот тим.
Не паничете и останете смирени
- Останете со лицето за да му дадете поддршка и утеха.
- Бидете подготвени да ги опишете симптомите и времето на нивната појава на медицинскиот персонал.
Проверете го дишењето
- Ако лицето престане да дише, започнете кардиопулмонална реанимација (ЦПР) ако сте обучени.
Што не треба да правите?
- Не давајте храна, вода или лекови.
- Не обидувајте се сами да го транспортирате лицето до болница.
- Не ги игнорирајте симптомите, дури и ако се чини дека исчезнуваат.
Зошто брзата реакција е важна?
Мозокот секоја минута без кислород губи милиони нервни клетки. Третманот, како што е примената на тромболитички лекови, е најуспешен кога се започне во првите 3-4 часа од појавата на симптомите.
Со правилна прва помош и навремена медицинска интервенција, може значително да се подобри прогнозата на лицето кое претрпело мозочен удар.
