Превентивните мерки се темелат на физичко растојание меѓу луѓето, зачестена хигиена на рацете и просториите, како и респираторна хигиена со носење на заштитна опрема за лице (маска) која го намалува ризикот од пренесување на капките настанати во текот на зборување, кашлање, кивање и слично.
Што денес знаеме за новиот коронавирус SARS-CoV-2, а не го знаевме пред неколку месеци? Научниците одговараат на најчестите прашања.
Зошто е важно тестирањето на SARS-CoV-2, причинителот на болеста КОВИД-19?
Тестирањето се спроведува со цел да се потврди инфекцијата кај лице со симптоми и за да заболениот што побрзо се изолира од останатите и се лекува. Истовремено се идентификуваат контактите на заболеното лице со цел на одредување на самоизолација на оние контакти за кои тоа е нужно (блиски контакти), а се тоа со цел што порано да се прекине понатамошно пренесување на инфекцијата, односно спречување на понатамошно ширење на вирусот меѓу населението.
Кога лицето се тестира на SARS-CoV-2 и каква е постапката?
Во случај на појава на симптоми на акутна респираторна болест кои упатуваат на болеста КОВИД-19 (на пример: зголемена телесна температура, болка во грлото, кашлица, потешкотии со дишењето, губење на осетот за мирис или вкус…) или други клинички или епидемиолошки индикации, според насоките на Министерството за здравство, упат за тестирање издава матичниот лекар или педијатар, кој и договара термин за тестирање. Во случај на потешка форма на болеста која бара лекување во болница, матичниот лекар издава упат за болничко лекување на пациентот.
Зошто се спроведуваат глобални и системски мерки за спречување на ширењето на болеста КОВИД-19?
Проблемот кај болеста КОВИД-19 е нејзината голема заразност, односно лесен пренос од човек на човек, непостоење на специфичен лек или вакцина и тоа што голем процент од населението е чувствително, односно нема имунитет за оваа болест.
Колку знаеме денес за КОВИД-19 и нејзиниот причинител SARS-CoV-2?
Знаеме дека КОВИД-19 се пренесува по капков пат. Тоа значи дека инфекцијата примарно се пренесува од лице на лице преку мали капки од носот или од устата кои ги исфрла заразеното лице кога кашла, кива или зборува. Тие капки се релативно тешки, не се пренесуваат на поголема оддалеченост и релативно брзо паѓаат на предмети и површини во близина на заболениот. Друго лице се заразува кога ќе ги вдиши тие контаминирани капки. Тоа е причината зошто се препорачува физичко растојание од најмалку еден метар.
Кога капките ќе паднат на предмети и површини како: столици, кваки на врата, држачи… тие предмети стануваат контаминирани и друго лице може да се зарази допирајќи ги таквите површини и потоа допирајќи ги своите уста, нос и очи. Тоа е причината зошто е важно редвно да се мијат рацете со сапун и вода или да се чистат со средство за дезинфекција на база на алкохол.
Периодот на инкубација (време од изложеност на вирусот до почеток на симптомите) изнесува пет до шест дена, со распон од 1 до 14 дена.
Лицата заразени со вирусот SARS-CoV-2 најзаразни се на почетокот на болеста, но може да бидат заразни и ден-два пред појавата на симптомите, што е слично на заразноста на грипот. Пренос на болеста може да се случи и од лица кои немаат симптоми, од т.н. асимптоматски слуачи, но потребни се понатамошни испитувања за да се утврдат размерите на таквите преноси.
Каква заштита обезбедуваат маските за лице?
Резултатите од истражувањата покажуваат дека носењето маска има ефикасност на намалување на преносот на респираторните инфекции за носителите на маски и тоа за најмалку една третина во однос на лицата кои не носат маски, односно може да ги намалат респираторните вирусни инфекции за 33% и да го забават ширењето на КОВИД-19 во заедницата.
Кои се симптомите на КОВИД-19?
Најчести симптоми се зголемена температура, сува кашлица и замор. Помалку чести симптоми се болки во мускулите зглобовите, затнат нос или течење на нос, главоболка, болка во грлото, конјуктивитис, краток здив, пролив и стомачни тегоби, изненадно губење на осетот за мирис и за вкус. Одредени симптоми како кашлица и губење на осетот за мирис може да траат и со недели откако пациентот ќе престане да биде заразен за околината.
Дали вирусот се промени во однос на почетокот на пандемијата?
Некои нови трудови укажуваат дека вирусот доживеал мутации кои го прават полесно пренослив, односно позаразен, но се уште е потребно да се истражат таквите забелешки. Засега нема докази дека тие мутации имаат влијание на тежината и видот на клиничката слика кај заболените.
